ورزشگاه قديمي «نقش جهان» اصفهان كه سالها در دست بازسازي است،‌ با تهديدي جدي به نام بيماري "سالك" روبرو است. منطقه کنوني پروژه نقش جهان، (منطقه گز و برخوار) کانون سالک ايران و يکي از سالک خيزترين مناطق جهان است! كه اخيرا رييس دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در نامه اي به وزارت ورزش و جوانان اعلام كرده كه محدوده ورزشگاه «نقش جهان» آلوده به اين نوع بيماري است كه سلامت كارگران و تماشاگران را در آينده تهديد مي‌كند.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در شرايطي اين مساله را به وزارتخانه اخطار داده كه بيش از 19 سال از آغاز ساخت پروژه مي گذرد! در اين شرايط نكته قابل تامل اين است كه چرا قبل از آغاز ساخت پروژه اي با اين وسعت كه روزي قرار بود، دهكده بازي‌هاي اصفهان ناميده شود، كار كارشناسي صورت نگرفته و حالا با گذشت ساليان متمادي از شروع طرح و در شرايطي كه نيمه تمام است و درگير و دار واگذاري به استانداري اصفهان قرار گرفته، بايد از وجود چنين خطري مطلع شويم!

در اين گزارش بيماري «سالك» و خطرات آن را بررسي و نظر مسوولان امر در ساخت اين ورزشگاه را جويا شديم.

**سالك چيست؟

سالك يك بيماري پوستي است كه بوسيله گزش پشه خاكي آلوده به نوعي انگل، منتقل مي‌شود. سالانه حدود دو ميليون مورد اين بيماري در سراسر دنيا و از جمله ايران اتفاق مي‌افتد. سالك در ايران در بسياري از نقاط وجود داشته است؛ به طوري كه در استان‌هاي گلستان، سمنان، اصفهان، ‌يزد، كرمان، فارس، ‌هرمزگان، بوشهر، اهواز، ايلام و سيستان و بلوچستان شيوع بالايي دارد و سالانه بالغ بر 20 هزار مورد مبتلا به سالك در كشور ثبت و گزارش مي‌شود.

**سالك چگونه منتقل مي‌شود؟

سالك توسط گزش برخي گونه‌هاي پشه خاكي آلوده منتقل مي‌شود. پشه خاكي بسيار كوچك است و اندازه آن حدود يك سوم پشه‌هاي معمولي است و به سختي ديده مي‌شود. در ايران دو نوع سالك شهري (نوع خشك) و روستايي (نوع مرطوب) وجود دارد. در سالك نوع شهري (خشك) مخزن بيماري عمدتا بيماران مبتلا و به طور تصادفي سگ‌ها هستند. به اين ترتيب پشه خاكي ماده پس از خونخواري از اطراف زخم سالك، آلوده شده و در خونخواري مجدد در فرد سالم باعث انتقال بيماري مي‌شود.در سالك نوع روستايي (مرطوب) موش‌هاي صحرايي مخزن بيماري هستند و پشه خاكي ماده پس از خونخواري از موش صحرايي مبتلا، آلوده شده و در خونخواري مجدد در فرد سالم باعث انتقال بيماري مي‌شود.

** علائم سالك

پس از چند هفته تا چند ماه از گزش پشه خاكي آلوده، برجستگي كوچك قرمز رنگي ظاهر شده كه به تدريج بزرگ و بزرگ‌تر شده و مركز آن زخم مي‌شود. تعداد ضايعات معمولا يكي است اما ممكن است متعدد نيز باشد. در سالك نوع روستايي ترشحات چركي بر روي زخم وجود دارد و اطراف آن قرمز و برجسته است كه به همين دليل به آن نوع مرطوب گفته مي‌شود.

** چرا سالك يك بيماري جدي است؟

ضايعه سالك به شكل يك زخم بد شكل ممكن است براي بيشتر از يكسال باقي بماند. اين موضوع ممكن است اثرات رواني در بيمار حتي پس از بهبودي را به دنبال داشته باشد. در برخي موارد با تهاجم به پلك و بيني ممكن است موجب ايجاد ضايعه ماندگار در چهره و يا تغيير شكل شديد در بيمار شود. همچنين ايجاد عفونت ثانويه با باكتري‌ها، ممكن است عوارض شديدي را ايجاد كند.

** بيش از 21 نفر از کارگران پروژه به بيماري سالک مبتلا شده‌اند

جواد رمضانپور کارشناس مسئول بيماري سالک استان اصفهان در گفت و گو با ايسنا اين خبر را تاييد و اظهار کرده است: دکتر نديم از اساتيد برجسته سالک استان اصفهان، از زماني که قرار بود اين مجموعه احداث شود اخطارها و هشدارهاي لازم را داده بودند، چرا که موقعيت و منطقه کنوني پروژه نقش جهان، (منطقه گز و برخوار) کانون سالک ايران و يکي از سالک خيزترين مناطق جهان است! اما متاسفانه به اين هشدارها هيچ اهميتي داده نشد و اين ورزشگاه ساخته شد. بحث سالک خيز بودن منطقه گز و برخوار همواره در سطح دنيا مطرح بوده است!

وي افزود: در کنار مطرح بودن سالک خيزي اين منطقه، گودبرداري بزرگي که به منظور احداث سکوهاي طبقه پايين ورزشگاه صورت گرفته و دپو کردن آن خاک ها در اطراف محوطه کارگاهي ورزشگاه، بر شدت تکثير موش هاي ناقل سالک افزوده است. مسئولين پروژه بايد اين خاک ها را به کوره هاي آجر پزي تحويل مي دادند که اين کار را هم نکرده اند! اين دپوها و نخاله هاي ساختماني که در اطراف آنها ريخته شده اند محل بسيار مناسبي را براي زندگي و تکثير موش و پشه سالک ايجاد کرده است.

کارشناس مسئول بيماري سالک استان اصفهان به ايسنا گفت: 21 مورد ابتلاي کارگران اين پروژه به بيماري سالک به ما گزارش شده. با پر کردن فرم هاي اطلاعاتي که توسط مبتلايان صورت گرفت مشخص شد در دوره يک ساله منتهي به ابتلا، هيچ يک از آنها سفري به خارج از منطقه برخوار نداشته اند، اين مهم نشان مي دهد که تمام آنها در محل کارشان (پروژه نقش جهان) مورد گزش پشه سالک قرار گرفته اند.

رمضان پور تصريح کرد: به منظور اطمينان از اين موضوع بازديدي از محل پروژه و اطراف اتاقک هاي کارگران انجام داديم. در اين بازديد لانه هاي فعال موش مشاهده شد که فاصله بسيار کمي با اتاقک هاي استراحتي کارگران داشتند. 8 نفر از همان مبتلايان در يک اتاقک استراحت مي کردند که در نزديکي آن چند لانه فعال موش مشاهده شد. متاسفانه نخاله ها و زباله هاي ساختماني که در قسمت هاي مختلف محوطه کارگاهي دپو شده اند، محل بسيار مناسبي را براي تکثير و مخفي شدن موش و پشه سالک فراهم کرده است.

وي اضافه کرد: گزارشي را به همراه تصاوير مورد نظر، به شخص ذاکر اصفهاني استاندار اصفهان تحويل دادم، که وي هم به شيران مدير کل وقت تربيت بدني استان اصفهان دستور داد که بررسي و اقدام لازم صورت گيرد که متاسفانه هيچ جوابي از ناحيه تربيت بدني به ما داده نشد. امسال هم نامه اي به تربيت بدني استان نوشتيم که هيچ جوابي دريافت نکرديم. جالب اين است که مسئولين فعلي تربيت بدني گفته اند که اصلا بحث سالک در اين منطقه وجود ندارد!

رمضانپور با تاکيد بر اين که، هرکسي که از غروب تا طلوع آفتاب فصل گزش (اوائل ارديبهشت ماه تا اوائل مهرماه)، در محوطه پروژه قرار گيرد قطعا مورد گزش قرار مي گيرد و بحث ابتلا به سالک قطعي خواهد بود، ادامه داد: اين ورزشگاه بازديد کننده بسيار زيادي از نقاط مختلف کشور دارد، ضمن اين که ورزشکاران و ملي پوشان خارجي هم به منظور برگزاري مسابقات به نقش جهان خواهند آمد که اگر کسي مبتلا به اين بيماري شد وجهه خوبي از ما به نمايش نخواهد گذاشت. پيش از اين هم نگراني خود را پيرامون اين موضوع ابراز کرده بوديم که هيچ پاسخي دريافت نکرديم.

در ادامه نظر مسئولان را در رابطه با اين مشكل جويا شديم

** مشكل با تكميل پروژه حل مي‌شود

مدير كل ورزش و جوانان اصفهان در پاسخ به اين سوال ايسنا كه آيا در جريان اين نامه و آلوده بودن محدوده احداث ورزشگاه «نقش جهان» قرار دارد، گفت: اطلاع خاصي در اين باره ندارم، اما درباره بحث آلودگي محل ورزشگاه بايد بگويم كه اين آلودگي بيماري «سالك» است كه در اثر نشستن نوعي حشره بر روي بدن موش و گزش انسان به بدن انسان وارد مي‌شود.

خدابخش علت ازدياد اين حيوان موذي را ساخت و ساز كم و نخاله‌هاي ساختماني در محدوده اين پروژه بزرگ مي داند و تاكيد دارد كه راه مبارزه با اين بيماري ساخت و ساز هر چه بيشتر و جمع‌آوري به موقع نخاله‌هاي ساختماني است.

**جاي نگراني نيست

اما احمد رسولي نژاد معاون حقوقي، پارلماني و امور استان‌هاي وزارت ورزش و جوانان ابتدا به نقل از مدير كل اصفهان وجود چنين بيماري را تكذيب مي‌كند و بعد با اشاره به محرمانه بودن نامه يادآور مي‌شود: من از اين پروژه بازديد كردم. دوستان مي‌گويند اگر ورزشگاه سريع تر به اتمام برسد اين مشكل حل مي‌شود.

وي از درخواست معاونت امور استان‌ها از اداره كل اصفهان براي ارائه گزارش در اين باره خبر داده و گفت: ما از خدابخش خواستيم تا مشكل را گزارش كند، گويا مشكل به جهت وجود نخاله هاي ساختماني باقي مانده در محدوده پروژه ايجاد شده كه با تكميل ورزشگاه حل مي‌شود و جاي نگراني نيست.

** قبل از آغاز پروژه ها بايد كارشناسي كرد

رييس هيات مديره شركت توسعه و نگهداري اماكن ورزشي هم ضمن ابراز بي اطلاعي از وجود چنين مشكلي به ايسنا گفت: قبل از آغاز هر طرحي بايد كار كارشناسي صورت بگيرد، در مورد اين مجموعه اين اتفاق صورت نگرفته است. بايد با دعوت از كارشناسان و صاحب نظران به دنبال راهي براي رفع اين مشكل باشيم.

گزارش از خبرنگار ايسنا: فاطمه توكلي

انتهاي پيام