در فلات مرکزي ايران زمين و دامان پر مهر و محبت اشتران كوه، جايي ميان دشت‌هاي وسيع و پربركت گاپله شهري آرميده است كه نام زيباي آن يادآور عظمت و خوبي‌هاي مردمي است قانع، صبور، با فرهنگ و با صفا. در وصف صفا و شرح شفاي اين شهر چه مي‌توان گفت جز خوبي؟ به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) بلاگر http://www.aznaazna.persianblog.com/ نوشته است: آري ازنا ، شهري که در آن اشترانكوه صبور و پر برف دستي بر سينه دارد وسفيد كوه عاشق و پر گل به ما سلام مي‌کند. از بالا سفره پر بركت جاپلق، پر خود را گشوده است و هر رهگذري را مسرور مي‌کند . آنچه ببيني همه كوه است و همه دشت، اما چه دشتي و چه كوهي. كوهش سلطان كوه‌ها و دشتش مادر دشت‌ها. از غرب دربند و چشمه قل قل و طيان، از شمال امامزاده قاسم و مؤمن آباد و دشت فرزيان . شهرستان ازنــا با ارتفاع 1870 متر از سطح دريا و با 110 هزار نفر، 50 هزار نفر شهر ازنا و 60 هزار نفر جمعيت روستايي با 2212 كيلومتر مربع مساحت در دامنه پر مهر و صفاي اشترانكوه و در 49 درجه و 27 دقيقه طول جغرافيايي و 33 درجه و 27 دقيقه عرض جغرافيايي واقع شده است. عده‌اي تصور مي‌كنند چون شهرستان ازنا به عللي در لرستان واقع گرديده مردم آن نيز نژاداً لر مي‌باشند، اما نژاد مردم شهرستان ازنا آريايي و فارس و لهجة ‌مردم آن فارسي اراكي که به آن گاپله‌اي هم مي‌گويند مي‌باشد. اقليت‌هاي ترک ، ارامنه، يهودي ، گرجي ،بختياري و قشقايي در شهرستان ازنا زندگي مي‌کنند که هرکدام تاريخي کهن از اين خطه در سينه دارند. اين شهر قبلاً جزء حوزه عراق عجم ( استان مركزي ) قرار گرفته بود كه در دومين تقسيمات كشوري در سال 1317 متاسفانه جزء حوزه لرستان قرار گرفت. ازنا را از لحاظ تاريخي به ارامنه نسبت مي‌دهند و به واقع هم همين طور است. مي‌گويند در حدود 700 سال پيش ارامنه، شهر ازنا را بنا کرده‌اند، تعداد نام‌ها و آثار ارمني و شواهد و قراين بدست آمده در ازنا بسيار زياد است . از آن جمله مي‌توان به روستاهاي زرنان و آرمن اشاره نمود که در آن آثار بسيار زيادي از ارامنه يافت شده است . کليسا و قبرستان ارامنه روستاي مذکور که اکنون ويرانه‌هاي آن باقي است از آن جمله‌اند. اين روستا اکنون مسعود‌آباد ناميده مي‌شود . عده‌اي هم نام ازنا را نامي ارمني مي‌نامند و آنرا به آزنار نسبت مي‌دهند شايد آزنار قهرمان نامي ارمنستان را مي‌گويند. ارامنه ازنا که به تهران مهاجرت کرده‌اند در عيد پاک که مصادف با عيد نوروز است به ازنا و مناطق همجوار آن سفر مي‌کنند و چند روزي ساکن مي‌شوند. وارطان و طاطاووس مقدس هم در نزد آنان از ارزش و اعتبار خاصي برخوردار است. در زمان‌هاي گذشته قهوه‌خانه تيگران ارمني هميشه پاتوق جوانان قديم ازنا بود .بله ، دشت پاجه لک با آن مردم باصفا و سخت کوشي که دارد واقعا برازنده صفت زيبايي و چشم هر رهگذري را سحر جلو هاي زيباي خود مي‌کند. از آخرين نقطه جنوب غربي ازنا که آبشار زيباي ازنا درنزديکي دره اسپر گرفته تا طيان و قلعه رستم و ترشاب و گنداب و روستاهاي بربرود همگي بسيار با صفايند . در چهره تک تک آنان سخت کوشي و محبت موج مي زند. مردم پاچه لک همگي کشاورز پيشه‌اند و البته از اين گذر درآمد خوبي دارند و کفاف زندگي خود را مي‌دهند به طوري که به زحمت نيفتند . در تنگ بيدستانه در نزديکي طيان و دربند چاه يا چشمه‌اي وجود دارد که آب بسيار سردي از آن بيرون مي‌آيد و محل صفاي گردشگران است . چشمه قلقل ، آبشار ازنا، تونل برفي، کمندان، دهکده گردشگري دره تخت، سيدصوفي، درياچه گهر، دشت طيان، شن اسکي، سفيد کوه کوچک و بزرگ با دره‌هاي فراوان، قلل اشترانکوه شامل گل گل، سن بران، ميرزايي، فيالستون، تخت شاه، پيارو، ازنادره، در جنوب و امامزاده قاسم ، امامزاده پيرعباد، شاهزاده عبدالله مومن آباد، امامزاده طازران، باغ مرزيان، سه درياچه دره باغ و رشيدي و خروسان، دشت قره ملک، غار تنبورلي، داوود پيغمبر و قلعه دز تا دشت‌هاي کاميان و ماليچه و قلل مرتفع چال خاتون و راسبند و تنگ قاقان در دشت جاپلق که همگي دشت‌هاي حاصلخيز کشاورزي‌اند، از نقاط گردشگري عمده و زيبا به حساب مي‌آيند. روستاي دربند شهرستان ازنا باسرسبزي فوق العاده گويي مانند شمال است مردم آن هم بيشتر به صيفي کاري مخصوصا گوجه فرنگي اشتغال دارند که جداي از آن خود مردم دربند هم مردم بافرهنگ و خوبي هستند . اين را تمام گردشگراني که به آنجا رفته‌اند مي‌گويند. از تمام ايران جهت کوهنوردي در اشترانکوه و سفر گهر از دربند شهرستان ازنا عبور مي‌کنند . مخصوصا آن مغازه‌اي که در نبش پل روستا و روبروي مسجد است مغازه باصفايي است . دربند و کرچيان و محمود آباد در کنار سفيد کوه زيبا و از طرفي هم در پاي اشترانکوه واقع شده‌اند . اشترانکوه اين کوه زيبا که ميليون‌ها سال ماواي بشر بوده در5 کيلومتري جنوب ازنا واقع شده است.در دشت هاي ازنا که مي‌نگري در انتهاي آن چشمانت به يکباره از زمين به سينه سترگ اشترانکوه مي‌افتند که هيبتي بس بزرگ دارد . گاهي احساس مي‌کنيم که اشترانکوه با انسان‌ها صحبت مي‌کند و به واقع اين کوه پر از عاطفه‌اي است که انسان با ديدن آن دوست دارد آنرا ابراز کند. از قلل پر برف آن که هزاران سال است بر روي يکديگر تلنبار شده‌اند تا دامنه‌هاي آن زندگي در جريان و گردش گردشگران برقرار مي‌شود. ازنــا يكي از شهرستان‌هايي است كه از نظر صنعتي و اقتصادي و گردشگري حائز اهميت بسيار مي‌باشد. از جنبه کشاورزي دشت‌هاي پهناور و پر محصول جاپلق و نيز مناطق مختلف جنوبي ازنا بسيار اهميت دارند . گرجي يکي از روستاهايي است که در اين دشت واقع شده‌اند در خصوص گرجي مي‌توان گفت كه گًرج(Gorj) در زبانهاي قديم به معني تيز ، زرنگ و زبل معني مي دهد. علت اطلاق اين صفت به مردم گرجي ( به طور كل نژاد گرجستاني چه در شمال ايران و چه ساير مناطق ) اين بوده است كه به علت شرايط آب و هوا و غيره (دامداري و گله داري و سوار كاري …) داراي صفت خاص خود بوده‌اند. گرجي‌ها را سواركارني تيز و حرفه‌اي و دلير بيان كرده‌اند. گرجي‌هاي ازنـا مهاجرين مناطق گرجستان ايران. كه بخشي بوده‌اند كه توسط شاه اسماعيل و به ميل خود به ايران كوچ كرده‌اند. اكنون و در اثر گذشت زمان، نژاد گرجي‌هاي ازنا با ساير اقوام اين منطقه آميخته شده است و ديگر به زبان گرجي صحبت نمي‌كنند. از نام ايلات و فاميل‌هاي گرجي مي‌توان به دهقان‌ها كه مشهورترين نام در گرجي مي‌باشند اشاره نمود . سابقاً‌ روستاي گرجي در نزديك رودخانه ازنا قرار داشت كه در گذشته در اثر سيل ويران گرديد و مردم سخت كوش آن در بالا تر از محل روستاي سابق دوباره روستاي گرجي را بنا نهادند. گرجي داراي قلعه‌اي در شمال و نزديك سفيد كوه مي‌باشد كه به قلعه گرجي ( قلا گرجي ) مشهور است. گرجي داراي امكانات پيشرفته‌اي چون تلفن ـ‌ گاز ـ راه آهن و اينترنت مي‌باشد. ازنا را شايد بتوان عجيب‌ترين منطقه جغرافيايي و در ضمن يكي از مناطق مهم ناميد. مناطق جغرافيايي ازنا طوري است كه هم داراي كوه و هم دشت مي‌باشد. 80 درصد مساحت شهرستان ازنا را دشتها تشكيل مي‌دهد که اين مشخصه، وضعيت جغرافيايي زيبايي ايجاد کرده است اما اين دشت‌ها كه به نوبه خود جزء بهترين مناطق كشاورزي ايران نيز مي‌باشد، به طرز زيبايي به يكباره به كوههاي سر به فلك كشيده از جمله اشترانكوه، سفيد كوه بزرگ و كوچك از پايين و چال خاتون و مسترون (‌ماه سران ) از بالا تبديل مي‌شود. اين وجه جغرافيايي همراه با بارش 600 ميليمتر باران وضع اقتصادي كشاورزان را بهبود بخشيده به طوري كه شهرستان ازنا علاوه بر محصولات گندم ، جو، ذرت، آفتابگردان،کلزا،چغندر، حبوبات و بقولات،و محصولات باغي انگور، سيب،گيلاس،گردو،بادام،و سيفي جات مانند هندوانه و گوجه فرنگي حدود10 درصد لوبياي ( چيتي و سفيد و قرمز) كشور را توليد مي‌كند. طبق آمار سازمان جهاد كشاورزي لرستان، شهرستان ازنا مقام اول را در توليد گندم استان دارا مي‌باشد. در فصل بهار از ميان كشتزارهاي سرسبز ازنا ديدن قلل پر برف اشترانكوه كه مشرف بر اين دشت‌ها مي‌باشد نعمتي است كه نصيب هركسي نمي‌گردد و صفاي خاص خود را دارد. معادن سنگ چيني صادراتي که لعل ازنا و آريا سنگ ازنا مشهورتر و مدرن ترين در کشور ودر كشورهاي مختلف حرف اول را در كيفيت مي‌زند كه ديگر جاي توضيح و تفسيري ندارد. شهرك سنگ در منطقة برن آباد( برنا آباد) شهرستان ازنا مهمترين توليدات سنگ منطقه را دارد و سنگ تالك مسعود آباد جزء مرغوب‌ترين سنگ‌هاي تالك ايران است كه مصارف پزشكي و صنعتي و آرايشي دارد. در خصوص شهرسازي و برنامه ريزي شهري مي‌توان ازنا را بهترين شهر منطقه از نظر مهندسي عمران شهري ناميد . خيابان‌هاي منظم ، ساختمان‌هاي دولتي و بناهايي كه به سبك خارجي ساخته شده، ازنا را به يك شهر تقريباً اروپـايي بدل نموده است. خوشبختانه با طراحي نقشه‌هاي كوي ياس و بهار ازنا،‌ شهر نظمي دوباره يافته است. ادامه اين بحث را به سفر شما به شهرستان ازنا و بازديد از مناطق اشترانكوه ، درياچة‌ گهر و تونل برفي موكول مي‌كنيم. از محله‌هاي قديمي ازنـا مي‌توان به چالسپار ـ ده ازنا ـ‌ صاحب الزمان ـ نيروگاه ـ شركت ( شركت نفت ) ـ اصغر آباد ـ راه آهن نام برد كه محله‌هاي وليعصر و جهاد و كوي امام حسين مناطق جديدي هستند . خيابان‌هاي ازنا به طرز منظم و زيبايي بدون بن بست به يكديگر وصل هستند و ساختمان‌ها بدون هرگونه بي نظمي در كنار يكديگر با نماهاي مختلف قرار گرفته‌اند. انتهاي پيا م