يك متخصص اقتصاد كشاورزي گفت: در فرآيند بازاررساني زماني كه يك محصول از توليدكننده به دست مصرف كننده مي‌رسد، افرادي به عنوان واسطه‌هاي بازارساني و بازاريابي وارد مي‌شوند. اين واسطه‌ها فعاليت‌هاي مختلفي نظير ايجاد تسهيلات انجام مي‌دهند و نقش آن‌ها مي‌تواند مثبت يا منفي باشد.

دكتر عليرضا كرباسي در گفت‌وگو با خبرنگار كشاورزي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان اينكه اساسا از نظر تئوريكي نقش واسطه‌ها مثبت است، اظهار كرد: وجود واسطه‌ها به اين دليل است كه امكان اينكه توليد به راحتي به دست مصرف كننده برسد وجود ندارد. بنابراين واسطه‌ها فعاليت‌هاي مربوط به بخش كشاورزي را تسهيل مي‌كنند.

وي افزود: وقتي انتقال كالا از توليد به مصرف رخ مي‌دهد، هر واسطه‌اي سهمي از افزايش قيمت را مي‌برد. اين سهم از افزايش قيمت اختلاف قيمتي را از يك واسطه به واسطه‌ ديگر ايجاد مي‌كند كه از آن از نظر فني با عنوان حاشيه‌ بازاريابي و بازاررساني ياد مي‌شود.

به گفته وي نقش مثبت واسطه‌ها اين است كه سبب ايجاد تسهيلات و انتقال محصول از توليد كننده به مصرف كننده مي‌شوند. اما نقش آن‌ها زماني مثبت‌تر مي‌شود كه حاشيه‌ بازار و سهمي كه از آن قيمت را مي‌گيرند، منطقي باشد.

وي تصريح كرد: هزينه‌هايي كه واسطه‌ها آن‌ها را پوشش مي‌دهند مشخص است. يكي از اين هزينه‌ها ريسك واسطه است. كالاي خريداري شده ممكن است انواع ريسك‌ها نظير ريسك مالي، قيمت، توليد و ضايعات را داشته باشد. بخش ديگري از هزينه‌ها به دليل حمل و نقل و اضافه پولي است كه به عنوان مصرف كننده پرداخت مي‌شود و همچنين به خاطر حمل و نقل كالايي است كه از توليد كننده به مصرف كننده مي‌رسد.

كرباسي همچنين گفت: بخش ديگري از هزينه‌ها به دليل تغيير فرم كالاست. يعني اگر محصولي تغيير فرم و شكل مي‌دهد بابت آن پولي پرداخت مي‌شود و تبديل كننده به عنوان واسطه عمل مي‌كند. بخش ديگري از هزينه‌ها به دليل مسائل انبارداري است كه در كنار آن ممكن است هزينه بسته‌بندي و درجه بندي كالا هم وجود داشته باشد. همه اين موارد هزينه‌بر است و باعث مي‌شود قيمت تمام شده‌اي كه به دست مصرف كننده افزايش پيدا كند. اما هر يك از اين عوامل بايد قيمت منطقي به خود بگيرند. چون همگي قيمت مشخصي دارند كه مجموعه‌ي آن ها به علاوه قيمتي كه به توليد كننده پرداخت مي‌شود قيمتي است كه مصرف كننده دريافت مي‌كند.

وي يادآور شد: به نظر مي‌رسد برخي از واسطه‌ها كه نقش دلال را دارند رقم زيادي را بابت ريسك خود مي‌گيرند كه نقش منفي آن‌ها را افزايش مي‌دهد. به عنوان نمونه محصولي را احتكار و عرضه محصول در بازار را كنترل مي‌كنند كه سبب كاهش عرضه و افزايش قيمت مي‌شود.

كرباسي تاكيد كرد: فعاليت‌هايي كه ريسك را در بخش كشاورزي كاهش مي‌دهد بايد كنترل شود و از سويي ديگر دولت بايد بر واسطه‌ها و دلال‌ها كنترل داشته باشد و قيمت خدماتي نظير حمل و نقل و انبارداري و بسته‌بندي كه انجام مي‌شود استاندارد و مشخص باشد تا زماني كه به مصرف كننده مي‌رسد قيمت عادلانه باشد.

وي همچنين گفت: كشاورزان بايد نهاد يا سازمان منسجمي داشته باشند تا بتواند از حقوق آن‌ها در بازار حمايت كند و قدرت چانه زني داشته باشد تا محصول به قيمت عادلانه‌اي به دست مصرف كننده برسد.

كرباسي خاطر نشان كرد: در بخش توليد، سازمان‌دهي كردن كشاورزان در قالب تعاوني‌ها، شركت‌هاي بازاررساني و بازاريابي تاثير زيادي دارد. سازمان‌دهي مي‌تواند قدرت رقابت كشاورزان و توليد كنندگان را افزايش دهد و ثانيا فعاليت‌هاي بازارساني مي‌تواند به وسيله خود اين نهادها بهبود يابد و در نهايت مشكل نقدينگي برخي از كشاورزان خرده پا را رفع كند و اين خود به خود سبب مي‌شود اثر منفي دلال‌ها كنترل شود.

اين متخصص اقتصاد كشاورزي افزود: دولت بايد كاري كند، تمام فعالان بازار داراي كد اقتصادي شوند و خريد و فروش و درصد سود و سهم واسطه‌ها كمتر شود. اما نهايتا بهترين راه براي كاهش نقش منفي واسطه‌ها در فعاليت‌هاي توليدي بخش كشاورزي، حمايت دولت و بسترسازي بخش خصوصي است.

انتهاي پيام