• دوشنبه / ۴ خرداد ۱۳۸۳ / ۱۲:۴۴
  • دسته‌بندی: تجسمی و موسیقی
  • کد خبر: 8303-01538
  • منبع : سازمان فرهنگی هنری شهرداری

“شهابي كه نمي‌خواهد خاموش شود” گزارشي بر روند نقاشي قهوه‌خانه‌يي در ايران

“شهابي كه نمي‌خواهد خاموش شود”
گزارشي بر روند نقاشي قهوه‌خانه‌يي در ايران
نقاشي قهوه‌خانه‌يي با اينكه هنري ملي است و در باورهاي ملي و مذهبي ما ريشه دارد، سال‌هاست كه مهجور مانده است. اين هنر با مضامين مذهبي چون عاشورا در دل‌ها حك شده است. نقاشي قهوه‌خانه‌يي بازتابي صادق و اصيل از هنر هنرمنداني عاشق، تنها و دلسوخته است؛ هنرمنداني مظلوم و محروم از تبار دل ساده و آيينه‌صفت كوچه بازار. اينان كه پس از قرن‌ها سكوت زير سقف نمور و تاريك قهوه‌خانه‌ها در خلوت عارفانه تكيه‌ها و حسينيه‌ها در سر هر كوي و برزني چشم در چشم مردم دوختند و در محفل پر انس و الفت آنان بغض معصومانه‌شان را با كشيد نقشي و نشاندن رنگي در دفاع از آبرو و اعتبار و اعتقادات همين مردم به يكباره شكستند، نقش‌ها در ستايش راستي‌ها و مردانگي‌ها زدند، حكايت كژي‌ها و پليدي ها را فاش كشيدند. نقاشي قهوه‌خانه‌يي پديده‌اي نوظهور در تاريخ نقاشي اين ديار بود كه همراه حفظ تمامي ارزش‌هاي منطقي هنر مذهبي و سنتي ايران به ضرورت نياز و خواست مردم و به پاس احترام به باورهاي مردم متولد شد. مردمي كه شمايل مقدس امامان بزرگوارشان و تصاوير حماسه‌هاي جانبازي و ايثار پيشوايان ديني را نه به دليل آذين نقش و نگاري كه به دليل حرمت ايمانشان و برآوردن نذر و نيازشان مي‌خواستند. در چنين روزگاري بود كه هنرمندان بي‌ادعاي مردمي نشستند مقابل ديوار قهوه‌خانه‌ها در ايوان حسينيه‌ها و تكيه‌ها و كاسه‌هاي سفالي و شكسته‌شان را پر از رنگ كردند. هر چه را كه شنيدند و در دل داشتند بر تن ديوار و بوم نقش زدند. نقاشي قهوه‌خانه‌يي شيوه‌اي از نقاشي ايراني است كه در دوره صفويه و خصوصا در زمان شاه‌عباس پايه‌هاي اوليه‌اش در قهوه‌خانه‌ها مستقر و نام نقاشي قهوه‌خانه‌يي را به خود گرفت. نقاشي قهوه‌خانه‌يي برگرفته از مضاميني چون وقايع مذهبي، شاهنامه فردوسي و ... است كه تجسم داستان‌هاي نقال را بر روي پرده نقش مي‌كرد. نقالان اين داستان‌ها را در مجامع عمومي مثل قهوه‌خانه‌ها و تكايا براي مردم نقل مي‌كردند. باشكوه‌ترين نقاشي قهوه‌خانه‌يي در اوايل دوره قاجاريه عمدتا با موضوعات مجالس بزم و باده‌گساري با تك‌چهره‌هاي درباريان و شاه به تصوير درآمد؛ ولي پس از انقلاب مشروطيت و نفوذ روشنفكران در جامعه و بيشتر شدن آزادي‌هاي مردم براي ابراز نظرياتشان فضايي ايجاد شد تا نقاشان از موضوعاتي مطابق با ذائقه مردم در آثارشان استفاده كنند و موضوعات جنگ و پهلواني اساطير ايراني - زندگي ايمه اطهار (ع) و قصه‌هاي عامه مضاميني بودند كه به نقاشي قهوه‌خانه‌يي اضافه شد. به گزارش ايسنا بنيان نقاشي قهوه‌خانه‌يي به شيوه‌اي مرسوم در عصر حاضر در دوران قاجاريه و توسط استاد حسين قوللر آغاسي و محمد مدبر گذاشته شد. اين دو استاد شاگردان زيادي را تربيت كردند كه همگي پيرو شيوه كاري اساتيد خود بوده‌اند و تنها بازماندگان اين هنر شش نفر هستند: استاد احمد خليلي، استاد حسين اسماعيل‌زاده، استاد جواد عقيلي، استاد حسين عمراني، استاد علي لرني و استاد محمد فرهاني؛ اساتيدي كه عمري با دستان هنرمند و چشمان منتظر طرح عشق را بر صفحه بوم نقش مي‌كردند امروز با دستاني لرزان و چشماني كم سو رد پاي هزار راز نهفته در دل را بدرقه مي‌كنند و از دل مي‌گويند. روزي كه ياد و نام حسين (ع) آغازگر راهشان بود تا امروز كه باز هم عشق به حسين مرحم دل رنجورشان است. انتهاي پيام
  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha