"مي‌دانيد چرا فرشته عدالت با چشمان بسته تصوير مي‌شود؟ اين را شايد از 20 نفر از وكلا پرسيده باشم ولي هيچكس نمي‌دانست كه ريشه آن به كجا برمي‌گردد. ايزدبانوي رشن (فرشته عدالت) در بين مهر و سروش نماد وكيل مدافع حق و حقيقت در ميان قاضي و دادستان است كه چشمانش بسته است تا به هيچ جانبي گرايش پيدا نكند."
پيش از اينكه گفت‌وگوي خبرنگار حقوقي ايسنا با توران شهرياري كه ششمين وكيل زن ايران است، آغاز شود، او با شور و حرارت اين مطلب را بيان كرد. شهرياري را همه با دو خصلت بارز مي‌شناسند؛ استعداد ادبي او كه در قالب سروده‌هاي مختلف در مراسم‌ها ابراز مي‌شود و ديگر حافظه دقيق و دانش او درباره فرهنگ و تمدن ايران باستان.
علاقه اين عضو هيات مديره كانون وكلا، به فرهنگ و تاريخ ايران باعث مي‌شود كه در همه جاي صحبت‌هايش اشاراتي به اين موضوعات داشته باشد.
توران شهرياري، ششمين زن وكيل ايران و عضو هيات مديره‌ي كانون وكلاي دادگستري مركز به خبرنگار حقوقي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) درباره‌ي خاطرات و تجربيات سال‌هاي تحصيل و وكالتش گفت: دانشگاه تهران در سال 1313 گشايش يافت اما تا سال 1328 زنان در دانشكده‌ي حقوق پذيرفته نمي‌شدند. دانشگاه تهران دانشگاه مردانه‌اي بود و براي اولين بار سال 28 اولين زن، فارغ‌التحصيل شد. دانشجويان زن در آن زمان در همه‌ي رشته‌ها از جمله حقوق كم بودند. سال1331 كه من وارد دانشكده حقوق شدم سه بخش سياسي، اقتصادي و قضايي وجود داشت كه جمعا تعداد زنان به 10 نفر هم نمي‌رسيد، در حالي كه حدود 300 دانشجوي مرد در آن زمان تحصيل مي‌كردند.
وي با بيان اينكه اولين سه وكيل زن ايران خانم‌ها خديجه كشاورز، مهرانگيز منوچهريان و كاترين سعيدخانيان بودند كه راهگشايان زنان در امر كارهاي حقوقي از جمله وكالت محسوب مي‌شوند، درباره دليل انتخاب رشته حقوق توضيح داد: همانطور كه در رشته‌ي طبيعي، دانشكده‌ي پزشكي و در رشته‌ي رياضي، مهندسي جاذبه‌ي بيشتري داشتند در رشته ادبي نيز دانشكده‌ي حقوق جاذبه‌ي بيشتري داشت و من با وجود اينكه در دو رشته ادبيات و حقوق قبول شدم حقوق را به خاطر تشخص، طمانينه و جاذبه بيشتر آن، انتخاب كردم.
عضو هيات مديره كانون وكلاي دادگستري با بيان اينكه در آن زمان تنها دانشكده‌ي حقوق در دانشگاه تهران بود، عنوان كرد: خانواده من در كرمان بودند و من از شهرستان براي تحصيل به تهران آمدم. در آن زمان من وارد يك پانسيون خصوصي شدم چون در آن زمان خوابگاه دختران وجود نداشت و البته نبايد هم انتظار داشته باشيم كه در آن زمان يعني سال 31 خوابگاه دختران وجود داشته باشد.
شهرياري در ادامه گفت: در سال 34 كه من فارغ‌التحصيل شدم، زن و مرد دركنار يكديگرسر كلاس مي‌نشستند و مثل يكديگر امتحان مي‌دادند اما در دهه‌ي 30 استاد زن در دانشكده‌ي حقوق نداشتيم و بعدها در دهه‌ي 40 خانم دكتر منوچهريان اولين استاد زن بودند كه در دانشگاه ملي سابق (شهيد بهشتي) تدريس مي‌كرد و بعدها نيز استاد تاج‌الزمان دانش در رشته‌ي حقوق جزا به خصوص زنان و كودكان بزهكار فعاليت كرد.
ششمين وكيل زن ايران درباره‌ي وضعيت كانون وكلاي دادگستري در آن زمان، اظهار داشت: هنگامي كه من پروانه‌ي وكالت گرفتم كه كانون وكلا طبقه‌ي مختصري در وزارت دادگستري داشت و ما به بخش وكالت معاضدتي و تسخيري مي‌رفتيم و شايد تنها پنج شش اتاق در اختيار كانون وكلا بود. محل كانون بعدها به خيابان سعدي و سپس به مكان فعلي در ميدان آرژانتين منتقل شد.
شهرياري با اشاره به تشكيل اتحاديه‌ي زنان حقوقدان ايران وابسته به اتحاديه‌ي بين‌المللي زنان در سال 1342 گفت: تعداد زنان حقوقدان در آن زمان حتي به 30 نفر هم نمي‌رسيد و من دوره كارآموزيم را نزد خانم منوچهريان گذراندم.
وي با بيان اينكه زماني كه من پروانه‌ي وكالت گرفتم وكلاي زن بسيار كم بودند، اظهار داشت: در آن زمان روساي دادگاه و قضات، وكالت زنان را مي‌پذيرفتند چون خودشان هم در دانشگاه همدرس زنان بودند و مي‌دانستند كه امتيازي بر زنان ندارند؛ رفته رفته با توجه به كثرت وكلاي زن وضعيت بهتر شد به طوري كه الان در آخرين مراسم تحليف و اختبار تقريبا 600 نفر زن و مرد با تعداد تقريبا مساوي حضور داشتند.
وي با بيان اينكه در آن زمان مشاركت زنان در امور اجتماعي كمرنگ بود گفت: در آن دوره مانند الان نبود كه بيشتر پذيرفته‌شدگان دانشگاه‌ها زنان و دختران هستند و اين موهبتي است كه برابري زن و مرد را به اثبات مي‌رساند و ما خواهان برابري هستيم نه برتري. برتري هر كس به انسانيت و خرد و دانش اوست. بايد بگوييم در سال‌هاي اخير زن در ايران درخشش عجيبي داشته و اين امتيازي انكارناپذير و دليلي متقن براي احراز برابري زن و مرد محسوب مي‌شود.
شهرياري با بيان اينكه از نظر فيزيكي زن و مرد اختلافاتي دارند كه ما منكر آن نيستيم ولي از نظر هوش، حافظه و خرد زن و مرد تقريبا برابر هستند افزود: در زمان گذشته كه نگرش مردسالاري حاكم بود شايد به علت توانايي جسمي بيشتر مردان به زنان جنس ضعيف گفته مي‌شد به دليل اينكه مردان در جنگ‌ها و كشاورزي كه نياز به توانايي جسمي بيشتري دارد مشاركت داشتند ولي دنياي امروز بر خرد، عقل و دانش قرار دارد و اين‌هاست كه راه برابري زن و مرد را باز كرده است.
عضو هيات مديره‌ي كانون وكلاي دادگستري ادامه داد: حتي تا قرن 20 برابري زن و مرد به طور محرز و مقتن روي نداده بود و در قرن 20 است كه اولين بار كارگران زن به علت نابرابري در دريافت دستمزد در قبال كار برابر اعتراض كردند. درحالي‌كه اين براي فرهنگ و تمدن ايراني موجب افتخار است كه الواح تخت جمشيد كارگران زني را نشان مي‌دهد كه مانند مردان مشاركت دارند و دستمزد زن چهار برابر مرد كارگر بوده است و حتي زناني كه باردار يا شيرده بودند از ارفاقات و امتيازاتي برخوردار بودند كه در قوانين مترقي كار امروز به چشم مي‌خورد.
وي در ادامه درباره‌ي جايگاه عقل و مهر در فرهنگ غرب، اظهار داشت: دردنياي غرب مهر همپاي دانش صعود نكرده است. در دنياي غرب خرد در بالاترين حد ولي مهر، دوستي و فداكاري در پايين‌ترين سطح قرار دارد.
شهرياري گفت: در 13 قرن، ما حضور و نقش زنان محدودي را شاهد هستيم اما از زمان مشروطيت زن ايراني درخشيد و مثلا تولد پروين اعتصامي در همين زمان قرار دارد. به طوري كه پارسال در حالي 100 سال مشروطيت جشن گرفته شد كه پيروزي چشمگير زنان در كنكور دانشگاه‌ها را نيز شاهد بوديم.
ششمين زن وكيل ايران با بيان اينكه درست است كه زنان در دانشگاه در كنار مرد تحصيل مي‌كردند ولي برابري با مردان هنوز محقق نشده بود، ادامه داد: يكي از مهمترين دعاوي خانوادگي است كه معمولا وكلاي زن در اين زمينه مشغول به كار هستند.
وي ادامه داد: قوانين مدني ما واقعا مردسالارانه است مثلا ولايت فرزند با پدر است و اگر پدر در گذشت به جاي اينكه حق ولايت به مادر دلسوز داده شود به جد پدري كه ممكن است فردي فرتوت و مريض باشد داده مي‌شود.
شهرياري در مورد قانون عسر و حرج گفت: اثبات عسر و حرج در بسياري از موارد دشوار است.
عضو هيات مديره‌ي كانون وكلاي دادگستري مركز درباره‌ي ويژگي وكلاي زن عنوان كرد: وكيل زن به علت خصيصه‌ي عشق و مهر مادري و فداكاري سعي مي‌كند بيشتر با حقيقت و راستي رفتار كنند و از طرفي چون مخارج خانواده بر عهده‌ي زن نيست شايد وكلاي زن كمتر روحيه‌ي مادي‌گرايي داشته باشند.
توران شهرياري در پايان اين گفت‌وگو، يكي از سروده‌هاي خود را با عنوان «ايزد بانوي "رشن" فرشته عدالت» به مناسبت روز زن قرائت كرد:
"رشن با قامت رسا و بلند / هست با عدل و داد هم پيوند
ايزد رشن بين مهر و سروش / چشم را بسته با لبان خموش
اوست از باستان، فرشته داد/ با درستي و راستي همزاد
ژرف بنگر به پنجه و شستش / هست ميزان داد در دستش
داور داوران که حامي اوست/ رشن را چشم بسته دارد دوست
تا گرايش به هيچ سو نکند / جز به آيين داد، خو نکند
حق تعالي است يار و ياور او/ حق هميشه است در برابر او
ايزد داد از زمان کهن / کرده پيراهن سپيد به تن
چونکه اين رنگ مظهر پاکي است/ رنگ پاکي به گيتي خاکي است
هر ستمديده در پناه وي است/ دادورزي هيمشه راه وي است
زور و زر را رهي به کويش نيست/ التفاتي به زورگويش نيست
او به اجراي دادپابند است/ پيش بيداد چون دماوند است
هست الهام بخش هر قاضي / تا که روح قضا شود راضي
اين نماد عدالت از ايران / مظهر داد شد کنون به جهان ..."
انتهاي پيام
نظرات