کتاب «ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی» به روایت مهدی صلحی (منتظم‌الحکما) به انتشار رسید.
به گزارش خبرنگار بخش موسیقی ایسنا، این کتاب با نغمه‌نگاری «مهدی‌قلی هدایت» (مخبرالسلطنه) همراه است و زنده‌یاد «داریوش صفوت» هم برای آن مقدمه نوشته است.
صفوت در مقدمه‌ی کتاب آورده است:
«ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی، به روایت صلحی و با نت‌نگاری مخبرالسلطنه که در این کتاب چاپ شده، معتبرترین روایتی است که بدون هیچگونه تحریف یا تغییر مستقیما از منابع دست اول (یعنی آقاعلیاکبر و آقامطلب و میرزاعبدالله) منتقل شده است.
متن ردیف هفت دستگاه امروزی با الحان دوازده مقام قدما اختلاف بنیادی (ماهوی) ندارد. اختلاف فقط صوری است، یعنی مربوط به طرز دسته‌بندی گوشهها و نغمهها و گسترش آن ها است.
به‌دلیل این‌که استاد بزرگ، مرحوم موسیخان معروفی، برای تدوین مجموعه ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی (از انتشارات وزارت فرهنگ و هنر سابق) از روایت صلحی نیز استفاده نموده و تعداد زیادی از گوشههای ردیف او را در ردیف خود وارد کرده است، از این رو هرجا در کشف رمز نتنگاریِ مخبرالسلطنه اشکالی ایجاد شود، مقایسه و تطبیق با ردیف معروفی مشکل را حل خواهد کرد.
از آنجا که مخبرالسلطنه در روش نتنگاریِ خود علائم خاصی ابداع کرده است، لذا جزوه دستور ابجدی نوشته مخبرالسلطنه را که حاوی این علائم و شرح آن‌ها است، ضمیمه این کتاب منتشر کردیم تا در کشف علائم نت‌نگاری اختصاصی مخبرالسلطنه مشکلی پیش نیاید.
در حدود سال ۱۳۵۰ شمسی استاد حسن مشحون در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی در مورد تبدیل دوازده مقام به هفت دستگاه فرمود: این گوشهها و ردیف هفت دستگاه موسیقی فعلی ایران را شخص بخصوصی اختراع یا جعل نکرده، بلکه از ایام باستان به مرور ابداع شده، نسل به نسل گشته و تکامل یافته است. منتها در زمان قاجاریه، به‌دلیل این‌که ایل قاجار ریشه آذری داشته و در نتیجه روابط مستحکمی که با قفقازیه وجود داشته، استادان موسیقی ایرانی تقسیمبندی الحان و نغمههای موجود را تحت تأثیر اندیشهی آذری بهصورت هفت دستگاه (یعنی هفت مجموعهی متجانس و هماهنگ) برقرار کردند.
در این‌باره استاد مشحون توضیح بیشتری ندادند و ما بدون اظهار نظر خاصی، برای حفظ امانت، نظر آن بزرگوار را عینا نقل کردیم؛ به این امید که مورد عنایت و بررسی پژوهشگران قرار گیرد.»
این کتاب توسط انتشارات «ماهور» منتشر شده است.
انتهای پیام
نظرات