آيين پاياني جايزه‌ي شعر خبرنگاران با تقدير از محمدعلي سپانلو به‌بهانه‌ي نيم قرن حضور ادبي و معرفي برگزيدگان برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان (ايسنا)، در پنجمين دوره‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران كه عصر روز گذشته (پنج‌شنبه، 19 اسفند‌ماه) با داوري سوري احمدلو، محمدهاشم اكبرياني، عليرضا بهرامي، محسن فرجي و ياسين نمكچيان برگزار شد، به‌بهانه‌ي يك عمر شاعري از محمدعلي سپانلو تقدير و مجموعه‌ي شعر «به دنيا اعتماد كرده‌ام» نرگس برهمند به‌عنوان كتاب برگزيده معرفي شد.
در آيين پاياني جايزه‌ي شعر خبرنگاران كه در كتاب‌فروشي «روشن» به‌شكل خصوصي برگزار مي‌شد، عليرضا بهرامي كه اجراي برنامه را برعهده داشت، گفت: جايزه‌ي شعر خبرنگاران انگيزه‌هاي بزرگ و بلند‌مرتبه‌اي دارد و همين انگيزه‌ها سبب شد، در روزهايي كه انگار قرار است كمتر به شعر، فرهنگ و ادبيات توجه شود، اين مراسم را برگزار كنيم.
در ادامه، محمدهاشم اكبرياني ـ دبير جايزه‌ي شعر خبرنگاران ـ نيز با اشاره به اهداف اين جايزه، اظهار كرد: جايزه‌ي شعر خبرنگاران با اين هدف شكل گرفت كه شاعراني را معرفي كند كه خودشان كمتر امكان معرفي دارند و در آن، از شاعراني نيز كه براي ادبيات و شعر اين كشور زحمت كشيده‌اند، تقدير شود.
وي ادامه داد: از دوره‌ي چهارم، بخشي را به اين جايزه اضافه كرديم كه شاعراني كه كتابي را تا كنون چاپ نكرده‌اند نيز بتوانند در اين جايزه شركت كنند.
او با اشاره به داوري پنجمين دوره‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران، بيان كرد: امسال 48 عنوان كتاب و اشعار 60 شاعر كه كتاب نداشتند، بررسي شد. همچنين از دوستاني كه در خارج از كشور در حوزه‌ي شعر فعال هستند براي داوري كمك گرفتيم. اميدواريم با نزديك كردن شعر به مخاطبان به اهداف خود رسيده باشيم و از كساني كه در طول پنج سال به ما ياري رساندند، تشكر كنيم. اميدواريم سال آينده حضور و مشاركت خبرنگاران حوزه‌ي شعر را بيشتر كنيم و با اعلام عمومي، از خبرنگاران بخواهيم كه اين جمع را ياري كنند و در اداره‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران تأثير و نقش داشته باشند.
بهرامي نيز با خواندن شعري از محمدعلي سپانلو به تقدير از او در اين دوره از جايزه‌ي شعر خبرنگاران اشاره و اظهار كرد: در دوره‌ي نخست جايزه‌ي شعر خبرنگاران از شمس لنگرودي كه به نفع جوان‌ترها انصراف داده بود، تقدير شد. در دوره‌ي دوم، از عمران صلاحي و در دوره‌هاي سوم و چهارم نيز از احمدرضا احمدي و مفتون اميني كه همگي شركت‌كنندگان، نامزدها يا تقديري‌هاي چند دوره‌ي گذشته بودند، تجليل شد. اكنون از كسي تقدير مي‌شود كه در چند دوره‌ي گذشته در مراسم پاياني ما شركت كرده است و قرار بود در اين دوره نيز به‌عنوان داور افتخاري در جمع ما حضور داشته باشد كه به‌دليل كسالت و روند درمان ايشان، ما از همكاري او محروم شديم. اكنون از محمدعلي سپانلو به‌خاطر نيم قرن حضور مؤثر در در حوزه‌ي شعر و فرهنگ اين مملكت تقدير مي‌كنيم.
سپس به خواسته‌ي بهرامي، حاضران به‌شكل ايستاده مدتي به تشويق و تجليل از سپانلو پرداختند كه با پاسخ او به ابراز احساسات حاضران همراه شد.
در ادامه‌ي اين مراسم، سيمين بهبهاني با اشاره به جايگاه محمدعلي سپانلو، گفت: امروز شب بزرگي براي من است، زيرا از دوست و شاعر گرامي كه نزديك به 50 سال با او نزديك بوده و از شعر و ادبياتش بهره برده‌ام، تقدير مي‌شود. اكنون در خدمت دوستاني هستم كه مدت‌ها از آن‌ها دور افتاده بودم و اين مراسم بهانه‌اي براي تجديد ديدارها شد.
اين شاعر با اشاره به آشنايي خود با سپانلو، تأكيد كرد: زماني ما يكديگر را در راه‌روهاي دانشكده‌ي حقوق مي‌ديديم و با هم هم‌مدرسه بوديم.
وي اظهار كرد: من هيچ‌وقت او را فراموش نمي‌كنم. سپانلو همواره پيشنهاد‌هايي ارزنده براي شعر من داشته و همواره شعرهاي من نظرهاي او را به همراه داشته است. او برادري عزيز براي من است كه اميدوارم مردم قدرش را بدانند كه مي‌دانند.
بهبهاني به برگزاري اين مراسم اشاره و اضافه كرد: خوشحالم كه در اين شرايط، دوستاني هستند كه چراغي را روشن مي‌كنند و در راه تشويق و ادامه دادن ذوق جوان‌ها گام برمي‌دارند.
در ادامه، محمود دولت‌آبادي نيز با اشاره به حضور 50 ساله‌ي سپانلو در ادبيات، گفت: اين روزها اين واژه بسيار به كار برده مي‌شود و من به معني قبلي‌اش مي‌خواهم به اين واژه اشاره كنم. سپانلو يك حضور 50 ساله در ادبيات و فرهنگ معاصر ماست و وقتي مي‌گوييم حضور، يعني او مانند يك وجدان در همه‌جا حاضر است.
اين نويسنده بيان كرد: وقتي فهميدم خبرنگاران و اهالي مطبوعات مي‌خواهند از سپانلو تجليل كنند، بسيار خوشحال شدم، زيرا معتقدم كه به‌واقع، سپانلو يك حضور هميشگي و به‌موقع در مطبوعات ما داشته و اين مانند يك خط مداوم و ممتد بوده كه همواره به‌هنگام بوده است.
او با اشاره به حضور ادبي سپانلو، تأكيد كرد: هميشه صرف نظر از دوستي متبوع من با او، برايم جالب بوده است كه سپانلو در عين آرامش و بدون برافروختگي، همه‌ي امور مربوط به تاريخ و فرهنگ معاصر را از نگاه خود پنهان نداشته است و هنوز آثار ادبي معاصر را اول او مي‌شناسد و اول او آن‌ها را معرفي مي‌كند. وقتي مي‌گويم حضور 50 ساله و اين‌كه شخصيت سپانلو متفاوت با ديگران است، اين وجه‌ي شناخت، دريافت و كاوش به امروز سپانلو مربوط نمي‌شود.
دولت‌آبادي به دوستي خود با سپانلو اشاره كرد و گفت: من و سپانلو تقريبا هم‌سن و سال هستيم و هنگامي كه نياز داشتم كسي به من بگويد «تو كه هستي» اين شخص، سپانلو بود و كسي از پيشكسوت‌هاي ما نبود. براي من همان موقع هم جالب بود كه او شاعر است، اما به ادبيات داستاني و همه‌ي كارهاي اين حوزه توجه دارد. سپانلو پيشينيان ما را هم به‌نحو شايسته‌اي معرفي كرده است. بنابراين مي‌خواهم به معناي قبلي كلمه بگويم سپانلو يك حضور 50 ساله در همه‌ي عرصه‌هاي ادبي ما بوده، چه ادبيات قديم و چه ادبيات جديد و آنچه همگان انجام مي‌دهند، از نگاه آرام او دور نمانده است.
دولت‌آبادي افزود: ما سپانلو را شاعر مي‌شناسيم، بنابراين در اين مراسم، شعري را از او مي‌خوانم كه وقتي با هم به خيابان فردوسي رفتيم، آن را سرود.
پس از شعرخواني محمود دولت‌آبادي، ياسين نمكچيان به نمايندگي از محمد شمس لنگرودي ـ شاعر ـ كه امكان حضور در اين مراسم را نيافته بود، متن مكتوبي را با عنوان «هفت نكته از 70 سالگي سپانلو» خواند.
شمس لنگرودي در اين نوشتار تأكيد كرده بود: يك: محمدعلي سپانلو تاريخ شعر معاصر است. او در همه‌ي زير و بم‌هاي ماجراهاي شعر ما بويژه از سال‌هاي دهه‌ي 30 به اين سو حضور فعال داشته و در جريان شكل‌گيري انواع موج‌هاي ادبي در سال‌هاي دهه‌ي 40 و اوج‌گيري شعر سياسي نيز سهيم بوده است. دو: سپانلو به سبب علاقه‌ي تاريخي و ادبي و مقدمه‌ها و تحشيه‌هايي كه در پاره‌اي از كتاب‌هاي تاريخي نوشته است هم از چهره‌هاي قابل استناد در اين عرصه به‌شمار مي‌رود. سه: محمدعلي سپانلو از نخستين كساني بود كه با تدوين كتاب داستاني «بازآفريني واقعيت» نسلي را با مقوله‌ي داستان‌نويسي در ايران آشنا كرد. چهار: سپانلو با ترجمه‌هاي درخشاني از شاعراني چون «آپولينر» و «سن ژون پرس» ما را با وجوهي از شعر فرانسه آشنا كرد. در اهميت پاره‌اي از ترجمه‌هاي اشعار فرانسوي كه سپانلو انجام داده است، همين بس كه احمد شاملو گاه در صحبت‌هايي بدان ارجاع داده است. پنج: سپانلو از پيشگامان شعر نوي شهري در ايران است. او از جمله شاعران نخستيني بود كه در كنار شاعراني چون نصرت رحماني و منوچهر شيواني، بي‌محابا بسياري از كلمات زمخت و غليط عربي را در شعرش به كار برد و راه ورود بسياري از واژه‌ها را به ادبيات ما هموار كرد. شش: اگر محمدعلي سپانلو در كشوري پيشرفته و كتاب‌خوان همين سپانلو مي‌شد كه اكنون مي‌بينيم حالا از او مجسمه‌ها ساخته بودند. او در محافل ادبي فرانسه يكي از شاعران شناخته‌شده و موجه شعر ايران است و بدين اعتبار جوايزي تاكنون به او اهدا شده است از جمله آن جايزه «ماكس ژاكوب» است كه از جوايز معتبر در فرانسه و اروپا است و اين همه جدا از جايزه‌ي «شواليه» است كه دولت فرانسه هر ساله به يك شخصيت هنري اهدا مي‌كند كه از جمله‌ي آنان محمدعلي سپانلو است. هفتم و نكته‌ي آخر آن‌كه سپانلو به لحاظ شخصيتي يكي از مستغني‌ترين شاعران ماست. او به‌رغم اين‌كه مشكلاتي بسياري طي سال‌هاي اخير در زندگي‌اش داشته، هرگز طلب ياري از هيچ ناخلفي نكرده است.
در ادامه‌ي اين مراسم، محمدعلي سپانلو كه به دعوت بهرامي پشت تريبون حاضر شد در سخناني با اشاره به اظهار نظري از محمدحسين شهريار، گفت: تا شش‌ماه پيش به نظر مي‌رسيد مشكلي ندارم، اما اكنون متوجه شدم كه پر از مشكل هستم.
او به همكاري خود با روزنامه‌نگاران و خبرنگاران اشاره كرد و به خواندن اشعاري از شعرهاي خود پرداخت.
در ادامه، بهرامي بيانيه‌ي پاياني پنجمين دوره‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران را خواند كه در قسمت‌هايي از آن آمده بود: پنجمين دوره‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران در سه بخش كتاب، ويژه و تجليل از يكي از شاعران برجسته و تأثيرگذار در ادبيات ايران به پايان رسيد. در اين دوره از جايزه‌ي شعر خبرنگاران، هيأت داوران افتخار دارد از شاعر گران‌قدر كشورمان آقاي محمدعلي سپانلو براي فعاليت‌هاي گسترده و تأثيرگذار در عرصه‌ي شعر، تلاش در جهت راه‌اندازي و تداوم حيات نهادهاي مستقل ادبي و نيز ترجمه و معرفي شعر جهان به شاعران و علاقه‌مندان ادبيات تجليل به‌عمل آورد. بي‌شك سپانلو از بزرگاني است كه تجليل از او به هيچ روي نمي‌تواند نشان‌دهنده‌ي عظمت فعاليت‌هاي او باشد.
بهرامي در ادامه با اشاره به شركت شاعراني كه مجموعه‌اي را تا كنون چاپ نكرده‌اند در بخش ويژه‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران، نامزدهاي اين بخش را رمضان ابري، پاكزاد اجرايي، مهرداد احمدي، امان پويامك (از افغانستان)، مريم ترنج، ستار جانعلي‌پور، منيره حسين‌نژاد، ليلا حكمت‌نيا، زينب صابر، حافظ عظيمي، رضا مرتضوي، مجيب مهرداد (از افغانستان) و مريم ورشويي اعلام كرد و برگزيدگان اين بخش را به اين شرح معرفي كرد: منتخب سوم امان پويامك، منتخب دوم ستار جانعلي‌پور و منتخب اول رضا مرتضوي.
بهرامي با اشاره به شركت شاعراني از افغانستان در اين دوره از جايزه، گفت: جايزه‌ي شعر خبرنگاران به حوزه‌ي ادبيات فارسي توجه دارد و ما شاعران فارسي‌زبان افغانستان و تاجيكستان را هم مجاز به شركت دانسته‌ايم.
او ادامه داد: اگر شاعران برگزيده‌ي اين بخش مايل باشند، مانند دوره‌ي پيش، آثار آن‌ها به‌صورت گزيده در يكي از نشر‌هاي مطرح منتشر مي‌شود.
او پس از خواندن شعري از امان پويامك ـ شاعر افغان ـ كه به‌دليل اقامت در افغانستان در اين مراسم حضور نداشت، از ستار جانعلي‌پور و رضا مرتصوي براي شعرخواني دعوت كرد.
پس از شعرخواني، جانعلي‌پور لوح تقدير خود را از احمد پوري گرفت. همچنين لوح تقدير و جايزه‌ي مرتضوي توسط عليرضا بهنام ـ يكي از داوران بخش ويژه ـ به او داده شد.
بهرامي به داوري‌هاي اين دوره از جايزه‌ي شعر خبرنگاران اشاره و بيان كرد: در برخي دوره‌ها از جمله دورهاي اول، دوم و پنجم، داوري‌ها ميلي‌متري و رقابت بسيار نزديك مي‌شود. در اين دوره نيز اين شرايط وجود داشت كه با انصراف عباس صفاري به نفع چهره‌هاي جوان، 9 نامزد باقي ماندند كه رقابت مناسبي با يكديگر داشتند.
وي گفت: اگرچه جايزه‌ي شعر خبرنگاران اصرار بر انتخاب شاعران ناآشنا ندارد و برخي دوره‌ها با انتخاب عليرضا طبايي و حافظ موسوي اين موضوع نمود يافت، اما از سوي ديگر، اين جايزه به ميدان دادن به شاعران دور از پايتخت و غيرمشهور معروف شده است. انتخاب‌هايي مانند غلامرضا بروسان، الياس علوي و مصطفي غضنفري از نمودهاي اين قصد هستند.
او جليل صفربيگي از ايلام و كروب رضايي از آستارا را جزو چهار انتخاب نهايي حين رقابت پنجمين دوره‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران دانست و بيان كرد: اين دو به‌دليل برخي مشكلات از جمله دوري مسافت و انجام نشدن پرواز در اين مراسم حضور ندارند و من با خواندن شعري از آن‌ها ياد مي‌كنم.
بهرامي به برگزيدگان اول و دوم اين دوره از جايزه‌ي شعر خبرنگاران نيز اشاره و اضافه كرد: در اين دوره، دو نامزدي كه رقابت تنگاتنگي با يكديگر داشتند، جواد كليدري و نرگس برهمند بودند كه بعدها متوجه شديم، اين دو زوج هستند.
در ادامه‌ي اين مراسم، جواد كليدري پس از كروب رضايي و جليل صفربيگي به‌عنوان شاعر تقديري پنجمين دوره‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران، لوح تقدير خود را پس از شعرخواني از حافظ موسوي و عليرضا طبايي گرفت.
نرگس برهمند نيز كه به همراه همسر خود ـ كليدري ـ از مشهد در اين مراسم حضور يافته بود، پس از شعرخواني به‌عنوان برگزيده‌ي نخست پنجمين دوره‌ي جايزه‌ي شعر خبرنگاران با حضور سوري احمدلو و محمدهاشم اكبرياني به نمايندگي از هيأت داوران اين دوره، لوح تقدير و جايزه‌ي خود را از سيمين بهبهاني، محمدعلي سپانلو و محمود دولت‌آبادي گرفت.
جايزه‌ي شعر خبرنگاران در پنجمين دوره‌ي برگزاري از اتاق بازرگاني و صنايع ايران و چين، انجمن پيشگامان اقتصاد و انتشارات آرادمان به‌خاطر حمايت از اين حركت فرهنگي سپاسگزاري كرد.
پيش‌تر، نامزدهاي بخش كتاب (به ترتيب حروف الفبا) به اين شرح معرفي شده بودند: 1- نرگس برهمند (به دنيا اعتماد كرده‌ام) 2- كروب رضايي (ما دانه دانه سنگ مي‌خوريم) 3- آنا شكراللهي (فراوان كلمه است) 4- عباس صفاري (خنده در برف) (اين شاعر به نفع شاعران جوان از نامزدي جايزه كناره‌گيري كرد) 5- جليل صفربيگي (عاشقانه‌هاي يك زنبور كارگر) 6- ليلا كردبچه (صدايم را از پرنده‌هاي مرده پس بگير) 7- جواد كليدري (يكي اين همه گل را از دستم بگيرد) 8- سعدي گل‌بياني (ني‌زن، جذامي و باد) 9- سهيل محمودي (بهار، ادامه‌ي پيراهن توست) 10- كيوان مهرگان (تو و جاده همدستيد). البته از اين ميان، پيش‌تر عباس صفاري به‌نفع جوان‌ترها كنار كشيد.
انتهاي پيام
نظرات