پرورش اندام از پرطرفدارترين ورزش‌هايي است كه امروزه ميان جوانان ايراني رواج يافته است. ورزشي كه مورد علاقه بسياري از جوانان بوده و هر ورزشكار اين رشته آرزو دارد به هر قيمتي و در زماني كوتاه، اندامي زيبا و پرحجم داشته باشد.

به گزارش سرويس بهداشت و درمان خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) منطقه زنجان، گرايش جوانان به اين رشته ورزشي جذاب موجب شده كه مديران باشگاه‌هاي بدن‌سازي با تبليغات پر رنگ و آبي چون «تمرين از مبتدي تا قهرماني»، «تمرين خصوصي زير نظر مربيان مجرب»، «تناسب اندام با برنامه تمرين قهرمانان جهان»، علاقمندان را به سالن‌هاي ورزشي خود جذب كنند. تبليغات اين چنيني وسوسه فعاليت در اين رشته ورزشي را براي جوانان دو چندان مي‌كند. اين گونه است كه در شهرهاي كوچك و بزرگ كشورمان از سالن‌هاي كوچك و زيرزمين‌ها گرفته تا سالن‌هاي بزرگ و مجهز رشته بدن‌سازي با ازدحام جواناني مواجهيم كه با ابزارهاي مختلف ورزشي مشغول تمرين هستند.

با اين حال هنوز از اين رشته پرطرفدار بهره برداري صحيحي صورت نگرفته و بيشتر همان جنبه «زيبايي اندام» مدنظر است تا «پرورش بدن» در حالي كه اغلب ورزشكاران حرفه‌يي، تمرينات بدن‌سازي را در برنامه روزانه خود دارند، اما رويكرد عمده علاقمندان به رشته بدن‌سازي، هنوز در جهت‌هاي صحيح قرار نگرفته و فرهنگي غلط در اين عرصه حاكم شده كه به نحوي نگران كننده و تأسف آور ورزشكاران اين رشته را به مصرف مكمل‌هاي غيرمجاز و داروهاي نيروزا و تمرينات غيراصولي سوق داده است.

بدين ترتيب كه بسياري از جوانان، علاوه بر به كارگيري وسايل و امكانات غيراستاندارد و برنامه‌هاي غلط، تن به مصرف داروهاي شيميايي مي‌دهند كه نه تنها باعث برآورده شدن خيالات آنها نمي‌شود،‌ بلكه بدن آنها را دچار بيماري‌هاي پيدا و پنهان بسياري مي‌كند.

استفاده از پروتئين‌ها، كربوهيدرات‌ها و مواد غذايي طبيعي عامل مهمي در افزايش حجم عضلات و ايجاد نيرو در ورزشكار است كه بررسي‌ها نشان مي‌دهد 85 درصد پرورش اندام كاران مكمل‌هاي غذايي مصرف مي‌كنند.

اگرچه آمارهاي رسمي حاكي از آن است كه 50 درصد مكمل‌هاي ورزشي و غذايي از طريق قاچاق وارد كشورمان مي‌شود، اما فعالان اين بازار ميزان قاچاق انواع مكمل‌ها را بيش از 70 درصد اعلام مي كنند كه با قيمت‌هاي مختلف به فروش مي‌رسد. استفاده از اين گونه مكمل‌ها عوارض زيادي از جمله خونريزي كبدي، ريزش موي سر، بروز فشار خون و... را به همراه خواهد داشت.

به طور كلي بيش از 900 نوع مكمل در جهان توليد مي‌شود كه دو سوم آن‌ها تأثيرات چندان زيادي در ورزشكاران ندارد كه در اين ميان كراتين مكمل غذايي رايجي است كه ورزشكاران حرفه‌يي و تازه كار مصرف مي‌كنند و در انواع مختلفي چون قرص، پودر، ژل، پماد و... در كشور ما به فروش مي‌رسد كه در پنج سال اخير مصرف اين مكمل در ايران و جهان به شدت افزايش يافته است.

كراتين، پودر غني شده از گوشت است كه هر20 گرم آن معادل چهار كيلو و 600 گرم گوشت بوده و هر 300 گرم از اين ماده از يازده تا پانزده هزار تومان به فروش مي‌رسد و مصرف اين ماده يك دوره بارگيري دارد كه در اين زمان به مدت پنج روز، 20 گرم در هر روز مصرف مي‌شود و بعد از پنج روز اول، مصرف به دو وعده پنج گرمي در روز مي‌رسد كه نتيجه‌اش در هفته اول افزايش وزن سه تا پنج كيلوگرم است. ولي به طور كلي تأثيرات استروئيدهاي تقويتي و ديگر تقويت كننده‌ها و مكمل‌هاي غذايي، غير واقعي هستند و خطرات بسيار زيادي را متوجه سلامتي بدن مي‌كنند كه در واقع مي‌توان گفت استفاده از اين گونه مواد معمولاً منجر به استفاده مزمن و شديد از ديگر داروها در‌آينده مي‌شود.

سعيد صفري يكي از مربيان پرورش اندام در اين باره به خبرنگار ايسنا گفت: كراتين مكملي است كه نسبت به ديگر مكمل‌هاي غذايي در بين ورزشكاران بيشتر رايج بوده كه در صورت مصرف صحيح اين ماده، براي بدن ورزشكار بسيار موثر است، اما چيزي كه واضح مي باشد، اين است كه بعد از پايان يك دوره مصرف كراتين، مقداري از عضلات ساخته شده در بدن خود به خود از بين مي‌رود.

وي با اشاره به اينكه كراتين جزو مواد دوپينگي به حساب نمي‌آيد، افزود: كراتين در غذاهاي طبيعي روزانه از جمله گوشت قرمز و ماهي نيز موجود است، اما مقدار آن در اين گونه‌ غذاها كم مي باشد و افراد براي بدست آوردن وضعيت دلخواه از آن، مجبور به استفاده از كراتين مي‌شوند.

اين مربي پرورش اندام ادامه داد: كراتين در سلول‌هاي عضلاني به شكل فسفات كراتين يافت شده كه استفاده از اين نوع مكمل تنها باعث افزايش قدرت نمي‌شود، بلكه قابليت فشار بر روي سلول‌ها را افزايش داده و باعث انتقال سريع آمينواسيدهاي موجود در بدن به سمت توده‌هاي عضلاني در فرد مي‌شود. به طور كلي استفاده از كراتين باعث ايجاد كالري نمي‌شود اما در آزادسازي سلول‌هاي چربي نقش بسزايي دارد.

وي اظهار داشت: ورزشكاران بايد هنگام استفاده از اين ماده، آب فراواني را مصرف نمايند و ميزان مصرف آب خود را روزانه از حد متوسط بيشتر نمايند، زيرا ممكن است به دليل امتناع از اين كار مشكلاتي براي سلامتي خود ايجاد كنند.

صفري با بيان اين كه به دليل نبود پزشك ورزشي در باشگاه‌ها و تيم‌ها، بسياري از ورزشكاران به دليل عدم آگاهي از اين ماده استفاده بيش از حد مي‌كنند، تصريح كرد: اگر مسوولان نظارت‌هاي خاصي بر باشگاه‌ها داشته باشند، حتماً مصرف بسياري از مكمل‌ها و داروهاي غيرمجاز قطع مي‌شود، اما متأسفانه در استان زنجان اين نظارت بسيار ضعيف بوده و به همين دليل نيز افرادي كه از عوارض اين گونه مواد شناخت كافي ندارند و به دنبال كسب درآمد هستند، اقدام به فروش اين مواد مي‌كنند.

وي با اشاره به اينكه ورزشكاران بايد آگاهانه و زيرنظر مربي متخصص و با تجويز پزشك ورزشي از اين گونه مكمل‌ها استفاده نمايند، خاطرنشان كرد: در كشورهاي پيشرفته ورزشكاران تحت نظر پزشك و مربي از داروها و يا مكمل‌هاي خاص استفاده مي‌كنند، اما متأسفانه در كشور ما به راحتي افراد داروها يا مكمل‌هاي خاص كه از خارج كشور وارد مي‌شود و يا ساخته خود كشورمان است، تهيه نموده و بدون داشتن اطلاعاتي از ضرر و نفع آن، اين مواد را مورد استفاده قرار مي دهند.

رييس هيأت پزشكي ورزشي استان زنجان نيز در اين زمينه به خبرنگار ايسنا گفت: بيش از 60 درصد از مربيان پرورش اندام داراي مدرك ديپلم بوده و از نظر سواد ورزشي و علم روز دنيا، اطلاعات خاصي ندارند كه اين امر باعث شده در باشگاه‌ها افراد به سبك‌هاي قديمي تمرين كرده و به راحتي نيز از مكمل‌هاي غذايي و داروها استفاده كنند.

مهدي عادل‌پور با بيان اينكه در شهر زنجان نزديك به 50 باشگاه پرورش اندام وجود دارد، اظهار داشت: افزايش تعداد باشگاه‌ها در زنجان و بالا رفتن هزينه تجهيزات و امكانات ورزشي، باعث شده است كه كيفيت پايين آمده و هر فردي به راحتي بتواند مكمل و داروهاي خاصي را به ورزشكاران بفروشد.

وي ادامه داد: بسياري از ورزشكاران از عواقب مصرف مكمل‌ها و داروها اطلاعات خاصي ندارند و اين برعهده مربي است كه دانش را در اين زمينه به ورزشكاران بياموزد.

رييس هيأت پزشكي ورزشي استان گفت: با توجه به مشكلات و عوارض جسماني خاصي كه مصرف مكمل‌ها از جمله كراتين به بدن شخص وارد مي‌كند، تاكنون با چند باشگاه ورزشي از سوي مراجع قضايي برخورد شده و برخي باشگاه‌ها نيز تعطيل گرديده اند.

دكتر صديقه دهنايي نيز در اين رابطه به خبرنگار ايسنا گفت: اگر ورزشكاران كراتين خالص مصرف كنند، عوارض جانبي خاصي به دنبال نخواهد داشت، اما اگر اين ماده به مقدار زيادي در جوانان مصرف شود، عوارض كليوي و گوارشي خاصي را به وجود مي‌آورد.

وي با اشاره به اينكه متأسفانه در كشورما، اغلب افراد درك صحيحي از استفاده از كراتين ندارند، افزود: كراتين در بدن نيز به خودي خود ترشح مي‌شود و افرادي كه به نوعي مشكلات كليوي دارند، بهتر است از اين ماده استفاده نكنند.

دهنايي ادامه داد: متأسفانه در شهر زنجان اكثر جوانان در باشگاه‌ها از سن 15 تا 45 سال بدون داشتن برنامه‌ريزي صحيح ورزشي از اين نوع ماده استفاده مي‌كنند كه اكثر اين افراد، كراتين را از داروخانه تهيه نكرده بلكه از كشورهاي خارجي و كانال‌هاي ديگر كه اين ماده وارد كشور مي شود، تهيه مي‌كنند.

پزشك هيأت پزشكي، ورزشي استان زنجان نيز در اين زمينه به خبرنگار ايسنا گفت: شايع‌ترين مكملي كه امروزه در باشگاه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد، كراتين است كه بسياري از ورزشكاران به دليل شناخت و گاهي نيز از سوي ناآگاهي آن را مصرف مي‌نمايند.

دكتر فرهود بسنده اظهار داشت: بسياري از ورزشكاران براي رسيدن به نتيجه زودهنگام در كنار كراتين از هورمون‌هاي جنسي مردانه نيز استفاده مي‌كنند كه اگر فرد نابالغ باشد و از اين مواد استفاده كند به مشكلاتي از قبيل بالا رفتن فشار خون، كوتاه شدن قد، بزرگي دستگاه تناسلي، عضلاني شدن بدن، ريزش موي بدن، بروز عوارض كليوي و اختلال در خواب دچار مي‌شود.

وي گفت: متاسفانه به دليل اين كه در زنجان، نظارت چنداني بر باشگاه‌ها صورت نمي‌گيرد، بسياري از مربيان و ورزشكاران به راحتي از مكمل‌ها و داروهاي غيرمجاز و غيراستاندارد استفاده مي‌كنند.

بسنده تصريح كرد: براي شناخت و آگاهي هرچه بيشتر مربيان در خصوص استفاده از مكمل‌ها و داروها، كلاس‌هاي ويژه‌اي در سطح استان برگزار شده كه مربيان استقبال مناسبي از اين كلاس‌ها كرده‌اند.

به طور كلي بسياري از كارشناسان معتقدند، تاثيرات تقويت كننده‌هاي شيميايي به ويژه كراتين در بدن غيرواقعي است و خطرات بسياري را متوجه سلامتي بدن مي‌كند.

ورزشكاران بايد بدانند كه مارك‌هاي زيادي در بازار وجود دارد كه به تمام آن‌ها نمي‌شود اطمينان كرد و در صورت تمايل به استفاده از مكمل‌هاي غذايي بايد حتما با پزشك متخصص مشورت نمايند تا در آينده با مشكلات عديده‌اي مواجه نشوند.

انتهاي پيام