در جنوب شرقی «گنبد سلطانیه» در استان زنجان، جایی در حوالی «داش‌کسن» دو اژدهای بزرگ در میان کوه‌ها خفته‌اند، اژدهایی که نمادی از چین هستند و انگار چینی‌ها زمانی در زنجان حکمرانی می‌کردند که این‌ها روی دیوارهای یک معبد جا خوش کرده، اما واقعیت این است که این دو اژدها، نقش‌های حکاکی‌شده از دوره‌ی ایلخانان مغول‌اند.
به گزارش خبرنگار سرویس گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در جاده‌ی قدیم تهران - زنجان حدود 13 کیلومتری جنوب شرقی شهر سلطانیه، همان جایی که گنبد سلطانیه هم قرار دارد، در حاشیه‌ی روستای «ویر» تابلویی دیده می‌شود که روی آن نوشته شده، معبد «داش‌کسن» یا «اژدها». از روستا تا معبد، پنج کیلومتر راه است، جاده هم تقریبا خاکی، اما ماشین‌رو است. جاده، مستقیم به سمت معبد می‌رود. شواهد در اطراف معبد نشان می‌دهد، این بنا روزی مسقف بوده و احتمالا در دل کوه تراشیده شده، اما حالا دیگر سقفی ندارد و سقف آن ریخته است.
کنار معبد اژدها، کانکس نگهبانی قرار دارد و گویا وجود همین نگهبان باعث شده سنگ‌تراش‌های معبد شامل خطوط اسلامی و نقش‌های حکاکی‌شده متعلق به ایلخانان مغول، تا حد زیادی سالم بماند. حتی دو اژدهای حکاکی‌شده هم در محفظه‌ای شیشه‌ای قرار داده شده‌اند.
در معبد اژدها علاوه بر این‌که روی دیواره‌ها، نقوش قرینه دیده می‌شود، دو محراب قرینه هم وجود دارد که ظاهرا محلی برای عبادت بوده است. تراش‌هایی هم به خط عربی روی دیواره‌ها در کنار خطوطی که تقریبا ناآشناست، وجود دارد. این گمان می‌رود که آن خطوط ناآشنا، امضای حکاک نقوش دیواره‌ی معبد باشد.
این گمان می‌رود که در سراسر ایران فقط همین یک معبد اژدها وجود داشته باشد.
هومن شاهواری راهنمای توری که در یکی از سفرهای طراحی و برنامه‌ریزی تور به زنجان با این معبد روبه‌رو شده است، درباره‌ی مستنداتی که از معبد اژدها وجود دارد، به خبرنگار ایسنا گفت: ایلخانان مغول وقتی حکومت خود را در ایران شکل دادند، آثار و هنر معماری چین و مغول را به‌نوعی به سرزمین ایران وارد کردند. در دوره‌ی «الجایتو» نیز چند بنای مهم در ایران ساخته شد؛ گنبد سلطانیه، رصدخانه‌ی دامغان و معبد اژدها.
وی اظهار کرد: نقوش و معماری معبد اژدها ظاهرا الهام‌گرفته از هنر چینی و مغولی است. در انتهای معبد، دو اثر بزرگ که نقش دو اژدهاست دو متر بالاتر از سطح زمین روی دیواره‌ی معبد، تراش خورده‌اند. اکنون این دو اژدها در محفظه‌ای شیشه‌ای قرار دارند که اقدامی ارزنده برای حفاظت از آن‌ها محسوب می‌شود و باعث شده از آسیب دیدن این آثار جلوگیری شود.
او همچنین با رد این فرضیه که معبد اژدها، معبد بودایی‌ها بوده است، گفت: مذهب ایلخانان یا مغول‌ها «شمنیسم» بوده که بت‌های کوچکی را که القاکننده‌ی حس قدرت بودند، می‌پرستیدند. شمنیسم‌ها فرهنگ دیگری هم داشتند، مثلا مرده‌های خود را در منطقه‌ای ناپیدا، دفن می‌کردند؛ اما وقتی آن‌ها (مغول‌ها) با دین اسلام آشنا شدند از شیوه‌ی اسلامی دفن مردگان استقبال کردند و روش قبلی خود را تغییر دادند.
این راهنمای تور با توجه به نقش‌های حکاکی‌شده روی دیوارهای این معبد از جمله خروس و اژدهایی که از زاویه‌ی دیگر سر آن شبیه به سگ است، تحقیق و بررسی روی این معبد را الزامی و ضروری دانست و ادامه داد: برای شمنیسم‌ها، سگ مقدس بوده و برای تأیید این ادعاها با توجه به نقش‌های ترکیبی که از هنر مغول، ایران باستان و دوره‌ی اسلامی در این معبد دیده می‌شود، لازم است تحقیقات بیشتری در این بنای بی‌نظیر انجام شود.
شاهواری همچنین افزود: معبد اژدها، اثری ارزشمند است که به توجه بیشتر برای حفظ و نگهداری نیاز دارد، برای همین می‌توان مبلغی را به‌عنوان ورودی از بازدیدکنندگان گرفت، تا هم از معبد محافظت شود و هم جاده‌ی منتهی به آن، شرایط بهتری پیدا کند.
انتهای پیام
نظرات