علی‌محمد مؤدب با انتقاد از بی‌توجهی به روند تربیت شاعران جوان گفت: ما بسیار مشتاقیم برای شعر جشن خرمن بگیریم، اما فکری برای آغاز راه شاعری نمی‌کنیم.

او همچنین گفت: این‌که می‌گویند دولت‌ نباید در شعر دخالت کند، حرف رمانتیکی است.

به گزارش خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، علی‌محمد مؤدب - مدیرعامل مؤسسه‌ی شهرستان ادب - در نشست اردوی آموزشی سالانه‌ی شاعران جوان انقلاب اسلامی (آفتابگران‌ها) که روز چهارشنبه 23 مردادماه، برگزار شد، گفت: شعر از گهواره تا گور همراه ماست. شعر خلاصه‌ی تجربه‌ها، دانش‌ها، احساس‌ها و حتا اوهام و رؤیاهای ماست و از این نظر غنی‌ترین مجموعه‌ی میراث یک تمدن محسوب می‌شود، خصوصا در آیین ما؛ چرا کلام محور دین ماست و معجزه‌ی پیامبر خاتم (ص) قرآن است که در قالب کلمه ارائه شده است.

او افزود: شعرما به تبع این ثروت بسیار غنی‌تر شده و از ارزش‌ها و معارف بسیار بالاتری برخوردار است، اما متأسفانه برای این همراه صبور انسان ایرانی چنان‌چه باید، تدبیری اندیشه نمی‌شود. نگاه‌ها به شعر بسیار دیمی است. ما بسیار مشتاقیم برای شعر جشن خرمن بگریم و جشنواره و مسابقه برگزار کنیم و کار شاعران خوب را ببینیم و لذت ببریم، اما فکری برای آغاز راه شاعری نمی‌کنیم.

مؤدب گفت: آقای رحماندوست می‌گفتند که روزی از ژاپن با ایشان تماس گرفته و از ایشان پرسیده‌اند شما برای تربیت کودک از صفر سالگی و آغاز تولد چه روش‌هایی دارید. ژاپنی‌ها طرحی برای مطالعه در این زمینه در تمدن‌های مختلف داشته‌اند. آقای رحماندوست می‌گفتند من در پاسخ خیلی ساده نوشتم صفر دیر است. آن‌ها بسیار جدی گرفتند و کنجکاو شدند که معنای آن جمله چیست؟ من به آن‌ها گفتم ما در اسلام از پیش از ازدواج توصیه‌هایی درباره‌ی تربیت فرزند آینده‌مان داریم.

او ادامه داد: این‌ها ارزش‌هایی است که ما داریم. اما در مورد شعر همیشه به دنبال جشن خرمن هستیم و به صفرسالگی و چگونگی ورود جوانان به شعر بی‌توجه‌ایم. الآن سیاست مد روز است و برای موضوعات شبه فرهنگی مثل ورزش نشست‌های خبری جدی برگزار می‌شود، اما هیچ نامی از برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در رسانه‌ها نمی‌آید. جامعه کتاب سال را نمی‌شناسد و برایش جدی نمی‌شود. با این اوصاف چگونه جوانان به شعر تمایل پیدا کنند؟ توجه به شعر در حوزه‌ی رسانه و مدیریت فرهنگی می‌تواند به شعر ضریب بدهد و ورود استعدادهای جوان را به این عرصه تشویق کند.

مؤدب سپس عنوان کرد: از یک ورزشکار در طول یک بازی چندین دقیقه برنامه زنده نمایش داده می‌شود، اما سهم یک شاعر شاخص 70 ساله از رسانه چقدر است؟ حتا کارهای ساده‌ای که انجام شده، به سنت تبدیل نمی‌شود. مثلا در ورودی زادگاه قیصر نوشته شده، به شهر شاعر بسیجی قیصر امین‌پور خوش‌ آمدید. چرا این کار در ورودی زادگاه علی معلم دامغانی انجام نمی‌شود؟ این‌ها دغدغه‌ مسؤولان نیست. حتا بیماری آقای معلم هم دغدغه‌ی جامعه نیست و چندان پیگیری نمی‌شود.

این شاعر اضافه کرد: اگر ما می‌خواهیم تمدن‌مان شکوفا شود، باید شعر شکوفا داشته باشیم. ما در رسانه‌ها تنها آسیب‌شناسی بسیار و مطالبه از شعر را می‌بینیم. این به جای خود خیلی هم خوب است. ما، مدیران و برنامه‌ریزان فرهنگی ما باید به این مسأله بپردازند که شعر چیست و شاعر کیست. نگاه مسؤولان باید به جای بودجه‌محوری، سیاست‌محور و برنامه‌محور باشد. متأسفانه برنامه‌ریزی‌های ما از بودجه آغاز می‌شود و با آن به پایان می‌رسد.

مؤدب همچنین گفت: شعر همیشه هست و خواهد بود. اگر در دوره‌ای حکومتی توانسته به ادبیات کمک کند، به دلیل داشتن سیاست‌های درست بوده است. برخی افراد حرف‌های رمانتیک می‌زنند و می‌گویند دولت‌ها نباید به شعر کمک و در آن دخالت کنند. ما به این افراد پاسخی نمی‌دهیم، چرا که تاریخ نشان می‌دهد همیشه حکومت‌هایی که فهم درستی داشته‌اند، به هنر و ادبیات کمک کرده‌اند.

او ادامه داد: باید به پدیده‌ی شعر و شاعر توجه و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کرد، سپس به سراغ بودجه رفت. اما مسؤولان همیشه منتظرند بودجه تعیین شود، بعد کارگروهی تشکیل دهند و این بودجه‌ها را آتش بزنند. نگاه‌ها غلط است و فقط به این فکر می‌شود که چه زمانی پول می‌آید.

مؤدب همچنین در پاسخ به پرسشی درباره‌ی علت درج عبارت انقلاب اسلامی در عنوان این دوره آموزشی، گفت: شعر انقلاب اسلامی پدیده‌ای است که حتا به مخالفان خود برچسب شعر انقلاب زد. در شعر بسیاری از شاعران انقلاب هم در این دوره تغییرات فرمی و زبانی رخ داده است. برجسته کردن عنوان انقلاب اسلامی در دهه‌ی چهارم برای ما مانند ایده‌ای بود که خیلی دوستش داشتیم تا تجدید عهدی داشته باشیم با عهدی که پدران و برادران ما در دوران انقلاب بسته‌اند.

او افزود: انقلاب اسلامی جریان احیای اسلام ناب و عدالت‌خواهی موحدانه در تاریخ اسلام با نفس پیر و مرشد ما امام خمینی (ره) بود که در مرور زمان رنگ غفلت گرفت. ما عامدانه و عاشقانه نام انقلاب اسلامی را برای یادآوری و تجدید عهد با آن آرمان آورده‌ایم.

مؤدب تأکید کرد: ما با هیچ‌کس دعوا نداریم و هیچ‌کس را خارج از این عنوان نمی‌بینیم. امیدواریم همه در این مسیر باشند. شاید ما دیگران را نقد کنیم، اما نفی نمی‌کنیم. ما به دایره‌های بسته قائل نیستیم.

در بخش دیگری از این نشست، میلاد عرفان‌پور - دبیر علمی اردوی آموزشی سالانه‌ی شاعران جوان انقلاب اسلامی (آفتابگران‌ها) - گفت: در کشور ما برنامه‌های بسیاری هستند که جلوه ادبی دارند، اما برنامه‌هایی که به نسل جوان می‌پردازند، بسیار نایاب هستند. دوره آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی در حال ورود به مرحله‌ای است که بتوان آن را جدی‌ترین برنامه در این حوزه دانست.

او افزود: این دوره در پایان دومین سال و دوره‌ی خود به سر می‌برد. امسال بعد از یک سال برنامه‌ی جدی این دوره را با اردویی در مشهد به پایان می‌رسانیم. فراخوان دوره‌ی سوم آفتابگران‌ها هم منتشر شده‌ است. پس از داوری آثار افراد مستعد دوره نیز تحت حمایت‌های آموزشی قرار می‌گیرند.

عرفان‌پور همچنین عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که ما در دوره دوم آفتابگران‌ها داشتیم، برنامه‌ی نیم‌روز مشاوره و نقد ادبی بود که تقریبا هر هفته برگزار شد و طی آن استادان شعر و شاعران مطرح کشور در روزی خاص در محل مؤسسه با اعضای دوره‌ی آموزشی که شاعران جوان از سراسر کشور هستند، به صورت تلفنی یا حضوری گفت‌وگو داشتند. در این دوره 350 مورد مشاوره و نقد ادبی صورت گرفت که جمع آن 680 ساعت بود. این حجم مشاوره ادبی برای اولین‌بار در کشور انجام شده است.

او ادامه داد: ما این امکان را فراهم کردیم که شاعرانی از مناطق دورافتاده کشور با شاعران مطرح دیدار و گفت‌وگو کنند. تعداد استادان و کارشناسانی که در این برنامه ما را همراهی کردند، 26 نفر بودند. آقایان مصطفی محدثی خراسانی، ناصرفیض، سعید بیابانکی، ‌اسماعیلی امینی، زهیر توکلی، علی داوودی و محمد مرادی از جمله این استادان بودند.

عرفان‌پور اضافه کرد: نتایج نظرسنجی ما از این برنامه نشان داد که 82 درصد از شرکت‌کنندگان از دوره احساس رضایت داشتند و 60 درصد از آن‌ها تأثیر این دوره را بر کیفیت آثارشان احساس کرده بودند.

این شاعر سپس گفت: یکی دیگر از برنامه‌هایی که انجام شد، ارائه سیرمطالعاتی بود که در آن مجموعه کتاب‌هایی به توصیه‌ی استادان در دو نوبت به شرکت‌کنندگان اهدا شد. همچنین تاکنون در این دوره 40 جلسه‌ی هفتگی برای خانم‌ها و بیش از 50 جلسه‌ی هفتگی برای آقایان برگزار شده است. یک دوره آموزشی هم در دماوند برپا کردیم. اردوی پایانی ما نیز از 29 مرداد تا اول شهریورماه در مشهد مقدس برگزار خواهد شد.

عرفان‌پور عنوان کرد: از برنامه‌های این اردو، برگزاری کلاس‌های آموزشی با حضور استادان خواهد بود. در این کلاس‌ها استادان ذکریا اخلاقی (با بحث شاعر و رسالت الهی)، اسماعیل امینی (با بحث جریان‌شناسی شعر امروز)، قربان ولیئی (با موضوع مخاطب مفروض و تعادل در شعر)، زهیر توکلی (با موضوع بایسته‌های شعر دینی)، محمدعلی انصاری (با بحث شاعر از نگاه وحی)، وحید جلیلی (با موضوع فرهنگ در هندسه‌ی انقلاب اسلامی) و علی‌محمد مؤدب (با موضوع سبک زندگی هنرمندانه) به شاعران آموزش می‌دهند.

او افزود: از دیگر برنامه‌های این دوره، برگزاری کارگاه‌های نقد شعر است که طی آن شاعران مطرحی چون محمدکاظم کاظمی، ناصر فیض، سعید بیابانکی، مصطفی محدثی خراسانی، بیژن ارژن و علی داوودی شعر شاعران جوان را نقد می‌کنند.

عرفان‌پور سپس گفت: برگزاری شب شعر بزرگی با عنوان «آفتابگران‌ها» نیز از برنامه‌های ماست که 31 مردادماه با حضور شاعرانی چون علیرضا قزوه، محمدحسین جعفریان، سعید حدادیان و شاعران بزرگ مشهد برگزار می‌شود.

او همچنین گفت: ما سعی کردیم مطالعه‌ای میدانی برای اوج‌گیری در دوره‌های آتی داشته باشیم. در این مطالعه بسیاری از شاعران مطرح درباره‌ی چگونگی آغاز کار شاعری‌شان به ما توضیح دادند. نتایج این مطالعه نشان داد حضور در محافل آموزشی و نقد ادبی و همچنین ارتباط با شاعران مطرح در روند شاعری این شاعران بسیار اثرگذار بوده است، به همین دلیل سعی کردیم در این دوره‌های آموزشی این امکان را فراهم کنیم که شاعران جوان از حضور شاعران مطرح و نقدها و آموزش‌ها بهره‌مند شوند. نتایج این مطالعه در سیاست‌گذاری برای دوره‌های آتی به ما کمک بسیاری کرد.

عرفان‌پور در پایان گفت: حدود 80 نفر از شاعران دوره دوم و تعدادی از اعضای برتر دوره اول به همراه جمعی از شاعران مطرح کشورمان به اردوی آموزشی مشهد دعوت شده‌اند.

انتهای پیام