رييس انستيتو پاستور ايران در گفت‌و‌گويي تفصيلي با گروه علمي - پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) با مروري بر تاريخچه، اهداف و فعاليت‌هاي قديمي‌ترين مركز تحقيقاتي نوين كشور و تبيين جايگاه ويژه بين‌المللي آن در بين انستيتو پاستورهاي منطقه و جهان به تشريح برنامه‌ها و چشم‌اندازهاي فعاليت‌ انستيتو پاستور ايران، وضعيت كلي و چالش‌هاي توسعه زيست‌فن‌آوري و خدمات تشخيصي و پيشگيري بيماري‌هاي واگير در كشور و راهكارهاي فائق آمدن بر آن‌ها پرداخت.

دكتر روح‌الاميني نجف‌آبادي در اين گفت‌و‌گو، راه اندازي خطوط توليد مواد اوليه نوتركيب در مقياس صنعتي در روزهاي اخير، افتتاح ساختمان جديد توليد واكسن «ب ث ژ» با رعايت استانداردهاي جهاني به منظور مصرف در داخل و صادرات به خارج اين محصول كه 70 درصد كار آن تا به حال انجام شده و در سال 87 به بهره ‌برداري خواهد رسيد، ساخت بخش «اينسكتاريوم» براي انجام مطالعات در زمينه ناقلان بيماري مالاريا و ساير حشرات ناقل بيماري‌ كه در پايان سال 86 به بهره‌برداري خواهد رسيد، راه‌اندازي دوره كارشناسي ارشد (MBA) بيوتكنولوژي براي اولين بار در ايران كه در مراحل كارشناسي در وزارت بهداشت است و راه‌اندازي پارك زيست‌فن‌آوري پزشكي كشور در محلي در مجاورت انستيتو پاستور كرج به عنوان نخستين پارك زيست فن‌آوري پزشكي كشور و همچنين راه‌اندازي نخستين مركز مديريت دانش علوم زيستي كشور به منظور هم‌افزايي ميان محققان و دانشمندان ايراني را از مهمترين فعاليت‌هاي انجام شده و در دست اقدام تلاشگران عرصه جهاد علمي كشور در انستيتو پاستور ايران عنوان كرد.

دكتر عبدالحسين روح الاميني نجف‌آبادي، رييس انستيتو پاستور ايران در گفت‌وگو با گروه علمي - پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) اظهار داشت: يكي از مهمترين فعاليت‌هاي دو سال اخير انستيتو پاستور ايران در كنار گسترش و توجه ويژه به طرح‌هاي پژوهشي و افزايش دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تكميلي در انستيتو پاستور، اتمام و راه اندازي مجتمع توليد فرآورده هاي نوتركيب انستيتو پاستور ايران بوده است كه از ابتداي آغاز به كار دولت نهم با حمايت شخص رييس جمهور و توجه ويژه وزير بهداشت به اهميت ابعاد تخصصي اين پروژه و تلاش مستمر و شبانه روزي همكاران پاستوري شاهد افتتاح اين مجموعه در دهه فجر سال 85 و راه اندازي فاز توليد محصول نهايي واكسن هپاتيت B نوتركيب در كشور بوديم كه در هفته‌هاي جاري پس از طي آزمايشات گوناگون مورد تاييد مراجع ذي صلاح وزارت بهداشت قرار گرفته و به بازار عرضه مي‌شود.

رييس انستيتو پاستور ايران، راه اندازي خطوط توليد مواد اوليه نوتركيب در مقياس صنعتي نظير اينترفرون آلفا همزمان با ورود محصول نهايي واكسن هپاتيت B نو تركيب به بازار را نشانه تلاش جهاد گران بي‌نام و نشان عرصه توليد بيوتكولوژي انستيتو پاستور ايران عنوان و تصريح كرد: براساس اين تلاش ها به زودي خطوط توليد مواد اوليه داروهاي استرپتوكيناز، هپاتيت B و اريتروپوئيتين نيز يكي پس از ديگري راه‌اندازي مي‌شود.

دكتر روح الاميني در ادامه با اشاره به ديگر فعاليت‌هاي در دست اقدام انستيتو پاستور ايران اظهار داشت: عامل دستيابي به اين توفيقات چيزي جز همت همكاران پاستوري و توجه ويژه و كارشناسي تمامي دست‌اندركاران وزارت بهداشت و سازمان مديريت و شخص رييس جمهور نيست كه مي‌تواند سرمشقي براي انجام ساير پروژه هاي بزرگ در كشور قرار گيرد زيرا همواره آفت هر پروژه طولاني شدن آن و در نتيجه غير اقتصادي شدن آن در طول زمان است.

وي گفت: اگر پيگيري‌ها و حمايت‌هاي ويژه مسئولان امر كه موجب هم‌افزايي همت تلاشگران پاستور شده است نبود انجام اين فعاليت ها طي چنين مدت كوتاهي غير ممكن مي‌شد، همانطور كه در مقام مقايسه با ساير موارد مشابه در ساليان گذشته از نظر سرعت رشد كاملا متفاوت بوده و زمان كوتاه اجراي پروژه‌ها از پي‌ريزي ساختمان‌ تا اتمام كار ثابت مي‌كند كه با همبستگي و تلاش جهادگونه در عرصه‌هاي فن‌آوري‌هاي نو مي‌توان مصاديق عيني شعار «ما مي‌توانيم» را به منصه ظهور رساند.

رييس انستيتو پاستور ايران با اشاره به اقدامات صورت گرفته درجهت گسترش فضاهاي مورد نياز موسسه در شعبه تهران اظهار داشت: اقدامات گوناگوني تا به حال در جهت بازسازي و نوسازي فضاهاي آزمايشگاهي به عمل آمده است كه مي‌توان به فعاليت‌هاي انجام شده در بخش‌هاي تحقيقاتي آزمايشگاه مرجع سياه سرفه و فضاهاي تميز مربوط به ليشمانيا و سل در شعبه مركزي انستيو پاستور اشاره كرد كه در اين راستا پايگاه شميران انستيتو پاستور ايران نيز براي انجام امور واكسيناسيون اهالي شمال تهران در محل موقوفه مرحوم دكتر صبار فرمانفرمائيان در بنايي به مساحت 4200 متر آماده افتتاح است.

انستيتو پاستور، نخستين مركز تحقيقاتي در ايران

دكتر روح الاميني در ادامه به ارايه تاريخچه مختصري از تشكيل و فعاليت انستيتو پاستور ايران پرداخت و اظهار داشت: انستيتو پاستور ايران اولين مركز پژوهشي و تحقيقاتي در نوع خود در كشور است كه به عنوان اولين مركز تحقيقاتي نوين در كشور در سال 1299 شمسي - سال‌ها قبل از تاسيس دانشگاه تهران - همزمان با اعزام هياتي جهت بررسي و تصميم‌گيري از طرف انستيتو پاستور پاريس - در محلي غير از محل فعلي تاسيس شد و پس از در اختيار گرفتن باغ اصلي ملك ميرزا عبدالحسين فرمانفرمايان بعد از وقف به محل فعلي انتقال يافت و تا به حال در جهت كاهش آلام مردم، مبارزه با عوامل عفوني و واكسيناسيون براي آحاد مردم به فعاليت پرداخته است و در واقع نقطه شروع فعاليت‌هاي پاستوري نيز در همان زمان بوده است.

به گفته‌ دكتر روح الاميني، فعاليت‌هاي انستيتو پاستور ايران تا قبل از جنگ جهاني دوم دچار افول نسبي شده بود كه بعد از جنگ جهاني دوم با معرفي پروفسور بالتازار از طرف انستيتو پاستور پاريس به انستيتو پاستور ايران به عنوان رييس كه حدود 18 سال عهده‌دار اين مسئوليت بود، دوران اوج و شكوفايي مجدد آن بعد از مرحله تاسيس موسسه شكل گرفت و پس از اين دوره با طرح مصوبه‌اي مبني بر اداره انستيتو پاستور ايران توسط ايرانيان، مسئوليت اداره اين موسسه بزرگ علمي، آموزشي، تحقيقاتي و توليدي به متخصصان ايراني واگذار شد.

وي خاطرنشان كرد: پس از مرحوم بالتازار براي مدت كوتاهي مرحوم دكتر قدسي، معاون وي، رياست موسسه را برعهده داشت و سپس دكتر صبار فرمانفرمايان - يكي از پسران ميرزا عبدالحسين فرمانفرمائيان - واقف انستيتو پاستور - و وزير بهداشت دولت دكتر مصدق، تا سال 1356 مسووليت اداره موسسه را بر عهده گرفت. صبار فرمانفرمايان نيز نظير پدر، قبل از فوت منزل شخصي خود را در شميران به مساحت 4200 متر مربع وقف خاص پاستور كرد كه گشايش خوبي براي افزايش فضاي تحقيقاتي پاستوربه شمار مي رود.

رييس انستيتو پاستور ايران، مدير پاستورين‌هاي منطقه ايران و شمال آفريقا

دكتر روح‌الاميني در ادامه با اشاره به اين كه سال گذشته به عنوان عضو، در يكي از بالاترين مراجع تصميم گيري هيات امناي انستيتو پاستور پاريس( مجمع صد) حضور داشته و با تلاش‌هاي صورت گرفته به عضويت هيات اجرايي شبكه انستيتو پاستور هاي جهان درآمده و مديريت منطقه ايران و شمال آفريقا ،مراكش،الجزاير،تونس و ايران(MATI) را به مدت سه سال بر عهده گرفته است، خاطرنشان كرد: هيات اجرايي شبكه انستيتو پاستور هاي جهان مركز تصميم گيري و اداره كننده شبكه است كه 31 انستيتو پاستور در 31 نقطه دنيا در آن عضويت دارند كه البته در برخي كشورها مثل فرانسه و ويتنام بيش از يك انستيتو پاستور وجود دارد.

رشد مقالات علمي انستيتو پاستور ايران در شبكه انستيتوپاستورهاي دنيا بي‌نظير است

وي در ادامه به ايسنا گفت: انستيتو پاستور ايران براساس بررسي هاي مقايسه‌يي صورت گرفته با انستيتو پاستورهاي مختلف جهان از سال 2002 تا 2005 چه از جهت تنوع فعاليت‌ها و توجه به علوم و فن‌آوري‌هاي جديد در حوزه ژنتيك و بيولوژي و چه از جهت توليد محصولات بيوتكنولوژي و فراورده‌هاي بيولوژيك به خصوص در زمينه فراورده‌هاي نوتركيب جزو چند انستيتو پاستور برتر جهان است. البته طبيعي است كه انستيتو پاستور ايران كه بودجه‌اي معادل يك دهم بودجه انستيتو پاستور پاريس دارد از نظر توليد علم و برخي فعاليت‌ها در جايگاه پايين تري نسبت به آن قرار داشته باشد ولي با اين حال رشد انستيتو پاستور ايران در زمينه توليد مقالات در سال‌هاي اخير، 45 درصد بوده كه شيب رشد بي نظيري است و از جهت توليد محصولات مختلف رتبه اول را در ميان 31 پاستور جهان به خود اختصاص داده است.

دكتر روح‌الاميني اضافه كرد: انستيتو پاستور ايران تا امروز فراز و نشيب‌هاي بسياري را پشت سر نهاده و در كنار مجموعه فعاليت‌هاي پاستوري پاستورين‌ها در حوزه بيماري هاي عفوني، طي دو دهه اخير، با توجه ويژه به ابعاد پزشكي مولكولي و مسائل ژنتيك، بيوتكنولوژي، شعبه‌هاي تخصصي علوم پايه پزشكي و پيشرفت‌هايي كه در عرصه ايمونولوژي و بيوشيمي بدست آمده، توانسته است، ضمن تداوم فعاليت‌هاي سنتي، خود را با جهش‌ها و پيشرفت‌هاي نوين در عرصه تحقيقات پزشكي خصوصا ژنتيك، بيوتكنولوژي و پزشكي مولكولي هماهنگ كرده و باب آشتي و حلقه وصلي در جهت بهره‌گيري از تحولات و پيشرفت‌هاي تكنيكي در زمينه بيماري‌هاي عفوني در حوزه سلامت باز كند.

انستيتو پاستور ايران تجلي پيوند آموزش، پژوهش، توليد و خدمات تخصصي

وي در ادامه، انستيتو پاستور را تنها موسسه در كشور معرفي كرد كه در آن هر چهار حوزه پژوهش، ‌خدمات تخصصي، آموزش تخصصي و توليد - به خصوص در حوزه فن‌آوري‌هاي پيشرفته و نوين - در كنار هم ريشه دوانده، توسعه يافته و با يكديگر همزيستي مسالمت آميز دارند.

دكتر روح‌الاميني خاطرنشان كرد: اين امر به شدت كمك كرده است تا تحقيقات در انستيتو پاستور با تحقيقات صرف در جهت چاپ مقاله و پژوهش در مسائل غير از نيازهاي مردم كه چون آفت بسياري از مراكز آموزشي و پژوهشي كشور را گرفتار كرده، فاصله بگيرد وبخش عمده اي از پيشرفت‌هاي علمي در اين مركز در جهت حل مشكلات و مسائل مردم است.

وي، توجه واقعي و بيشتر به ماهيت پژوهشي فعاليت‌ها، فراهم كردن امكانات گوناگون براي محققان و توسعه امكانات در اختيار و استفاده بهينه از آنها را از عوامل ماندگاري اين موفقيت عنوان و خاطرنشان كرد: توسعه همكاري‌هاي بين بخشي،‌جذب اعتبارات پژوهشي غير مستمر، مشتري‌مدار كردن پژوهش و كسب درآمد از ناحيه پژوهش‌هاي كاربردي نيز به توسعه هرچه بيشتر فعاليت‌هاي انستيتو پاستور خواهد انجاميد كه از شروع كار دولت نهم در اين زمينه اقدامات بسيار خوبي صورت گرفته و بر اساس آن بودجه انستيتو پاستور ايران حدود 70 درصد رشد از خود نشان داده است كه اين اعتبارات فرصت مناسبي جهت خريد تجهيزات و از طرفي زمينه‌سازي خوب در جهت جذب و به كارگيري محققان كارآمد و جوان فراهم كرده است.

رييس انستيتو پاستور ايران، هدف غالب پژوهش‌هايي را كه در موسسه انجام مي‌شود، حل يك معضل در حوزه سلامت و يا تهيه يك محصول و يا تكميل زنجيره ارزش افزايي دانش از ايده تا محصول عنوان كرد و با اشاره به اين كه محققان و بخش‌هايي موفقتر خواهند بود كه بتوانند سازمان يافته و هدفمند، تحقيقات خود را به پيش برند، افزود: چالش توسعه كمي بخش‌هاي پژوهشي در كشور نگراني و دغدغه‌هاي جدي براي محققان و پژوهشگران برجسته ايجاد كرده است كه اين نگراني‌ها در انستيتو پاستور ايران نيز همانند ساير مراكز آموزشي و پژوهشي كشور به چشم مي خورد اما با به كارگيري سازوكارهاي مناسب در زمينه‌هاي پژوهش، آموزش و توليد و با مراقبت و هدايت فعاليت‌ها از ابتداي كار، اين دغدغه‌ها روز به روز نسبت به قبل كمتر مي‌شود.

رمز موفقيت انستيتو پاستور ايران و دستاوردها، توجه به محصول محوري در پژوهش خواهد بود

دكتر روح الاميني، رمز موفقيت انستيتو پاستور ايران نسبت به انستيتو پاستورهاي ديگر يا مراكز پژوهشي معتبر داخلي و خارجي را توجه به محصول محوري در پژوهش عنوان و تصريح كرد: از ابتداي شروع به كار در حوزه مديريت پاستور در دولت نهم يكي از اهداف برنامه‌هاي ده‌گانه اعلام شده، بررسي سازوكارهاي مناسب در جهت دستيابي به اين هدف بوده است و اگر به سايت انستيتو پاستور پاريس به عنوان بنيانگذار فعاليت‌هاي پاستوري در جهان توجه شود، در سال‌هاي اخير به تجاري سازي فعاليت‌ها و مشاركت صنعتي در كنار فعاليت‌هاي پژوهشي و يا اجرايي توجه ويژه‌اي شده و طي هفت سال گذشته، هر سال دو شركت اقماري حاصل از پژوهش‌هاي انجام شده در آزمايشگاه‌هاي آن انستيتو،وارد بازار صنايع بيولوژيك شده‌اند.

انستيتو پاستور ايران، موسسه‌اي عظيم برآمده از وقف

اهتمام خيرين و واقفان كشور براي ايجاد بنيادهاي علمي و حمايت از پژوهش در كشور

رييس انستيتو پاستور ايران، يك سوم بودجه انستيتو پاستور پاريس را حاصل فعاليت‌هاي پژوهشي و انتقال تكنولو‍ژي، يك سوم را از دولت و يك سوم را از وقف و هدايا عنوان و تاكيد كرد: جالب اينكه انستيتو پاستور ايران چه از لحاظ فضاي فيزيكي و چه از لحاظ اعتبارات اوليه از وقف است ولي در ساليان اخير به اين مطلب در جامعه ما كمتر توجه مي‌شود كه در كنار ساخت مساجد و مدارس و بيمارستان‌ها كه هدف اوليه بسياري از خيرين نظير كشورهاي ديگر است، خيرين و واقفين به سمت تاسيس مراكز و يا بنيادهاي پژوهشي و حمايت از پژوهش سوق داده شوند كه قاعدتا رسانه‌هاي جمعي در اين زمينه مي‌توانند نقش ويژه‌اي ايفا كنند.

دكتر روح الاميني در ادامه گفت‌و‌گو با ايسنا، پروژه توليد واكسن هپاتيت B، توجه بيش از پيش به مقوله محصول محوري و تحقيق و توسعه(R&D) ، كسب جايگاه اول پژوهشي کشور در حوزه علوم زيستي و بيماري هاي عفوني، احداث سراي پيشکسوتان انستيتو پاستور، تجاري سازي فعاليت‌هاي پژوهشي، اصلاح قوانين و مقررات، افزايش دوره هاي تحصيلات تكميلي موجود، رسيدگي به شعب مجازي استاني، منطقه‌يي و جهاني، توجه فزاينده به فن‌آوري هاي نوين و بازسازي و نوسازي موسسه را از جمله ده فعاليت اعلام شده در ابتداي مسئوليت خود عنوان كرد و افزود: انجام تحقيقات پايه و کابردي در زمينه تشخيص بيماري‌هاي مختلف و ارايه روش‌هاي کنترل، انجام تحقيقات پايه و کاربردي در زمينه ساخت محصولات بيولوژيک و آزمايشگاهي و پرورش حيوانات آزمايشگاهي، انجام تحقيقات در زمينه علوم پايه پزشکي، برگزاري كارگاه‌هاي عملي مستقل در زمينه‌هاي مختلف تخصصي و انجام پروژه هاي تحقيقاتي و آموزشي مشترک با مراکز مشابه در داخل و خارج از ايران نيز از جمله اهداف و سياستهاي پيش روي انستيتو پاستور ايران در مقطع كنوني است.

وي در ادامه، فعاليت هاي تحقيقاتي و تشخيصي در زمينه عفونت‌هاي باكتريائي (سل، سياه سرفه، ديفتري هليکوباکترپيلوري و كلي باسيل انتروپاتوژن)، شناخت و پيشگيري از بيماري هاي ويروسي (هاري، هپاتيت،ايدز، آنفلوانزا و بيماري‌هاي آربوويروسي)، عفونت‌هاي قارچي و انگلي (مالاريا، ليشمانيا، توكسوپلاسما، كيست هيداتيك، درماتوفيتوز و درماتوميكوز)، ناقلان و بيماري‌هاي منتقله از آنها ، كلونينك و ابراز ژنهاي مختلف ( آنتي ژن ليشمانياgp63، آنزيم فنيل آلانين دهيدروژيناز pdh، سرين پروتئازهاي ليشمانيا، استرپتوكيناز، اينترفرون‌ها، كالسي تونين و هورمون‌ها)،بررسي فرايندهاي تخليص، پايداري و فرمولاسيون پروتئين‌هاي نوتركيب (آنزيم‌ها، آنتي ژن‌ها و پروتئين‌هاي داروئي)، فعاليت تحقيقاتي و تشخيصي در خصوص بيماري هاي ارثي از جمله تالاسمي و هموفيلي و فنيل كتونوريا و تحقيق در فن‌آوري هاي برتر از جمله بيوتکنولوژي، توليد واکسن، ژن‌درماني و نانوبيوتکنولوژي، پروتئوميکس و ژنوميکس را از محورهاي فعاليتهاي جاري تحقيقاتي انستيتو در سال 86 عنوان كرد و افزود: هدف اصلي از انجام چنين تحقيقاتي شناخت و پيشگيري از بيماريهاي عفوني و غيرعفوني است كه جايگاه ويژه انستيتو پاستور را در زمينه فن‌آوري‌هاي برتر در کشور تثبيت و تقويت خواهد کرد.

كانون تفكر انستيتو پاستور، مركزي پيشرو در انجام مطالعات مرتبط با مديريت و سياستگذاري بيوتكنولوژي كشور

رييس انستيتو پاستور ايران در ادامه گفت‌و‌گو با ايسنا انجام تحقيقات پايه و كاربردي در زمينه تشخيص بيماري هاي مختلف و ارائه روش هاي كنترل آنها، انجام تحقيقات پايه و كاربردي در مورد ساخت محصولات بيولوژيك و آزمايشگاهي و پرورش حيوانات آزمايشگاهي، انجام تحقيقات در زمينه‌هاي گوناگون علوم پايه پزشكي نظير ايمنولوژي ، بيولوژي مولكولي، ميكروبشناسي، ويروس شناسي، انگل شناسي، بيوشيمي و بيوتكنولوژي، برگزاري دوره‌هاي آموزشي تخصصي در موارد فوق و دوره‌هاي كوتاه مدت و رسمي PhD و MSc و انجام خدمات تخصصي و تشخيص مانند واكسيناسيون و تشخيص مولكولي بسياري از بيماريها نظير تالاسمي، بيماريهاي قارچي، انگلي و ميكروبي كه به صورت روتين توسط ساير مراكز بهداشتي درماني كشور امكانپذير نمي‌باشد را بخشي از اهداف و سياستهاي انستيتو پاستور ايران معرفي و اذعان كرد: تشكيل كانون تفكر پاستور به عنوان مركزي پيشرو در جهت انجام مطالعات مرتبط با مديريت و سياستگذاري بيوتكنولوژي در پاستور از اواخر سال 84 و با شروع كار مديريت جديد مورد توجه قرار گرفته و از اتاق فكرها و كانون‌هاي فكري پيشتاز در كشور است كه در زمينه سياستگذاري و مديريت مطالعاتي و تجاري سازي طرح‌هاي تحقيقاتي و مطالعات امكان سنجي براي فرآورده‌هاي جديد و آتي كه در دستور كار پاستور قرار مي‌گيرند فعاليت مي‌كند به گونه‌اي كه علاوه بر نظرات علمي و تخصصي همكاران پاستوري، ارتباط خوبي با صاحبنظران داخل و خارج از پاستور برقرار كرده و مي‌تواند به عنوان سيستمي كارشناس و همچنين به عنوان مجرايي براي جذب، جلب و جمع بندي نظرات كارشناسي داخلي و خارجي پاستور عمل كند .علاوه بر آن اين مركز در مطالعات ملي بيوتكنولوژي نيز فعاليت هاي متعددي انجام داده است كه در سايت اينترنتي انستيتو پاستور ايران منتشر خواهد شد.

رشد 45 درصدي انستيتو پاستور در توليد علم طي سال‌هاي 2002 تا 2006

رييس انستيتو پاستور ايران فعاليت‌هاي اين مركز را در چهار حوزه پژوهش، آموزش، توليد و خدمات عنوان و در زمينه برنامه‌هاي آينده آنها به ايسنا گفت: توليد علم و پژوهش در انستيتو پاستور ايران از اواخر دهه 90 شيب بسيار زيادي يافته به طوري كه با بررسي‌هاي انجام شده، بين سال‌هاي 2002 تا 2006 انستيتو پاستور ايران بيشترين ميزان رشد (45 درصد) در توليد مقالات علمي ISI - عمدتا در زمينه هاي ايمونولوژي، بيماريهاي عفوني، فارماكولوژي، بيوتكنولوژي و ميكروب شناسي كاربردي - را داشته است. در حوزه خدمات نيز، اين مركز مسووليت ديرينه تشخيص و بعضا كنترل بيماريهاي عفوني را بر عهده دارد و در بسياري از مراكز كشور، انستيتو پاستور را با نام خدمات آن مي‌شناسند كه در حال حاضرقصد دارد با اجراي برنامه‌هاي جديد اين نقش ديرينه خود را بازيابي و در راه اندازي آزمايشگاه هاي سيار تشخيص بيماريهاي عفوني همكاري كند كه با توجه به ذخيره عظيم تجربه در شناسايي بيماريهاي عفوني و با هماهنگي بيشتر، شاهد حضور جدي تر انستيتو پاستور ايران در صحنه‌هاي تشخيص و كنترل بيماريهاي عفوني و دفاع غير عامل در امور بهداشتي خواهيم بود.

دكتر روح الاميني همچنين در زمينه توليد، به عنوان يكي ديگر از محورهاي فعاليت‌ مركز گفت: مجتمع توليدي پاستور به عنوان بزرگترين مجتمع در آسياي جنوب غربي در حال حاضر در حال تكميل چرخه تخمير تا محصول نهايي است و بعد از تكميل چرخه چهار محصول فعلي و در آينده‌اي نزديك برنامه‌هايي در زمينه افزايش تعداد اين محصولات با هدف بالا بردن پتانسيل‌هاي اقتصادي اين مجتمع و توليد فراورده‌هايي كه براي كشور استراتژيك و راهبردي به نظر مي‌رسند خواهد داشت.

راه‌اندازي نخستين پارك زيست فن‌آوري پزشكي كشور و دوره كارشناسي ارشدMBA بيوتكنولوژي در دستور كار انستيتو

دكتر روح الاميني در ادامه راه‌اندازي دوره كارشناسي ارشد (MBA) بيوتكنولوژي براي اولين بار در ايران كه در مراحل كارشناسي در وزارت بهداشت است و راه‌اندازي پارك زيست‌فن‌آوري پزشكي كشور در محلي در مجاورت انستيتو پاستور كرج به عنوان اولين پارك زيست فن‌آوري پزشكي كشور در دست اقدام در محل مجتمع توليدي تحقيقي پاستور ايران در كرج را از ديگر فعاليتهاي در دست اقدام پاستور عنوان كرد و گفت: براي راه‌اندازي اين پارك مطالعات امكان سنجي و اساسنامه و برنامه‌ريزي استراتژيك صورت گرفته و شايد در تاريخ تحولات بيوتكنولوژي در كشور به عنوان نقطه عطف تحقق و توسعه سند ملي زيست فن‌آوري قرار گيرد كه در صورت اتمام مراحل واگذاري مجموعه اين تاسيسات به مساحت تقريبي 20 هكتار به انستيتو پاستور و با مشاركت امكانات و دانش موجود و منحصر به فرد پاستور بتوان منطقه ويژه اقتصادي و كانون فن‌آوري‌هاي مرتبط با اين صنعت را براي تحقيق و توسعه و توليد فراورده هاي پيشرفته فعال كند.

جمهوري اسلامي ايران‌ يكي از پيشگامان‌ توليد محصولات نوتركيب در بين كشورهاي در حال توسعه ‌است

رييس انستيتو پاستور ايران در ادامه گفت و گو با ايسنا، وضعيت كلي بيوتكنولوژي كشور را در حال حاظر رو به رشد عنوان كرد و گفت: بررسي بيوتكنولوژي از نظر تعداد محصولات در كشور نشان دهنده آن است كه جمهوري اسلامي ايران به همت متخصصان بي نام و نشان خود، چه در بخش دولتي و چه غير دولتي پيشرفت‌هاي مناسبي داشته و انستيتو پاستور ايران نيز با برخورداري از بزرگترين و مجهزترين مركز توليد فراورده‌هاي نوتركيب در آسياي جنوب غربي در توسعه و توليد بعضي از محصولات پيشتاز است و اين خود نويدبخش توليد فراورده‌هاي ديگر نظير واكسن هپاتيت B، اينترفرون آلفا، اريتروپوئتين، استرپتوكيناز، اينترفرون گاما و بتا و برخي از آنتي بادي‌هاي مونوكلونال تشخيصي در آينده‌اي نزديك است.

فاصله 20 تا 30 برابري زيست‌فن‌آوري پزشكي كشور از لحاظ شاخص‌هاي مرتبط با نوآوري زيست‌فن‌آوري با برخي كشورهاي آسيايي

از نظر توليد علم در حوزه بيوتكنولوژي محققان كشور ساليانه حدود يك پنجم كشورهاي هند و كره جنوبي توليد مقاله دارند كه نشان دهنده رشد علمي مناسب و پيش رونده است

دكتر روح الاميني در عين حال با بيان اينكه بيوتكنولوژي در كشور ما هنوز نتوانسته با تثبيت خود در سطح ملي به عنوان يكي از مسيرهاي اصلي توسعه كشور امكان آن را فراهم كند تا ايده و دانش آزمايشگاهي به توليد محصولات بيوتكنولوژي در حد آزمايشگاهي تبديل شده و پس از طي مسير پر پيچ و خم آزمايشات باليني مسير خود به سمت تجاري شدن را بيابد، خاطر نشان كرد: به عبارت ديگر نظام نوآوري بيوتكنولوژي كشور هنوز شكل كاملي به خود نگرفته است و مقايسه‌اي ساده بين بيوتكنولوژي كشور ما در بخش سلامت با كره و هند از نظر شاخص «تعداد محصولات موجود در فازهاي مطالعات باليني» يا «تعداد شركت‌هاي كوچك و متوسط بيوتكنولوژي» نشان‌دهنده پايين‌تر بودن حدود 20 تا 30 برابري ما در اين شاخص‌هاست.

براي مثال طبق آمار نشريه NATURE، كره جنوبي در سال 2005 ، 120 محصول را در فاز 1 و 2 مطالعات باليني به ثبت رسانيده است در حالي كه اين آمار در كشور ما به تعداد انگشتان يك دست مي‌رسد.

نوآوري و توسعه محصولات جديد، پاشنه آشيل زيست‌فن‌آوري كشور

وي در گفت‌و‌گو با ايسنا افزود: با اين كه ميزان فاصله توليدات علم ما در اين حوزه با برخي كشورهاي در حال توسعه پيشگام در اين عرصه از حدود پنج تا شش برابر بيشتر نيست ولي وقتي به سمت توليد فن‌آوري و صنعت مي‌رويم اين شكاف بزرگ و بزرگتر مي‌شود و اين سوال بزرگي است كه چگونه ما از نظر توليد علم و محصولات خوب عمل كرده‌ايم اما از نظر شاخص‌هاي مرتبط با نوآوري بيوتكنولوژي نظير محصولات موجود در مطالعات باليني و تعداد شركت‌ها رتبه خوبي نداريم؟

رييس انستيتو پاستور ايران عدم حمايت كافي نظام اقتصادي كشور از شركت هاي دانش محور،عدم انگيزه و روحيه كارآفريني و نبود دانش مديريتي و نقص در زير ساخت هاي حقوقي و قانوني لازم رااز جمله دلايل اصلي اين شكاف معرفي و خاطر نشان كرد: تا زماني كه جذابيت سرمايه گذاري در بخش سوداگري و در بهترين حالت در صنايع با تكنولوژي هاي سطح پايين كه از ريسك كمي برخوردارند بالاتر باشد ،سرمايه گذاري خصوصي در بخش صنايع پيشرفته رشد نكرده و اين خود نيز از جمله دلايل ديگر پايين بودن سطح نو آوري است.

دكتر روح الاميني با بازگشت به اين مساله به عنوان پاشنه آشيل بيوتكنولوژي در كشور خاطر نشان كرد: ما بايد سعي كنيم يك سيستم كامل نوآوري در بيوتكنولوژي شامل دانشگاه، مراكز پژوهشي، شركتهاي دولتي و غيردولتي، شبكه‌ها و خوشه‌ها، نظام مناسب سرمايه‌گذاري خطر پذير و بازار ملي و بين‌المللي و قوانين و مقررات لازم براي ايجاد ‌آن از جمله استانداردهاي مناسب، قوانين شفاف مالكيت فكري و قوانين مرتبط با مبحثWTO را ايجاد كرده و بسياري از قوانين و مقررات دست و پاگير را از پيش روي آنها برداريم و به عبارتي بايد اصلاحاتي در قوانين و مقررات حاكم بر اين صنعت اعمال شود.

تدوين نقشه جامع زيست‌فن‌آوري و اجراي برنامه هاي آينده نگر، راه‌اندازي پارك‌هاي زيست‌فن‌آوري و توسعه دوره‌هاي تحصيلات تكميلي مرتبط به عنوان الزامات سرنوشت‌ساز زيست‌فن‌آوري كشور

رييس منطقه‌ MATI شبكه انستيتو پاستورهاي جهان در ادامه گفت‌و‌گو با ايسنا با اشاره به جريان اخير در نوآوري كه در اثر رقابت بين شركت هاي چند مليتي رخ داده و منجر به جذب سرمايه گذاري سيستم خارجي در بخش تحقيق و توسعه توام با جريان وسيع دانش كاربردي به كشورهاي آسيايي شده است خاطر نشان كرد: اگر در سياست هاي توسعه صنايع پيشرفته كشور مساله انتقال و جريان دانش به داخل كشور به عنوان يك چالش اساسي تلقي نشود، مطمئنا مسير ميانبري كه مقام معظم رهبري بارها در بياناتشان در رابطه با توسعه كشور و پيشرفت فن‌آوري و دانش تاكيد كرده اند محقق نخواهد شد و اين بدين معناست كه تمام اركان نوآوري در بخش دولتي و خصوصي و دانشگاهي و صنعتي مي بايست با بهره گيري از فرصت هاي بين المللي درگير فرآيند يادگيري دانش و فن‌آوري شوند. مي بايست تلقي صحيحي از خودكفايي علمي داشته باشيم و خودكفايي علمي را با خود خواهي علمي كه نتيجه آن عدم بسط همكاري هاي بين المللي است و معتقد به اختراع دوباره چرخ است اشتباه نگيريم.

رييس انستيتو پاستور ايران در پايان، تجديد نظر در استراتژي ملي بيوتكنولوژي،همكاري در تدوين نقشه جامع زيست‌فن‌آوري در كنار نقشه علمي كشور، مشخص كردن علوم پايه و كاربردي اولويت دار پژوهش، افزايش بودجه‌هاي پژوهشي هدفمند، ايجاد پارك زيست فن‌آوري براي حمايت از شركتهاي كوچك و متوسط،‌ آموزش بحث‌هاي خاص كارآفريني و مديريت بيوتكنولوژي از طريق دوره‌هاي كارشناسي ارشد MBA بيوتكنولوژي و ساير رشته‌هاي مرتبط، افزايش سطح همكاري‌هاي بين‌المللي هدفمند و گسترش حضور در بازار بين‌المللي محصولات با تمركز بر بازار كشورهاي منطقه و ‌تلاش براي ارتقاء استانداردهاي توليد و يكپارچه سازي آن در سطح منطقه را از جمله اقداماتي عنوان كرد كه حيات آينده بيوتكنولوژي كشور كاملا به آنها گره خورده است.

گفت‌و‌گو: سوده نوروزي شاد

انتهاي پيام