يك فعال سياسي خاطرنشان كرد: هر زمان جامعه‌ي ايران شاداب باشد دانشگاه از جامعه‌ي ايران شاداب‌تر است و هر زمان جامعه‌ي ايران شادابي خود را از دست بدهد اين دانشگاه‌ها هستند كه فعاليت مي‌كنند. به گزارش خبرنگار سياسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) هدي صابر، در مراسمي كه با عنوان « امروز و فرداي جنبش دانشجويي» در دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران برگزار شد با اشاره به تاسيس دانشگاه در73 سال پيش در ايران، گفت: در آن زمان زمامداران در طراحي خود فكر نمي‌كردند دانشگاه وجهه‌ي سياسي پيدا كند. به همين جهت پهلوي اول در دهه‌ي پاياني زمامداري خود، دانشگاه تهران را تاسيس كرد. البته در آن مقطع نهادهاي جديدي مانند بانك، دادگستري، شبكه بيمه نيز تاسيس شده بود. اين توسعه تحت تاثير تركيه بود و در تركيه هم سعي مي‌شد تا دانشگاه‌ها سياسي نشود. وي ادامه داد: در آن مقطع دانشگاه محلي براي فعاليت‌هاي سياسي شد و در اولين حركت، 53 نفر حزب توده را در محيط دانشگاه تشكيل دادند. با وجود آن‌كه قرار بود دانشگاه سياسي نشود، اما پس از شهريور 20 دانشگاه‌ها سياسي شدند. صابر با بيان اين‌كه پهلوي دوم هم فكر مي‌كرد دانشگاه، محلي صنفي و علمي است، نه سياسي، تصريح كرد: از سال 1313 تا 1320 فضاي جامعه‌ي ما فضاي سركوب و انسداد سياسي است. در آن مقطع حاكميت سازمان يافته ولي احزاب وجود ندارند و جامعه‌ي فكري تحت كنترل است. در آن مقطع براي اولين بار مميزي شكل مي‌گيرد و تيراژ مطبوعات و انتشار عناوين بسيار پايين بوده است. وي خاطرنشان كرد: حركت اين 53 نفر در دانشگاه يك حركت محدود بود كه البته امكان نشر تئوريك ديدگاه‌هاي خود را نداشتند. در آن مقطع جامعه‌ي ايران دچار انسداد بود و به انتظار يك فضاي مناسب نشسته بودند. فضاي دانشگاه به طور كامل علمي بود و در اين مقطع تنها 5 مورد اعتراض دانشجويي درخصوص مسايل صنفي صورت گرفته بود. هيچ تغذيه‌اي از خارج از دانشگاه به داخل دانشگاه وارد نمي‌شد و هيچ سازمان و تشكلي در دانشگاه وجود نداشت و توليد انديشه و فكر صورت نمي‌گرفت. صابر با اشاره به ويژگي‌هاي دانشگاه از 1320 تا 1332 خاطرنشان كرد: در اين دوران ملي شدن صنعت نفت رخ داد. فضاي كشور به‌غير از دوران نخست‌وزيري مصدق، فضاي شبه دموكراتيك بود كه در دوران مصدق ما شاهد فضاي دموكراتيك بوديم. احزاب، مطبوعات و اصناف آزاد بودند و جامعه‌ي ايراني سازمان‌يافته عمل مي‌كرد. انديشه در ايران منتشر مي‌شد و در كنار حزب توده، يك جريان بومي مذهبي نيز توليد انديشه مي‌كرد. اين فعال سياسي ادامه داد: از مجلس چهاردهم تا مجلس هفدهم دموكراسي حاكم بود و اين دوره سكويي براي حركت مليون شد. در اين دوره دانشگاه سياسي مي‌شود و تشكل‌هاي سياسي در دانشگاه‌ها گسترش پيدا مي‌كنند و شكل مي‌گيرند. در اين دوران بود كه جريان مذهبي و ملي و حتي توده در دانشگاه‌ها تشكل‌هاي خود را راه مي‌اندازند. براي اولين بار نشريات دانشجويي منتشر مي‌شود و دانشگاه‌ها صاحب چهره مي‌شوند. صابر خاطرنشان كرد: در اين مقطع زماني، دانشگاه تنها يك نهاد علمي نبود؛ بلكه پشت جبهه‌اي براي احزاب و به عنوان بازوي احزاب بود. وي ادامه داد: از سال 1332 تا 1339 بار ديگر فضاي سركوب حاكم شد. مصدق زنداني مي‌شود و رهبران جبهه‌ي ملي به زندان مي‌روند. در اين دوره جامعه سازمان‌يافته نيست. اصناف و احزاب وجود ندارند و تنها نهضت مقاومت ملي به صورت پنهاني شكل مي‌گيرد. جامعه صاحب انباشتي از ادبيات استعاري مي‌شود. صابر خاطرنشان كرد: در اين دوران دانشگاه فضاي سياسي معترض‌گونه دارد و بيشتر فضاي علمي در دانشگاه‌ها حاكم است. بخشي از فعاليت‌هاي دانشگاه‌ها علني و بخشي پنهاني است. دانشگاه در اين دوران سازمان‌هاي خود را دارد كه هم اين سازمان‌ها فعاليت سياسي و هم فعاليت صنفي مي‌كردند. نشريات جديدي منتشر مي‌شوند. وي گفت: در حادثه‌ي 16 آذر 32 دانشگاه صاحب شناسنامه مي‌شود و 16 آذر نمايانگر وضعيت جديدي در دانشگاه‌ها است. دانشجو شخصيت پيدا مي‌كند و از آن پس با توجه به عدم حضور احزاب، باركش و باربر جامعه‌ي اجتماعي مي‌شود. اين فعال سياسي با بيان اين‌كه از سال 39 تا 42 شرايط كمي باز است، خاطرنشان كرد: برخي احزاب در اين دوران فعاليت خود را آغاز مي‌كنند و جريان‌هاي صنفي مي‌توانند به بيان ديدگاه‌هاي خود بپردازند. انديشه در جامعه تزريق مي‌شود و اين دوران، دوران ترجمه‌ي ادبيات خارجي است. شرايط به گونه‌اي به وجود مي‌آيد كه نيروها مي‌توانند مواضع خود را علني اعلام كنند. صابر گفت: فضاي دانشگاه‌ها در اين مقطع سياسي است و از خارج دانشگاه نيز تغذيه مي‌شوند و بين دانشگاهيان و احزاب ارتباط برقرار مي‌شود. در اين دوران دانشجويان مي‌توانند با شخصيت‌ها و احزاب و روحانيت ارتباط برقرار كنند. دانشگاه در اين مقطع صاحب چهره مي‌شود و وزن پيدا مي‌كند. جايگاه دانشگاه به عنوان يك بازوي احزاب است. البته از سوي ديگر نيز تلاش مي‌كند نيروي فشار مثبت بر جريان‌هاي فكري خارج از دانشگاه ايجاد كند. وي تصريح كرد: از سال 42 تا 49 سركوب و انسداد دوباره آغاز مي‌شود و احزاب كنار مي‌روند و اين بار دانشگاه بار جامعه را به دوش مي‌كشد. در اين دوران جامعه با يك حركت قهرآميز با رژيم مواجه مي‌شود و فعاليت‌هاي دانشگاه‌ها مخفي و غيرعلني مي‌شود. اين فعال سياسي با اشاره به فعاليت‌هاي دانشجويان در بين سال‌هاي 42 تا 56 خاطرنشان كرد: در اين دوران حركت‌هاي نظامي صورت مي‌گيرد. البته در اين مقطع دستگيري‌ها و مقاومت‌هاي بسياري صورت مي‌گيرد و بين دانشجويان دوران جديد و دانشجويان قديمي يك ارتباط مناسب ايجاد مي‌شود تا انباشت انديشه صورت بگيرد. در اين مقطع دانشگاه چندوجهي است و بيشتر فعاليت دانشجويان فرهنگي و سياسي است. صابر با بيان اين‌كه بين سال‌هاي 56 تا59 دانشجويان مذهبي در دانشگاه‌ها ارتباط گسترده‌اي با امام خميني (ره) برقرار مي‌كنند، گفت: در اين مقطع جبهه‌ي ملي و نهضت آزادي پس از سال‌ها غيبت، فعال مي‌شوند ولي هنوز احزاب به طور واقعي شكل نگرفته‌اند بلكه تا حدودي فعال هستند. در اين دوران دانشگاه سنگر انقلاب است و به توزيع اعلاميه و بيانيه مي‌پردازد. ائمه جماعات و روحانيت تحت تاثير دانشگاهيان حركت خود را آغاز مي‌كنند. وي خاطرنشان كرد: از سال‌هاي 57 تا 60 انجمن‌هاي اسلامي به عنوان بازوي نظام مي‌شوند كه پس از انقلاب فرهنگي يعني از سال 62 به بعد، همه‌ي جريان‌هاي دانشجويي در دانشگاه‌ها تسويه مي‌شوند و تنها انجمن‌هاي اسلامي و دفتر تحكيم وحدت فعال هستند. البته در آن دوران احزاب در جامعه فعال نيستند و تنها 3 يا 4 نشريه به فعاليت مي‌پردازند. صابر ابراز عقيده كرد كه در اين دوران رانت‌خواري در ميان جريان دانشجويي باب مي‌شود و از سال 68 به بعد پس از دولت هاشمي كه سياست تعديل مطرح مي‌شود، برخي از جريان‌هاي دانشجويي نسبت به مسايل جامعه معترض مي‌شوند. برخي از اين جريان‌ها تلاش مي‌كنند تا از قدرت دوري كنند. البته پس از دوم خرداد دوباره دانشگاهيان شخصيت خود را كسب مي‌كنند و تريبون جريان اصلاحات مي‌شوند ولي امروز فضاي سردي بر دانشگاه‌ها حاكم است. انتهاي پيام