به گزارش ایسنا، این نشست با توجه به تحولاتی شگرفی که بر اثر اپیدمی ویروس کرونا هم اکنون در جهان، پدید آمده است، روز گذشته و برای نخستین بار برگزار شد.

در این نشست، ابتدا عباس خامه‌یار  به تاریخچه جدال عقل و ایمان اشاره کرد و نگاه فلاسفه به این دو مقوله را تبیین کرد و گفت: ایمان از نگاه برخی از فیلسوفان نشانه قدرت معنوی ورابطه درونی میان انسان و خداوند است که عقل و استدلالهایش راهی برای ادراک به ماهیت آن ندارد.

خامه‌یار افزود: کرونا بیش از هرچیزی، توانست با قدرت فوق‌العاده، هوش شگرف و مهارت ابداع‌گونه‌اش در هدف‌گیری، غرب و به اصطلاح تمدن نوظهورش را مورد اصابت دقیق قرار دهد. این رویداد، نظریه‌های «پایان تاریخ و آخرین انسان» فرانسیس فوکویاما و «برخورد تمدن‌های» ساموئل هانتینگتون را که با نگاه برتری‌جویانه غرب نسبت به تمام بشریت مطرح شد و بر مفاهیمی مانند دموکراسی، حقوق بشر و ابرتکنولوژی ادعایی غرب استوار شد را آشفته ساخت و مفاهیم غیر واقع‌گرایانه این مکاتب و نگاه مزورانه‌ شان به انسان را، عریان و به نمایش گذاشت.

وی در ادامه به مفهوم مقدس ایمان از نگاه فلاسفه و متکلمان مسلمان شرق و غرب اشاره کرد و در نهایت با استدلال خود به حدیث شریف «من عرف نفسه فقد عرف ربه» تکیه‌گاه عرفان را بازگشت به خودش و شناخت خود که مقدمه شناخت خداوند است، دانست.

خامه یار با اشاره به اپیدمی کرونا که باعث شده بشر بار دیگر به درون خود فرو رود و برای شناخت عمدة ذات خود، نگاهها را متوجه قدرت الهی کند گفت: جهان در انتظار علم است تا راه حلی بیابد و بشریت نیز دست‌هایش به سوی آسمان بلند شده است تا رحمت الهی را طلب کند و راه میانبری بیابد.

وی ضمن نگاه به مقوله ایمان در ادیان الهی، آن را تنها راه برای دریافت عظمت و قدرت خداوند و درخواست کمک از او برشمرد و گفت: درخواست کمک از خداوند می کنیم تا رحمتش را بر ما نازل کند و این بلا را از سر ما بر طرف کند.

خامه‌یار درپایان گفت: رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در شرایط پیش آمده راه خود را به شکلی دیگر ادامه می‌دهد، و فعالیت‌هایش را در فضای مجازی با شدت بیشتری ادامه خواهد داد. زیرا فرهنگ یکی از سلاح‌های اصلی مقابله با چالش هاست و اگر سستی ایجاد شود دیگر بیداری نخواهد ماند و اگر فرهنگ هم ادامه یابد تاریکی باقی نخواهد ماند.

سپس سراسقف آنطوان ضو دبیر کمیته اسقفی گفتگوی میان اسلام و مسیحیت با دعا برای سلامتی تمام بیماران و رفع بلای کرونا از جهان از برگزار کنندگان این نشست مجازی تشکر کرد و گفت: کرونا همچنان  ناشناخته است که آیا منشأ انسانی دارد و یا حیوانی؟ اما مهم این است که این مصیبت و این بحران تمام دنیا را فرا گرفته و هیچ منطقه و دینی را استثنا نکرده است. مشکل وجود نقص در ایمان ماست. نخست باید بگویم که این بحران نه از سوی خداوند بوده و نه از سر خشم و غضب الهی است؛ خداوند نازل کننده رحمت و کمک کننده و خالق انسانها و نجات بخش آنهاست و نه وارد کننده ضربه به آنها!  اوست که ما را کمک می کند تا بر کرونا غلبه کنیم، بنابراین علت این بیماری خداوند نیست بلکه علت آن انسانی است که از خداوند دور شده است؛ ما در تمدنی به سر می‌بریم که در حال دور شدن از خداوند و ارزشهاست. لذا باید به سوی خداوند بازگردیم و بدانیم که هستی ساخته دست اوست و بدون او امکان زندگی وجود ندارد و انسان جانشین خداوند بر روی زمین و مرجعیت او همان خداوند است. حال هر شرارتی که در جهان به نام دین و یا سیاست رخ می دهد، به فرمان خداوند نبوده و او اجازه چنین کاری را به بشر نداده است نه اجازه قتل انسانها و نه اجازه برافروختن جنگ‌ها و نه تجاوز به اموال انسانها... .  زندگی باید از آنِ مستمندان باشد.

استاد لاهوت دانشگاه مسیحی حکمت در ادامه افزود: دین اسلام و مسیحیت نقش ویژه‌ای را ایفا می‌کنند، در این میان جایگاه «لاهوت لحظه» یا «فقه لحظه‌ای» کجاست؟ ما نمی‌خواهیم مردم را محکوم کنیم و نمی‌خواهیم به آنها فخر بفروشیم که از آنان برتریم، اسلام و مسیحیت باید به «فقه لحظه» روی آورند که در هر لحظه از زمان باید چه اقدامی را متناسب با آن شرایط انجام دهند. فقه لحظه یعنی این که در هر لحظه از زمان خداوند سخنان خود را بر ما نازل می‌کند، حال باید چگونه این بحران و گرفتاری بشریت را حل کنیم؟ بنابراین مسئله را نباید با نگاه تاریخی دنبال کرد که چه کسی بر حق است و یا بر حق نیست، بلکه مسئله این است که ما در برابر یک تجربه بزرگ و جدی روبرو هستیم و در این تجربه تنها بر قدرت ایمان به خداوند می‌توان تکیه کرد.اوست که ما را درمان خواهد کرد و اوست که این بلا را از سر ما باز خواهد کرد، بنابراین بر او تکیه کنیم و به جوهر دین باز گردیم، به محبت به یکدیگر و به رحمت، برادری و تواضع باز گردیم و یکدیگر را به شرارت متهم نکنیم.

سراسقف آنطوان ضو سپس گفت: ما از سوی خالقمان و پروردگارمان دعوت شده‌ایم، جهان ملک شخصی کسی نیست، مالکیت جهان از آنِ خداوند است بنابراین هیچ کسی و هیچ قدرت سیاسی و اقتصادی حق ندارد تا هر آن چه که بخواهد عمل کند و جنگ افروزی کند و بلا و گرفتاری ایجاد کند.

در شرایط بحرانی که تمام بشریت را بدون استثنا  فرا گرفته است باید ببینیم که با همین نیروهای انسانی و سیاسی که داریم  چگونه می توانیم جهان را نجات دهیم. با همین نیروهای سیاسی که جنگ ها را شعله‌ور و انسان‌ها را نابود و آنها را گرسنه‌ را رها می کنند و به عدالت احترامی نمی‌گذارند.

وی در پایان گفت: اگر توانستیم نظام جهانی را با انسان‌هایی که بر اساس ارزش‌های ثابت تربیت یافته‌اند بازسازی کنیم، آنگاه خواهیم توانست که بر کرونا غلبه کنیم و در غیر این صورت کرونا و بحران های مشابه آن ما را نابود خواهند کرد. لذا تأمل در موضوع «لاهوت لحظه» و «فقه لحظه» می‌تواند ما را در یافتن راه حل این مشکل یاری کند. از خداوند متعال می خواهیم که ما را از شر این بلا نجات دهد و ما مسیحیان و مسلمانان دست در دست یکدیگر جهت ساختن تمدنی بر اساس محبت و ایمان و امید، جهان را از این گرفتاری‌ها نجات دهیم.

در ادامه شیخ شفیق جرادی مدیر آکادمی «المعارف الحِکمیه» در بیروت ضمن اشاره به داستان طغیان و سرکشی نمرود آن را به مسئله ویروس کرونا ارتباط داد و گفت: این ویروس آمد تا تمام بشریت را به زانو در آورد و نقاط ضعف او را نمایان کند، آن هم در دوران جهانی‌سازی تا انسان‌ها به این امر بیاندیشند که اهل ایمان چه کسانی هستند. البته برخی در اینجا این مشکل را به خداوند نسبت می دهند تا مسبب را او بدانند، اما مهمترین مسئله این است که در شرایط کنونی دیگر پاسخ دادن به برخی سئوالها کلیشه‌ای نخواهد بود.

وی در ادامه افزود: ما نیازمند بازبینی مجدد در اندیشه‌های روزانه خود هستیم، باید در هر لحظه متناسب با همان لحظه تصمیم گیری کرد و نظر داد. ابتدا باید شخصیت خود را دوباره بسازیم و مسئله دوم این که در سطحِ جهان اسلام، مسئله ابتلاءات، در تعالیم دینی ما موضوعی انسان ساز و انسان پرور است. ابتلاء و گرفتاری در اسلام نوعی معرفت و شناخت به انسان می‌دهد و حالتی از عرفان را درون او ایجاد می‌کند.

شیخ شفیق جرادی سپس افزود: درباره گرفتاری کنونی مهم این نیست که در پی علت بگردیم، بلکه باید ببینیم انسان‌هایی که به‌ اصطلاح تمدن ایجاد کردند و از موضع قدرت جلو آمدند و خود و ارزش‌ها و اندیشه‌های خود را بر دیگران تحمیل کردند، همه آنان در برابر این ویروس ناتوان ماندند و نظم آنان در حال فروپاشی است، باید گفت چه کسی این خلأ را پس از آنها پر خواهد کرد؟ و نقش اهل ایمان و دینداران در این میان چه خواهد بود؟ صاحبان ارزش‌های دینی چه مسیحی و چه مسلمان چه وظایفی در این میان خواهند داشت؟ باید واژه‌های مشترکی را در مسائل معنوی، اخلاقی و انسانی بیابیم تا بتوان در سطح جهانی، آنها را عرضه کرد. و این پرسش مطرح می‌شود که آیا آن چه را که مؤسسات، مراکز پژوهشی و مطالعاتی دینی تاکنون ارائه نموده اند قابلیت عرضه در سطح جهانی را دارند یا خیر؟ ما هم اکنون هر مسئله‌ای که برای ما پیش می آید سخن از علام علم، عرفان، فلسفه اسلامی، لاهوت مسیحیت و لاهوت هندویی و غیره را بر زبان جاری می‌کنیم، اما تاکنون نتوانسته ایم دنیا را با تمام خصوصیاتش طوری توصیف کنیم که بتواند انسان ساز باشد و زندگی انسان‌ها را نظم ببخشد و در برابر این گونه مشکلات مقابله کند ؟  

وی در پایان گفت: اجازه دهید با شجاعت بگویم که آن چیزی که به آن افتخار می‌کنم این است که زمانی که این ویروس در حال انتشار بود، امام خامنه‌ای در سخنان خود پیرامون آن، اشاره‌ای به منازعات جهانی کردند، آن هم در حالی بود که ایران در چالشی بزرگ از نظر تحریم‌ها به سر می‌برد، اما ایشان از ارتشی جدید و دفاعی جدید، دفاع بیولوژیکی از زندگی و ارتش پزشکان و پرستاران و مغزهای متفکر نام بردند. سیدحسن نصرالله نیز به همان روش سخن خود را ایراد کرد و بجای پرداختن به مسئله چشم انداز کنونی ما با رژیم صهیونیستی و یا مسئله سوریه و عراق، به وضعیت کنونی جامعه اشاره کرد تا الگویی از ارزشهای دینی و اسلامی و اخلاقی مورد نیاز ما را عرضه کند  و در پی آن بتوانیم الگویی نو ارائه کنیم آن هم در برابر الگوی آمریکایی که در حال فروپاشی است.

سپس حجت الاسلام احمد مبلغی استاد حوزه علمیه قم در سخنان خود، ابتدا با تقسیم عقل به چهار نوع عبودی، کلامی، شعائری و سلوکی پرداخت و سپس به شرح انواع چهارگانه عقل پرداخت. وی در تشریح مظاهر عقل عبودی، تسلیم شدن در برابر خداوند، احساس به گناه در برابر حق تعالی، تضرع به سوی حضرت باریتعالی، پناه آوردن به حضرت حق با خلوص نیت وتکیه بر قدرت لایزال الهی و تواضع را از نشانه‌های این عقل برشمردند.

 و پس از آن با توجه به شرایط کنونی جهان که مردم برای دفع این آفت و بلای جهان سوز به عبادت و دعا روی آورده اند پیشنهادی را برای تعیین روزی با عنوان «روز جهانی دعا» ارائه کرد تا مردم دنیا با این آئین الهی بار دیگر آشتی کنند و دست خود را برای حل مشکلات خود به دعا بلند کنند.

مبلغی در پایان گفت: اگر تمام مردم دنیا به صورت دسته جمعی و عمومی و با تمام ادیان و گرایش های مذهبی که دارند در این دعا کردن همنوا شوند تأثیر شگرف و معنوی بر تمام جهان خواهد گذاشت و رحمت الهی را بر جهان سرازیر خواهد کرد و این بحران به لطف حضرت حق برطرف خواهد شد. و همین امر در نهایت باعث نزدیکتر شدن ادیان مختلف به یکدیگر در سطح جهان و در پی آن پیروان آنها خواهد شد.

در ادامه، شیخ زهیر جعید نایب رئیس شورای اداری تجمع علمای مسلمین لبنان در سخنان خود با اشاره به انتشار گسترده و بدون تبعیض کرونا در سراسر جهان با هر تفکر و اندیشه ای که وجود دارد گفت: کرونا توانست معایب و اشکالاتی که فرهنگ هایمان بر پایه آنها استوار شده، نشان دهد. و متأسفانه مکاتب دینی و سیاسی که بر اساس این فرهنگ پایه‌ریزی شده‌اند ضعف و اشکالات خود را در این اپیدمی همگانی و جهانی نشان دادند.

ما شاهد بودیم که در آغاز انتشار آن در چین، و پس از آن در جمهوری اسلامی ایران چگونه دیگران، چه از نظر دینی و چه از نظر سیاسی شروع به تمسخر ایران و طعنه زدن به این کشور پرداختند و به جای آن که به کمک بشتابند و در کنارشان قرار گیرند و همدردی کنند، از این بیماری شاد و نهایت سوء استفاده را بر ضد جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورها کردند. اما هم اکنون این و با تمام دنیا را فرا گرفته است. در لبنان نیز برخی از این وبای فراگیر جهت وارد کردن ضربه به جناح های سیاسی رقیب، سوء استفاده می‌کنند تا بگویند از طریق ایران به لبنان وارد شده است.

وی در ادامه افزود: باید گفت که خداوند پیامبران را برای بشر ارسال فرمود تا به آنها بندگی و نماز و تعبّد را بیاموزاند، محور عبادت همان انسان است و بهترین بندگان بنا به فرموده پیامبر اکرم(ص)، سودمند ترین آنها به خلق خداوند هستند، با توجه به این فرموده باید بگوئیم در این شرایط اپیدمی چه کسی برای بندگان خداوند سودمند تر خواهد بود. و چه کسی در پی یافتن داروی این بیماری و ایجاد راه حل برای بیماران است؟ البته با این نظر موافقم که باید ارتباطمان را با خدواند بیشتر کنیم و دعا روح عبادت است. اما اسلام دینِ ایمان همراه با عمل است. ما در حال حاضر نیازمند همبستگی بیشتر و کنار گذاشتن اختلافات و مشکلات هستیم. در شرایط کنونی نه تنها بزرگترین مشکل مشترک ما در لبنان و جهان عرب و منطقه خاورمیانه و قاره آسیا بلکه مشکل کل جهان، این بیماری است که همکاری همگان‌را می‌طلبد.

شیخ زهیر جعید سپس ادامه داد: در چنین شرایطی است که ما اهمیت و ارزش کار مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی را بیش از گذشته درک می‌کنیم، اما همین مقاومت در حال حاضر با تمام توان و امکانات خود جهت مقابله با این ویروس وارد عمل شده است. و نه تنها ضاحیه و جنوب لبنان بلکه دست یاری را به هر سو دراز کرده تا کمک‌رسانی کند.

نایب رئیس شورای اداری تجمع علمای مسلمین در ادامه به سیاست های شرارت بار آمریکا در ایجاد فتنه های مذهبی میان شیعه و سنی در عراق، لبنان، سوریه،‌یمن و منطقه اشاره کرد و گفت: انتشار این ویروس این فرصت را به ما می دهد تا بار دیگر، روی به سوی خدا آوریم و بدانیم که خداوند از ما می خواهد تا بایکدیگر برادر باشیم و برای خدمت به یکدیگر تلاش کنیم. و خداوند به صابران بشارت داده است و بیش از یک میلیون نفر بنابر گزارش‌های منتشر شده به این ویروس مبتلا هستند، باید در این شرایط به خداوند باز گردیم و با یکدیگر با محبت و انسانیت رفتار کنیم و خودخواه نباشیم. دنیای مادی که غرب منادی آن است دیگر فرو ریخته و چهره واقعی خود را غربِ متوحش نشان داد که چگونه به جان یکدیگر افتاده اند. این ویروس سربازی کوچک از سربازان خداوند است تا بیاید و اندیشه های مادی را فرو ریزد و مانند پیامبری در میان انسان‌ها آنها را به ضعف خود واقف کند و نیاز ‌آنان را به خداوند متعال گوشزد کند.

وی در پایان گفت:  از خداوند می خواهم که سلامتی و عافیت را برای تمامی انسان ها مقدر کند و باید از این ویروس درس بگیریم که نه فقط در چنین شرایط بحرانی به یاد خداوند باشیم بلکه همیشه خداوند را در نظر داشته باشیم و بجای کشتن دیگر انسان ها به آنها خدمت کنیم.

در این نشست مجازی به غیر از شرکت کنندگان اصلی برخی از کارشناسان و صاحبنظران نیز نظرات خود را به شرح ذیل ذیل اعلام کردند:

دکتر مصطفی‌اللداوی از فسطین:

از رایزن فرهنگی به دلیل برگزار کردن این نشست ارزشمند تشکر می کنم، و به رغم وجود مشکلات جهت حضور درکنار یکدیگر ما توانستیم از این طریق دور هم جمع شویم.

این نخستین باری نیست که این چنین مصائب و بحران‌هایی جهان بشریت را فرا می‌گیرد بلکه در تاریخ نظایر آن را شاهد بوده ایم. اما بحران کنونی بحرانی است که تمام جهان را به یکباره فرا گرفته و در حال پایه‌گذاری جهانی جدید است، دهکده جهانی جدید! اما با فرهنگی جدید. جهانی سازی از طریق بیماری بسیاری از انسان‌ها را به کام مرگ فرو برده است. باید بگویم این ویروس قشر مرفه و ثروتمند جهان را بیشتر مورد تهاجم خود قرار داده است. اروپا و آمریکا  ورهبران و سیاستمداران جهان را درنوردیده است.

این کارشناس فلسطینی افزود: درست است که این بلا تمام جهان را فرا گرفته است اما باید بگویم که ما به بلائی بدتر از کرونا در جهان اسلام مبتلا هستیم و آن رژیم صهیونیستی است که در میان جهان عرب و اسلام فساد را گسترش می‌دهد.

وی در پایان گفت: سخن ما در این نشست درباره عقل و ایمان است که با فطرت انسان همخوانی دارد و بدون تردید همگی در این بحران به معنویت و ایمان خود، پناه آورده اند، به خداوند متعال و خالق هستی پناه آورده اند. زیرا به واقع دریافتند که بلا وجود آنها را فرا گرفته است. لذا با تمام وجود به خداوند پناهنده شده اند. درباره دین باید بگویم باید به دینی باور داشته باشیم که عقل را، مخاطب خود قرار داده و با آن هماهنگ است و از انسان و زندگی او محافظت می‌کند. ما در فلسطین اشغالی و در آمریکا شاهد هستیم که طایفه‌ای از یهودیان به سوی خدا روی آورده‌اند و طلب بخشش می‌کنند.

دکتر ادریس هانی از مراکش:

 پیشنهاد تعیین روزی به عنوان روزجهانی دعا، پیشنهاد بسیار جالب و خوبی است. موضوع این نشست زیر شاخه های بسیار زیادی دارد. و ما در شرای‍طی هستیم که کرونا در حال ایجاد جهانی جدید است. به ویژه در خصوص موضوع عقل باید بگویم که عقل مورد اشکال نیست و حتی در منازعات بین متکلمین و مکاتب مختلف آنها، عقل محل نزاع نبوده بلکه به دلایل سیاسی چنین اختلافاتی میان آنها ایجاد کرده‌اند. اما مسئله مهم این است که از زمان آغاز تجدد، نوعی فشار و دروغ درباره عقل مطرح شده است و مکاتب منتقد عقل همانند دکارت به نظرم برخاسته از فطرت سلیم بوده و نه به مفهومی که در  تمدنها و در هر دوره از زمان مورد نظر است. اما مشکلی که وجود دارد، همان عقلی است که با آن حکم صادر می‌کنیم و گاهی آن را ضمن اصول شریعت قرار می دهیم، این چنین عقلی مشروط بوده اگر چه بنابر دیدگاه‌های دینی ما، نخستین چیزی که آفریده شده است همان عقل می باشد. اما باید گفت که عقل، با اراده کار می‌کند، اما عقلی که به عنوان ابزار مورد استفاده قرار می‌گیرد همان عقل درون آزمایشگاههاست و ما در تمدن اسلامی از این عقل بهره زیادی برده‌ایم.

در این میزگرد، حجت‌الاسلام سید علی سید قاسم هماهنگ کننده گفتگوی ادیان در لبنان، با اشاره به فرمایش امیرمؤمنان در خصوص ابتلا که به عنوان امتحان برای مؤمن و تنبیه برای کافر به شمار می‌رود گفت: وقتی به این بلای فراگیر و جهانی نظر می‌اندازیم خواهیم دید که ساخته دست همان انسان است خداوند می فرماید که ما به آنها ستم نکرده ایم بلکه خود آنان به خودشان ستم کرده اند، بنابراین بشریت باید با این ویروس کنار بیاید تا بتواند مراتب تعالی را طی کند.

حجت الاسلام سید قاسم با تأیید سخنان سر اسقف آنطوان ضو و با تکیه بر نگاه اسلام و مسیحیت در خصوص مقابله فرهنگی با کرونا پیشنهاداتی را ارائه داده و گفت: باید به سخنان مقام معظم رهبری که به مناسبت ولادت امام زمان بیان فرمودند و سخنان پاپ که در روز عید پاک ایراد شد، توجه کنیم و خلاصه‌اش این می شود که باید در پرتو این دو دین آسمانی در مقابل با اپیدمی کرونا اقدامی فرهنگی انجام دهیم و نشست‌هایی را با همین موضوع برگزار کنیم. از جمله مطالبی که جناب پاپ در این شرایط پیشنهاد دادند بخشیدن تمام بدهی ها از ملت های مستمند و ضعیف بود و رفع تحریم‌هاست و از جمله تحریم‌هایی که بر ضد جمهوری اسلامی ایران است.

انتهای پیام