با روی کار آمدن حسین انتظامی به‌عنوان معاون مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اهالی رسانه توقع‌ها و مطالبات خود را از معاون مطبوعاتی جدید در قالب‌های مختلف اعلام کردند؛ اما در این میان، پررنگ‌ترین خواسته از سوی انجمن‌های مطبوعاتی مطرح شد.
این خواسته‌ها و نام برخی از این انجمن‌ها زمانی پس از هشت سال چهره‌ی پررنگ‌تری به خود گرفت که نخستین نشست «شورای هماهنگی انجمن‌های مطبوعاتی» به دعوت معاونت مطبوعاتی در دفتر این معاونت تشکیل شد؛ اما اعضای این شورا را نمایندگان کدام انجمن‌ها تشکیل داده‌اند و آخرین وضعیت این انجمن‌ها چیست؟ آیا این انجمن‌ها در شرایط فعلی وجاهت قانونی دارند؟
به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران، جامعه‌ی روزنامه‌نگاران جوان، انجمن روزنامه‌نگاران زن، انجمن نویسندگان و منتقدان سینمایی ایران، انجمن نویسندگان، خبرنگاران و عکاسان ورزشی، انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران، مجمع خبرنگاران دفاع مقدس و خانه‌ی مطبوعات ایران از جمله حاضران در این نشست بودند. البته انجمن صنفی روزنامه‌نگاران و انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان نیز به این نشست دعوت شدند، اما غایب بودند.
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران که اولین انجمن صنفی روزنامه‌نگاری پس از انقلاب اسلامی است، در تابستان سال 1388 با پلمپ دفتر خود مواجه شد. این انجمن پس از انتخابات 1392 و روی کار آمدن دولت «تدبیر و امید» تلاش‌هایی برای فک پلمپ دفتر خود انجام داد. از جمله‌ی این تلاش‌ها، کمک خواستن از وزرای «اطلاعات»، «کار، رفاه اجتماعی» و «فرهنگ و ارشاد اسلامی» برای فک پلمپ انجمن صنفی روزنامه‌نگاران بود.
بدرالسادات مفیدی - دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران - در گفتوگو با خبرنگار رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در این‌باره توضیح داد: انجمن صنفی روزنامه‌نگاران پس از این رویکرد آقای روحانی، تقاضاهای متعددی را برای ملاقات و گفتوگو با مسوولان فرستاد و با توجه به این‌که گره مشکل انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به‌دست دو وزارتخانه‌ی اطلاعات و همچنین کار و رفاه و امور اجتماعی حل می‌شود به آقای علی ربیعی، وزیر کار، درخواست کتبی فرستادیم و آقای شمس‌الواعظین، جانشین رییس هیأت مدیره‌ی انجمن نیز با واسطه، از آقای علوی، وزیر اطلاعات، درخواست ملاقات کرد.
او اظهار کرد: نامه‌ای نیز به علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستادیم تا بتوانیم دغدغه‌ها، شرایط و مشکلات فعلی روزنامه‌نگاران را با او مطرح و مطالبات روزنامه‌نگاران را از او درخواست کنیم. دیدار ما با آقای جنتی صرفا دیداری است که در آن قصد داریم مشکلات روزنامه‌نگاران را بازگو کنیم و بازگشایی انجمن صنفی هیچ ارتباطی به وزارت ارشاد ندارد، چون موضوعیت حرفه‌یی ما با وزارت ارشاد مرتبط است، اما در بحث تشکل‌های صنفی، وزارت کار و امور اجتماعی مجوز لازم را صادر می‌کند.
این تلاش‌ها گرچه تا کنون نتیجه موثری نداشته، اما قول مساعدت از سوی این وزارتخانه‌ها به انجمن صنفی داده شده است تا آنجا که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقبل کرده، نقش شیخوخیت را در بازگشایی دفتر این انجمن بازی کند.
انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی
زمزمه‌ی آغاز فعالیت انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی از سال 1377 شنیده شد و در آبان‌ماه 1378، این انجمن با گرفتن مجوز رسمی از وزارت کار و امور اجتماعی به‌صورت رسمی به فعالیت پرداخت.
کاووس صادقلو - رییس هیأت مدیره‌ی انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی - در گفتوگو با خبرنگار ایسنا درباره‌ی تاریخچه و فعالیت‌های انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی، با اشاره به تاریخچه‌ی تشکیل این انجمن، یادآوری کرد: انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران با گردهمایی تعدادی از پیشکسوتان عکاسی مطبوعاتی در سال 1377 به ثبت رسید و پس از انتخاب هیأت موسس و طی شدن مراحل اداری، در آبان‌ماه 1378 با تأیید وزارت کار، فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.
او ادامه داد: انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی با 70 عضو، رسمیت پیدا کرد و با گذشت زمان، تعداد اعضای آن به 200 نفر هم رسید؛ اما از آنجا که هیچ تشکل صنفی‌ای برای عکاسان وجود نداشت، برخی عکاسان حرفه‌یی که سابقه‌ی مطبوعاتی نداشتند نیز جذب این انجمن شده بودند که با اساسنامه‌ی انجمن مغایریت داشت. در نهایت، تعداد اعضایی که انجمن به آن رسید، نزدیک به 153 نفر است.
انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی تا کنون همه‌ی مراحل قانونی خود را رعایت کرده و تا کنون با هیچ مشکل قانونی مواجه نشده است.
انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران
انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران، انجمنی است که اگر به فک پلمپ دفتر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران رأی داده شود، قطعا با مشکل مواجه خواهد شد. گرچه در حال حاضر هم اعضای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران اعلام می‌کنند که حکمی مبنی بر انحلال این انجمن دریافت نکرده‌اند، اما تا کنون پیگیری‌های قانونی در این زمینه انجام نشده است.
علی لاریجانی - دبیر انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران - درباره‌ی جزییات فعالیت این انجمن، اظهار کرد: از آنجا که باید ساختار و و تشکیلات انجمن‌های صنفی قانونی شود، ما حدود یک سال برای دریافت مجوز و ثبت این انجمن در وزارت کار تلاش کردیم و حالا این انجمن در استان‌های تهران، خراسان رضوی، قم، بابل، گلستان و سیستان و بلوچستان فعالیت می‌کند.
او درباره‌ی تعداد اعضای این انجمن به خبرنگار ایسنا گفت: تا کنون حدود 1500 نفر تشکیل پرونده داده‌اند. افراد متقاضی می‌توانند به‌صورت آنلاین و از طریق سایت ما اقدام به ثبت نام کنند.
لاریجانی با بیان این‌که «انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران» پیگیر مسائل صنفی است، افزود: ما در بحث آموزش حرفه‌یی روزنامه‌نگاران ورود پیدا کردیم؛ با برگزاری یک آزمون که در آن 1200 نفر شرکت کردند، 400 نفر را گزینش و دادن آموزش حرفه‌یی خبرنگاری را به آن‌ها آغاز کردیم که حدود دوماه به طول انجامید. البته حدود 90 درصد شهریه‌ی این افراد توسط انجمن پرداخت شد.
اگر از بحث انجمن‌های صنفی بگذریم، در این میان، به‌جز انجمن‌های صنفی متنوع و با سلیقه‌های سیاسی گوناگون، تشکل‌های غیرصنفی دیگری وجود دارند که مجوز خود را از وزارت کشور یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرده‌اند. «انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان»، «انجمن روزنامه‌نگاران زن»، «جامعه روزنامه‌نگاران جوان»، «انجمن ورزشی‌نویسان» و «خانه مطبوعات ایران» از جمله‌ی این تشکل‌ها هستند که هریک فعالیت‌هایی را انجام داده‌اند؛ اما این روز‌ها به دلایل مختلف در سکوت به‌سر می‌برند و از شور و شوق گذشته‌شان خبری نیست.
انجمن روزنامه‌نگاران زن
انجمن روزنامه‌نگاران زن در سال 1377 با دریافت مجوز از وزارت کشور فعالیت خود را آغاز کرد.
ژاله فرامرزیان - دبیر اجرایی انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران - در گفتوگو با خبرنگار رسانه ایسنا، اظهار کرد: انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران در سال 77 تأسیس شد؛ ولی فکر تأسیس چنین انجمنی در سال 1374 و پس از برگزاری کنفرانس جهانی زنان در پکن مطرح شد. تعداد اعضای رسمی این انجمن حدود 321 نفر است و متقاضیان می‌توانند با مراجعه به سایت ما در این انجمن عضو شوند.
او با اشاره به ارائه‌ی برخی خدمات توسط انجمن، یادآوری کرد: در سال 1381 اقدام به راه‌اندازی یک تعاونی مسکن برای زنان روزنامه‌نگار کردیم. همچنین برای دادن خودرو به‌صورت لیزینگی و دادن وام نیز اقداماتی شده است. انجام برنامه‌های فرهنگی، حقوقی و برگزاری همایش‌ها، از دیگر اقدامات این انجمن است.
فرامرزیان با اشاره به محدودیت‌هایی که در دولت قبل نسبت به انجمن‌ها وجود داشته است، بیان کرد: در دولت قبل، قصد نداشتیم حساسیت دولت را برانگیزیم، البته علاقه‌مند هم بودیم که به‌عنوان یک مجموعه‌ی فعال در حوزه‌ی مطبوعات گام برداریم؛ اما ملاحظات دولت‌ها با یکدیگر متفاوت است و تقابل هم نتیجه‌ای ندارد.
او با اشاره به این‌که تا کنون اقدام عملی جدی از سوی وزارت کشور برای تعامل با احزاب و تشکل‌ها ندیده‌ایم، گفت: امیدواریم تعامل لازم میان احزاب و تشکل‌ها با وزارت کشور شکل بگیرد و حق فعالیت آزادانه‌ی احزاب به آن‌ها داده شود.
دبیر اجرایی انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران با ارزیابی مثبت از دیدگاه معاونت مطبوعاتی، اضافه کرد: امیدوارم شخص معاونت مطبوعاتی دیدگاه مطلوب و معقول خود را دنبال و کاری کند تا اعتماد دولت نسبت به تشکل‌هایی که موضوع مطبوعاتی دارند، بیشتر شود.
جامعه روزنامه‌نگاران جوان
جامعه‌ی روزنامه‌نگاران جوان در سال 1383 پروانه‌ی فعالیت خود را از وزارت کشور گرفت.
وحید آبیده - دبیر جامعه‌ی روزنامه‌نگاران جوان - در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، درباره‌ی تاریخچه‌ی فعالیت این انجمن، اظهار کرد: در سال 1383 با مشورتی که با رییس‌جمهور وقت داشتیم، به این جمع‌بندی رسیدیم که به محملی برای رسیدگی به امور خبرنگاران جوان نیاز است، البته نه به‌عنوان رقیبی برای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران.
او ادامه داد: بعد از روی کار آمدن دولت نهم، به‌دلیل این‌که شخص رییس‌جمهور اعتقادی به فعالیت‌های صنفی و مدنی نداشت، همه‌ی تشکل‌ها آسیب جدی دیدند. با توجه به این اتفاق، با نظر شورای سیاست‌گذاری، رابطه‌ی ما با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قطع شد.
آبیده با اعتقاد به این‌که مجوز جامعه‌ی روزنامه‌نگاران جوان قانونی است، اظهار کرد: با وجود فعالیت قانونی جامعه‌ی روزنامه‌نگاران جوان، دولت‌های نهم و دهم به‌مدت هشت سال، حق حضور در جشنواره و نمایشگاه مطبوعات را از این تشکل دریغ کردند.
دبیر جامعه‌ی روزنامه‌نگاران جوان درباره‌ی روند تشکیل این انجمن، توضیح داد: تشکیل‌دهنده‌های این انجمن، جوانان دانشجویی بودند که فعالیت روزنامه‌نگاری انجام می‌دانند. پس از دریافت مجوز، ما طبق اساسنامه، دو دوره مجمع عمومی برگزار کردیم؛ اما پس از آن، با توجه به تغییرات سیاسی در کشور، ساختار را از مجمع عمومی به هیأت امنا تغییر دادیم و از سال دوم دولت نهم، توسط هیأت امنا اداره شدیم؛ اما اگر مواضع معاونت مطبوعاتی نسبت به تشکل‌ها مثبت باشد، ما آمادگی این را داریم که دوباره از طریق مجمع عمومی اقدام به انتخاب اعضای هیأت مدیره کنیم.
او درباره‌ی آخرین شرایط این انجمن، اظهار کرد: حدود 200 نفر عضو این انجمن هستند.
خانه مطبوعات ایران
خانه‌ی مطبوعات ایران تشکل دیگری است که مجوز خود را در سال 1388 از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفت و آخرین انتخابات این خانه هم با حضور معاون مطبوعاتی پیشین برگزار شد.
محمدکریم کاظم‌پور - رییس خانه‌ی مطبوعات ایران - در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، با بیان این‌که این نهاد فعالیت خود را در سال 1388 آغاز کرد، اظهار کرد: هدف از فعالیت این نهاد، هماهنگ کردن امور صنفی مرتبط با کل کشور، بویژه در بخش رسانه‌ها محلی بود.
او ادامه داد: خانه‌ی مطبوعات ایران در 30 استان به هماهنگی کردن فعالیت‌های صنفی مطبوعاتی پرداخت و بیش از سایر انجمن‌ها، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نزدیک است، چون این نهاد با مجوز وزارت ارشاد تأسیس شده و تحت نظارت این وزارتخانه فعالیت کرده است.
کاظم‌پور با اشاره به اقدامات انجام‌شده توسط خانه‌ی مطبوعات، اظهار کرد: خانه‌ی مطبوعات اداره‌ی همه‌ی امور حقوقی و صنفی جشنواره‌های وزارت ارشاد در استان‌ها را برعهده داشت؛ اما با تأسیس سرای روزنامه‌نگاران ایران، این سرا در بسیاری از کارهای ما وارد شد.
او تأکید کرد: خانه‌ی مطبوعات یک تشکل مردمی است که صرفا مجوز خود را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته است.
انجمن نویسندگان، خبرنگاران و عکاسان ورزشی ایران
انجمن نویسندگان، خبرنگاران و عکاسان ورزشی نیز در سال 1369 فعالیت خود را آغاز کرد و تا کنون همه‌ی مجامع عمومی خود را به‌صورت منظم تشکیل داده است.
پیگیری‌های خبرنگار ایسنا برای دریافت آخرین اخبار از وضعیت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به نتیجه‌ای نرسید.
شاید نام برخی از این انجمن‌ها برای خود اهالی رسانه نیز ناشناخته باشد؛ اما نکته‌ای که در این میان باید به آن توجه شود، تعیین تکلیف نهایی انجمن‌های صنفی است. با وجود این تعداد انجمن صنفی در حوزه‌ی رسانه، مشکلات این صنف همچنان پابرجا است و امید است با تشکیل شورای هماهنگی انجمن‌های مطبوعات، این انجمن‌ها به یک برنامه‌ریزی دقیق دست پیدا کنند و از موازی‌کاری در این انجمن‌ها جلوگیری شود.
انتهای پیام
نظرات