به گزارش ایسنا، نخستین خبرها از وضعیت نامناسب «باغستان قزوین» آذرماه ۹۳ منتشر شد، خبرهایی که از سوزاندن درختان و باغ‌ها منتشر می‌شدند، می‌خواستند باغی که حدود هزار سال برای سرسبز شدن‌اش وقت صرف شده را تخریب کنند تا مجتمع‌های تجاری، اداری، کارگاه و کارواش جای درختان‌اش بالا بیایند.

هرچند در آن زمان پس از از بین بردن بخشی از باغستان، مسئولان شهری و به خصوص میراث فرهنگی توانستند قدم‌هایی در این زمینه بردارند و کار متوقف شود، اما به نظر می‌رسد نیرنگ استفاده از شب و تخریب خانه‌های تاریخی حالا به باغ‌های تاریخی سرایت کرده و هر از چند گاهی  بخشی از این باغستان بایر می‌شود.

اتفاقی که از ابتدا از کمیسیون ماده‌ ۵ و اداره‌کل راه‌ و شهرسازی استان قزوین بیرون آمد و تمایلی بود تا این بخش تاریخی از شهر را که به نوعی یکی از ورودی‌های شهر نیز محسوب می‌شود، به بیابان بی‌ آب و علفی تبدیل کنند.

حالا و با تکرار شدن این اتفاق، جمعی از سازمان‌های مردم نهاد میراث فرهنگی و محیط زیست در نامه‌ای به وزیر راه و شهرسازی از او خواسته‌اند تا «باغستان سنتی قزوین به عنوان بخش حیاتی بافت تاریخی شهر قزوین» حفظ شود.

در این نامه آمده است: «دشت قزوین با قدمت هشت هزار سال یکی از کهن‌ترین تمدن‌های شکل گرفته بر پایه کشاورزی است. تجربیات کشاورزی و زندگی در این حوزه فرهنگی، بُن‌مایه های شکل‌گیری شهر قزوین را فراهم کرد. شهری که یکی از عناصر مهم آن باغ‌ها و مزارع بومی آن است.

این باغ‌های بومی، به نام باغستان سنتی متشکل از باغ‌های پسته، بادام و انگور است و عرصه تولید اقتصاد باغداری را تشکیل می‌دهد. شهر قزوین و باغستان سنتی آن در یک منطقه کم آب شکل گرفته است. ساخت باغ به دور شهر، از نوع باغ میوه، با هدف استفاده از حداقل منابع و تبدیل تهدید سیلاب رودخانه‌ها به فرصت بوده‌است. روش آبیاری، کشت و تنوع گونه‌های گیاهی، نحوه دسترسی، همه متاثر از عوامل طبیعی، منابع و موانع زیستی در شهر قزوین است.

شهر و باغستان سنتی قزوین یک سامانه زیستی کشاورزی برپایه دانش بومی با هدف مدیریت و حفاظت منابع آب و زمین و براساس مدیریت مشارکتی برمبنای ارزش‌های فرهنگی است. امروزه دگرگونی‌های اجتماعی- اقتصادی، توسعه‌ی بی رویه شهر و نبود قوانین مدون و موثر حفاظتی، حیات باغستان سنتی و به تبع آن حیات شهر قزوین را عمیقا تهدید می‌کند.  

سرازیر شدن پول های نفتی به شهرها و به تبع آن مهاجرت های بی رویه سبب افزایش جمعیت و بزرگ شدن شهرها گردیده و سوء مدیریت این موضوع و عدم توجه به توسعه ی پایدار از سوی مدیران شهر قزوین، آسیب جدی به باغستان سنتی قزوین زده است.

در سال‌های اخیر، پروژه‌های عمرانی شهری از جمله پل سازی‌های پی در پی بدون رعایت اصول توسعه‌ی پایدار و با نگرشی ماشین محور به جای انسان محور، انجام می پذیرد و این امر موجب تغییر کاربری باغات در سطح وسیع شده است.

باغستان سنتی هنوز زنده است و در زندگی اهالی این شهر جریان دارد. باغستان سنتی، مایه ادامه حیات  اهالی امروز و آینده این شهر و سرزمین است. بافت باغستان به عنوان بخش نرم و بافت کالبدی- تاریخی شهر به عنوان بخش سخت، در تعامل باهم و متاثر از یکدیگر هستند. نگاه ماشین محور مدیریت شهری، بخش‌های قابل توجهی از باغستان را از بین برده و یا در آستانه‌ی نابودی قرار داده است و سبب تضعیف پیوند ارگانیک بین شهر و باغات شده‌است. 

سازمان‌های مردم‌نهاد از جنابعالی، به عنوان عالی‌ترین مقام مسئول حوزه معماری و شهرسازی موارد زیر را خواستار است؛

• به‌روز رسانی طرح جامع و تفصیلی شهر قزوین و لحاظ نمودن نگاه ویژه حفاظتی از محدوده بافت تاریخی و باغستان سنتی آن
• نظارت مستقیم شورای عالی معماری و شهرسازی بر کلیه طرح‌ها و برنامه‌های عمرانی-خدماتی شهر موثر بر بافت تاریخی و باغستان سنتی قزوین
• تعریف دقیق حدود اختیارات کمیسیون ماده پنج و جلوگیری از تغییرات عمده در طرح های شهری و تغییر کاربری باغ‌ها توسط این کمیسیون
•  اعمال طرح راهبردی توسعه قزوین- مصوب سال ۱۳۸۸ (مشاور شارستان و مشاور اوربان سولوشنز- روتردام) که تاکنون از نگاه مدیریت شهری مغفول مانده‌ است و بهره‌گیری از پیشنهادات آن در راستای نیل به توسعه پایدار شهری
• بازشناسی و بازسازی شهر- باغستان تاریخی قزوین با هدف جذب گردشگر که منبع درآمدی پایدار و مستمر برای توسعه شهر به‌شمار می‌رود.
• جلوگیری از مداخلات کلان مقیاس شهری در محدوده بافت تاریخی و باغستان سنتی قزوین
•  ایجاد یک مدیریت یکپارچه و متحد برای حفظ و احیاء باغستان که تمامی سازمان‌های مرتبط از طرح‌ها و دستورالعمل‌های آن تبعیت کنند.
• تهیه برنامه مدیریتی جامع حفاظتی برپایه اصول اولیه حاکم بر باغستان سنتی و تدوین قوانین بازدارنده و حمایتی ویژه »

به گزارش ایسنا، روز چهارشنبه (هفتم مهرماه) نیز ۵۳ تشکل محیط زیستی و فعال محیط‌زیست در آستانه سفر رئیس جمهوری به استان قزوین در نامه‌ای سرگشاده به هیئت دولت خواستار حفظ باغستان سنتی قزوین شدند.

انتهای پیام