به گزارش ایسنا، «غدا هیجاوی» رئیس منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی است. او اهل کشور کویت است و از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ در این سمت فعالیت می‌کند. دبیرخانه منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه نیز در کویت قرار دارد. شورای جهانی صنایع دستی، یک انجمن غیردولتی و مستقل است که زیر نظر یونسکو فعالیت می‌کند. مجمع منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه به‌عنوان «دختر» در کنار شورای جهانی صنایع دستی که «مادر» محسوب می‌شود، فعال است. اعضای منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه یک سال در میان و اعضای شورای جهانی هر چهار سال یک‌بار جلسه برگزار می‌کنند. دبیرخانه منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی توسط ریاست منطقه‌ای اداره می‌شود.
غدا هیجاوی همراه معاونش «کوین مورای» برای ارزیابی شهر مریوان که کاندیدای ثبت کلاش «گیوه» است، شهر سیرجان که کاندیدای ثبت «گلیم شیریکی پیچ» است و سفال کلپورگان به‌عنوان نخستین روستای کاندیدای ثبت جهانی در منطقه آسیا و اقیانوسیه، به ایران سفر و از این شهرها دیدن کردند.
خبرنگار ایسنا به‌دلیل فشردگی برنامه‌های ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی در شهرهای یادشده و نبودن زمان کافی برای گفت‌وگو، مجبور شد تا در هواپیما و در مسیر برگشت از زاهدان به تهران در آسمان با غدا هیجاوی گفت‌وگو کند.
شورای جهانی صنایع دستی از چه سالی شروع به کار کرده است؟
این شورا از سال ۲۰۱۴ کار خود را شروع کرد و در همان سال دو شهر و یک روستا از آمریکای لاتین برای ثبت معرفی شدند. شهر جورج جاکارتا در کشور اندونزی برای ثبت باتیک و یک شهر از چین برای کنده‌کاری چوب معرفی شدند و من به‌عنوان رئیس آسیا و اقیانوسیه در شورای جهانی صنایع دستی، از این دو منطقه دیدن کردم. در سال ۲۰۱۵ دو پرونده از چین برای نوعی سفال سفید رنگ و خیلی نازک و همچنین کنده‌کاری روی سنگ ثبت شدند. قرار است در سال ۲۰۱۸ نمایشگاهی از سفال‌های شهر ثبت‌شده‌ی چین، در کویت برگزار شود. از هند نیز دو شهر برای کنده‌کاری سنگ و از ایران دو شهر اصفهان و تبریز برای ثبت در شورای جهانی صنایع دستی معرفی شدند.
در سال ۲۰۱۶ از چین دو شهر برای کریستال و سنگ‌های نیمه‌قیمتی و از ایران نیز شهر لالجین برای سفال و مشهد برای گوهر سنگ‌ها معرفی و ثبت شدند. همچنین شهرهایی از لبنان و فلسطین به‌عنوان شهرهای خلاق و یک شهر از اردن برای موزاییک ثبت شدند. در سال ۲۰۱۷ سه شهر مریوان، سیرجان و کلپورگان معرفی شدند و تعجب می‌کنم چرا چین و هند شهری را برای ثبت معرفی نکردند. امسال دو شهر از اروپا نیز درخواست ثبت دادند که هنوز گزارش‌های‌شان را ارائه نکرده‌اند. یک پرونده هم از تایلند برای رنگ‌رزی طبیعی داریم که بعد از ایران، سفر سه روزه‌ای هم به این کشور خواهیم داشت.
تا کنون چند شهر در شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسیده‌اند؟
روی هم رفته ۱۹ شهر تا پایان سال ۲۰۱۶ ثبت جهانی شده‌اند.
کدام کشورها در شورای جهانی فعال‌تر از بقیه عمل می‌کنند؟
آسیا و اقیانوسیه غنی‌ترین صنایع دستی را دارند و فعال‌ترین بخش شورای جهانی صنایع دستی هستند. آسیا و اقیانوسیه برنامه‌ریزی سازمان‌دهی‌شده‌ای دارند. با وجود آن‌که آفریقا نیز صنایع دستی بسیاری دارد، اما به‌دلیل شرایطی که در آنجا هست، برای صنایع دستی کشورشان برنامه‌ریزی ندارند. آسیا و اقیانوسیه به شش منطقه جنوب شرقی آسیا، آسیای جنوبی، آسیای شرقی، آسیای غربی، آسیای مرکزی و اقیانوسیه تقسیم می‌شود. کشورهای ایران، عراق، بحرین، اردن، کویت، لبنان، عمان، فلسطین، قطر، عربستان سعودی، سوریه و امارات، کشورهای غرب آسیا هستند که دفتر آن در تهران به ریاست مشترک بهمن نامورمطلق و احمد الفارسی از عمان اداره می‌شود.
کشورهای چین، ژاپن، کره شمالی، کره جنوبی، مغولستان و تایوان کشورهای شرق آسیا، اندونزی، کامبوج، مالزی، میانمار، ویتنام، تایلند، فیلیپین، سنگاپور، لائوس، بروئنی، دارالسلام در جنوب شرقی آسیا، افغانستان، بنگلادش، بوتان، هند، مالدیو، نپال، پاکستان، سریلانکا در جنوب آسیا، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در آسیای مرکزی و استرالیا، ساموای آمریکا، جزایر کوک، فیجی، پلینزی فرانسه، گوآم، کیریباتی، جزایر مارشال، کالدونیای جدید، جزایر سلیمان، تونگا عضو کشورهای جنوب اقیانوس آرام هستند.
برای حفظ صنایع دستی کشورهایی مثل سوریه، عراق و فلسطین که شرایط مناسبی ندارند، چه برنامه‌هایی دارید؟
این کشورها قبلا در شورا عضو داشتند، اما حالا عضوی در شورای جهانی صنایع دستی ندارند و غیرفعال هستند. برای حفظ صنایع دستی این کشورها و پیشرفت صنایع کشورهای عضو در حال تدوین دایرة‌المعارفی برای صنایع دستی در منطقه آسیا و اقیانوسیه هستیم. ما در حال جمع‌آوری اطلاعات مربوط به صنایع دستی همه اعضا هستیم تا در این دایرة‌المعارف ثبت کنیم.
وضعیت ایران را در شورای جهانی صنایع دستی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایران تنها کشوری است که فعالیت‌هایش را مطابق قوانین انجام می‌دهد. ایران اولین کشوری بود که بعد از ثبت جهانی شهرهایش برای ما گزارش فرستاد، زیرا اگر هر سال گزارش وضعیت شهرها ارسال نشود، عنوان‌های «شهر جهانی» از آن کشور گرفته می‌شود. در مراسم جشن‌های جهانی صنایع دستی که در شهرهای مختلف برگزار شد و همچنین در مصاحبه‌هایم اعلام کردم که اگر گزارش شهرهای جهانی به‌موقع برای دفتر شورای جهانی صنایع دستی ارسال نشود و در جهت پیشرفت آن شهر اقدامی صورت نگیرد، این عنوان از آن‌ها گرفته می‌شود. من برای حضور در اجلاس، به ایران سفر کرده بودم که همزمان با آن سفر، شهر تبریز را هم برای ثبت بررسی کردیم. به همین دلیل، ارزیابی این شهر را سریع انجام دادیم. متاسفانه برای بررسی پرونده لالجین حال مساعدی نداشتم و در بیمارستان بستری شدم و احمد الفارسی و کوین مورای این شهر را مورد ارزیابی قرار دادند.
بین شهرهای جهانی، تبریز اولین شهری بود که می‌خواست اجلاس شهرداران شهرهای جهانی صنایع دستی را برگزار کند. ما برای همه کشورها دعوت‌نامه فرستادیم، اما متاسفانه برخی جواب ندادند و برخی هم نتواستند حاضر شوند. به همین دلیل این اجلاس به تعویق افتاد. قرار بود در این اجلاس، شهرداران شهرهای جهانی صنایع دستی با هم ملاقات کنند تا ببینند چطور می‌توانند با یکدیگر تعامل داشته باشند. همچنین ایران به‌عنوان نخستین کشور، روستای کلپورگان در سیستان و بلوچستان را در آسیا و اقیانوسیه برای ثبت جهانی معرفی کرد.
شهرهایی که در شورای جهانی صنایع دستی ثبت شده‌اند باید چه قوانینی را رعایت کنند تا از ثبت خارج نشوند؟
این شهرها با توجه به راهنماهایی که دارند باید پیشرفت کنند، مراکز آموزشی را توسعه دهند، موجب رونق صنایع دستی آن شهر باشند و در این حوزه، ابتکار عمل به خرج دهند. در واقع باید با حفظ سنت‌های خود، خلاقیت و نوآوری داشته باشند. در سیستان و بلوچستان خانمی را دیدم که هنر سنتی سوزن‌دوزی را روی لباس مدرن طراحی کرده بود. لباس او آنقدر برایم جذاب بود که با آن خانم عکس گرفتم. اگر لباس او سوزن‌دوزی نداشت، برایم تا این اندازه جذاب به نظر نمی‌رسید.
صنایع دستی مشترک زیادی در کشورهای مختلف وجود دارد، آیا دو کشور می‌توانند به‌صورت مشترک یک رشته صنایع دستی را ثبت کنند؟
تا کنون کشورهایی را نداشتیم که پرونده مشترک ثبت کرده باشند؛ اما هنرهای بسیاری وجود دارند که برخی کشورها همزمان با هم آن‌ها را تولید می‌کنند.
شما رئیس آسیا و اقیانوسیه در شورای جهانی صنایع دستی و اهل کویت هستید، چرا تا کنون از کشور شما، هیچ صنایع دستی‌ای ثبت نشده است؟
ما صنایع دستی خاصی نداریم. کویت همان صنایع دستی‌ای را دارد که در کشورهای دیگر هم تولید می‌شوند. به‌تازگی کویت به صنایع دستی هم توجه نشان می‌دهد، اما ما مثل ایران یا هند از صنایع دستی به‌شکل اقتصادی استفاده نمی‌کنیم. کشورهای نفت‌خیز در خلیج فارس به نفت وابسته هستند و به صنایع دستی نیازی ندارند. شما صنایع دستی را وارد و صادر می‌کنید و از آن درآمد کسب می‌کنید. تمام شهرهای جهانی صنایع دستی باید کسب درآمد کنند. کشورهای خلیج فارس به صنایع دستی به‌شکل یک هویت نگاه می‌کنند، زیرا این موضوع به دلایل فرهنگی برای‌شان اهمیت ویژه‌ای دارد.
شما سفرهای مختلفی به ایران داشتید، نظرتان درباره مردم ایران چیست؟
مردم ایران بسیار مهربان، فعال، با ادب، مهمان‌نواز و خلاق هستند؛ اما در بسیاری مواقع، وقت خود را تلف می‌کنند. هنرمندان صنایع دستی ایران، هنرهای سنتی کشور خود را دوست دارند، به همین دلیل نسبت به آن مغرور هستند.
کدام‌یک از صنایع دستی ایران را بیشتر دوست دارید؟
هر کدام از صنایع دستی ایران زیبایی خاص خود را دارد و نمی‌توان یک هنر را انتخاب کرد؛ اما سفال، فرش و خاتم ایران برایم جالب است. در کشور شما پارچه‌ای به نام زربفت تولید می‌شود که بافت آن، کار دشواری است، اما بسیار زیباست.
کبریا حسین‌زاده / ایسنا
انتهای پیام
نظرات