در سال‌روز درگذشت فتح‌الله بی‌نیاز ، نویسنده، منتقد ادبی، دبیر و داور ۱۲ دوره جایزه ادبی مهرگان، علیرضا  زرگر، مدیر جایزه مهرگان، متنی را با رویکرد "یادی از رفتارهای انسانی و لحظات دوستی مهرگانی‌ها با این نویسنده و منتقد شریف" در اختیار ایسنا قرار داد.

او در این پیام از سوی خود، هیأت داوران جایزه مهرگان ادب و علم و دبیرخانه این جایزه نوشته است:

پانصد مقاله، نقد و مرور کتاب، ۱۵۰ جلسه سخنرانی و نقد و بررسی ادبیات داستانی معاصر، چند ده مصاحبه و گفت‌وگوی روشنگر پیرامون مسائل ادبیات که ۲۲ رمان و مجموعه داستان، ۸ کتاب مرجع درباره نقد و نظریه‌های ادبی و بسیاری از آثار چاپ‌نشده دیگر حاصل ۶۷ سال عمر پربار فتح‌الله بی‌نیاز است.

بی‌نیاز هر چند که مدرک مهندسی برق خود را از دانشگاه صنعتی شریف گرفته بود و از راه مهندسی زندگی‌اش را می‌گذراند اما دلش در گرو ادبیات بود، یک دهه به صورت گمنام و با نام مستعار و دو دهه با نام خودش و با نوشتن نقدهای ادبی در روزنامه‌ها و مجله‌ها به یاری نویسندگان جوان پرداخته بود، بی‌نیاز به تنهایی همچون یک نهاد فرهنگی عمل می‌کرد و تأثیر می‌گذاشت.

خانه‌اش بیشتر اوقات میزبان نویسندگانی بود که از شهرهای کوچک به تهران آمده بودند. آن‌ها هر وقت دلشان می‌گرفت یا گله‌ای داشتند و یا کتابشان به بن‌بست پذیرش و چاپ از سوی ناشران برخورد می‌کرد، اولین دوستی که به یادشان می‌آمد فتح‌الله بود.

مهربان و صمیمی کتاب‌هایشان را می‌خواند، مشفقانه نقد و نظرش را می‌گفت و کوشش می‌کرد با معرفی ناشر علاقه‌مندی زمینه انتشار کتاب نویسنده را فراهم کند، و اگر ناشری برای چاپ داستان پیدا نمی‌کرد خودش پیش‌قدم می‌شد و در مجلاتی که مسوولیت دبیری بخش ادبیات آن‌ها را به عهده داشت داستان‌ها را چاپ می‌کرد.

همیشه همراه و همکار جوایز ادبی خصوصی بود. سال‌های طولانی دبیری و داوری جایزه مهرگان ادب را بر عهده داشت و با داوری دقیق و منصفانه‌اش به این جایزه یاری رساند.اما هیچ‌گاه از کمک دیگر جوایز خصوصی خصوصا جوایز ادبی در شهرهای دوردست دریغ نورزید، از خلال یادداشت‌هایی که برای چاپ در یادنامه او به دستم رسید دانستم که برخی جوایز ادبی کوچک علاوه بر تجربه داوری او به کمک‌های مادی او هم دلگرم بوده‌اند.

اهل حاشیه و بده و بستان نبود و از محفل‌های شبه روشنفکری فاصله می‌گرفت ولی رنج سفر را به دورترین نقاط ایران برای شرکت در یک جلسه نقد ادبی به نیت تشویق نویسنده‌ای گمنام بر خود هموار می‌کرد. فتح‌الله بی‌نیاز از سرسخت‌ترین مخالفان سانسور آثار ادبی بود و بارها در مصاحبه‌ها و نوشته‌های خود به آسیب‌های بزرگی که سانسور شعر و ادبیات داستانی به خلق ادبی وارد می‌کند اشاره کرده بود.

این روزها چهار کتاب چاپ‌نشده و یادنامه او در انتظار دریافت مجوز انتشارند، شاید با چاپ آن‌ها به یکی از خواسته‌های تمام عمر این نویسنده بزرگ عمل شود.

انتهای پیام