میزگرد «بررسی وضعیت انجمن‌های صنفی روزنامه‌نگاران» در حالی صبح امروز برگزار شد که فقط نماینده‌ی «انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران» در این نشست حضور یافت، چراکه دقایقی پیش از آغاز نشست، از سوی دفتر «انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران» اعلام شد، هیأت مدیره‌ی این انجمن به نماینده‌ی آن اجازه‌ی حضور در این میزگرد را نداده است. نماینده‌ی «انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان» نیز بدون اطلاع قبلی در این نشست حضور نیافت.

این در حالی است که در دعوت‌ها و هماهنگی‌های تلفنی و مکتوب انجام‌شده در هفته‌ی گذشته، نه‌تنها مدیران این دو انجمن آمادگی خود را برای حضور در این نشست اعلام، بلکه بر آن تأکید کرده بودند.

به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در نشست امروز، دبیرکل انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران به پرسش‌هایی درباره‌ی وضعیت انجمن‌ها و نهادهای مدنی در کشور، وضعیت انجمن صنفی روزنامه‌نگاران‌ و آینده پیش روی انجمن‌های روزنامه‌نگاری پاسخ داد.

ژاله فرامرزیان ابتدا در پاسخ به این‌که وضعیت فعلی انجمن‌های روزنامه‌نگاری را در کشور چگونه ارزیابی می‌کند‌؟ اظهار کرد: وضعیت نهادهای مدنی متناسب با شرایط اجتماعی است؛ اگر فضای حاکمیتی و فعالیت‌ در عرصه‌ی واگذاری امور به مردم، فعال باشد مجموعه‌های علاقه‌مند نیز فعالیت‌های گسترده‌تر انجام خواهند داد، اما وقتی فضا این‌گونه نباشد و حق فعالیت وجود نداشته باشد، این مکانیزم کارکرد مناسبی نخواهد داشت. دولت، بخش خصوصی و نهادهای مدنی، مهم‌ترین عناصر هستند و زمانی که این سه بتوانند با یکدیگر تعامل داشته باشند، جریان تعاملی دموکراتیک، جریان مناسبی خواهد بود؛ ولی اگر این تعاملات نامناسب باشد، افراد به حقوق یکدیگر تعرض می‌کنند یا این حقوق نادیده گرفته می‌شوند.

دبیرکل انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران با اشاره به این‌که در کشور ما، منابع مالی در اختیار دولت است،‌ گفت: در چنین شرایطی، فعالیت نهادهای مدنی در صورت تمایل حاکمیت اتفاق می‌افتد. آنچه در چند سال اخیر برای فعالیت نهادهای مدنی وجود داشته، این بوده که دولت تمایلی به این فعالیت نداشته، تکالیف خود را به این نهادها واگذار نکرده و بودجه‌ای نیز در اختیار آن‌ها قرار نداده است. بنابراین این انجمن‌ها به تناسب لابی‌ها و نزدیکی خود با دولت توانسته‌اند فعالیت کنند.

او با بیان این‌که موضوعی که اکنون در جریان کار روزنامه‌نگاری اهمیت دارد،‌ این است که ما نباید با بحث روزنامه‌نگاری «تعصبی» یا «ایده‌آلیستی» برخورد کنیم، تأکید کرد: اگر دولت «تدبیر و امید» ایجاد عرصه‌ی سلامت در روزنامه‌نگاری را در برنامه‌ی خود دارد، باید با انجمن‌ها و نهادهای مدنی فعال در عرصه‌ی روزنامه‌نگاری برنامه‌ریزی و تکالیف خود را به واحدهای صنفی واگذار کند. در آن زمان است که می‌بینید یک جریان تعاملی دموکراتیک به‌وجود آمده است.

فرامرزیان با تأکید بر این‌که در مسیر اطلاع‌رسانی، اصل «دانستن» مهم است‌، ادامه داد: هر کسی که در رسانه فعالیت می‌کند، در این راستا در حال حرکت است. در جریان اطلاع‌رسانی، همه‌ی افکار و عقاید در همه‌ی دولت‌ها باید محترم شمرده شوند. تضارب آرا و تعامل افکار، عوامل ایجاد یک فضای مناسب علمی - تخصصی برای جریان اطلاع‌رسانی هستند. باید توجه داشت که ممکن است دولت در دوره‌ای، همراه یک جریان باشد و زمانی دیگر، همراه جریان دیگر. من گمان می‌کنم دولت «تدبیر و امید» فارغ از این‌که به راست و چپ بودن انجمن‌ها توجه کند، باید به اصل حرکت، سلامت رویه و رساندن نفع به ذی‌نفعان این انجمن‌ها توجه کند. دولت باید توجه داشته باشد که کدام انجمن، بلندگوی قشر ذی‌نفع خود است.

او تأکید کرد: برای چنین شرایطی، همه‌ی انجمن‌ها باید عضوپذیر باشند و امکان این‌که همه‌ی اعضا صاحب رأی باشند، برای دیگران تعریف شده باشد.

فرامرزیان با اعتقاد به این‌که آنچه در چند سال اخیر برای انجمن‌های روزنامه‌نگاری رخ داده، مطلوب نبوده است‌، اظهار کرد: نگاه نافیانه در حوزه‌ی مطبوعات، نقض غرض است و اگر بخواهیم براساس تعابیر ذهنی خود تصمیم‌گیری کنیم با آسیب بزرگی مواجه می‌شویم که می‌تواند به آزادی بیان هم ضربه بزند. ما باید تلاش کنیم تنگ‌نظری را به حداقل برسانیم و عقیده‌ی دیگران را ارزشمند بشماریم و دیگران نیز عقیده‌ی ما را ارزشمند بدانند.

مدیرکل انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران در پاسخ به این پرسش که در ارزیابی عملکرد انجمن‌های روزنامه‌نگاری، فکر می‌کنید چقدر این انجمن‌ها توانسته‌اند صدای قشر ذی‌نفع خود باشند و از فعالیت‌های سیاسی فاصله بگیرند‌؟ گفت: من دوست داشتم نمایندگانی از انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان، انجمن صنفی جدید مطبوعات و انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران نیز در این نشست حضور داشتند و ما در حضور یکدیگر درباره‌ی فعالیت‌های خود صحبت می‌کردیم؛ اما در شرایط فعلی، به نظرم هدف از ایجاد یک انجمن، در روند فعالیت‌های آن بسیار مؤثر است. در یک زمان که فضا برای ایجاد تشکلات مدنی باز بود، انجمن‌های روزنامه‌نگاری ایجاد شدند، اما نکته‌ی جالب این است که انجمن‌های دیگری برای تقابل با آرای این انجمن‌ها ایجاد شدند، بنابراین وقتی انجمن‌های اولیه به هر دلیلی از حرکت ایستادند، این انجمن‌ها هم کاری برای انجام دادن نداشتند.

وی ادامه داد: دولتی با شعار توسعه‌ی سیاسی روی کار می‌آید؛ توسعه‌ی سیاسی به این معنا است که ابزار، امکانات و فضا برای فعالیت‌های مدنی مناسب است. از سوی دیگر، در حوزه‌ی ما، اگر کسی بگوید که دیدگاهش به گروهی نزدیک نیست، خطا رفته است. داشتن تفکر و رویکرد خاص در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی موجب بلوغ در رشته‌ی کاری ما می‌شود.

او اظهار کرد: طیف اصلاح‌طلب را که آن زمان در فعالیت‌های روزنامه‌نگاری حضور پیدا کرد، می‌گوییم آدم‌های سیاسی بوده‌اند. در حالی که جریان اصولگرا هم که در فعالیت روزنامه‌نگاری حضور یافت، سیاسی بود، اما چرا به جریان اصولگرا، سیاسی گفته نمی‌شود. فقط به این دلیل که به گرایش‌های دولتی در آن زمان نزدیک‌تر بوده است؟! از نظر من، چنین تفکری خطا است.

فرامرزیان با تأکید بر این‌که همه‌ی افرادی که در انجمن‌های روزنامه‌نگاری حضور پیدا کرده‌اند‌، سیاسی هستند‌، بیان کرد: کسانی در ایامی که منافع مطبوعات در دولت به حداقل رسیده است‌، از بیشترین منافع برخوردار می‌شوند، یعنی به جریان دولتی نزدیک‌ترند و این یعنی سیاسی بودن. در حقیقت، جان کلام نهاد قدرت، همین سیاسی بودن است.

او با اشاره به این‌که همه‌ی ما در عرصه‌ی مطبوعات به‌واسطه‌ی این‌که به یک تفکر نزدیک هستیم، فردی سیاسی به‌شمار می‌آییم، افزود: چرا باید از کلمه‌ی «سیاسی» یک غول درست کنیم و از آن بترسیم؟!

رییس انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که از نظر شما آیا انجمن‌های صنفی روزنامه‌نگاران چه در گذشته و چه اکنون، فعالیت سیاسی انجام داده‌اند؟ اظهار کرد: وقتی انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران درخواست مجوز فعالیت داد،‌ مجوز فعالیت «حزب» را گرفت؛ اما انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به وزارت کار درخواست مجوز داد، یعنی این انجمن صرفا می‌توانست کارهای صنفی انجام دهد. در آن زمان، من عضو انجمن صنفی روزنامه‌نگاران بودم و در برنامه‌ای که برای «زهرا کاظمی» تدارک دیده بودند، شرکت و بعد از آن برنامه، اعلام کردم که اگر انجمن روزنامه‌نگاران زن چنین نشستی را برگزار می‌کرد، اشکالی نداشت، چون مجوز فعالیت سیاسی دارد، اما برگزاری این تحصن، یک اقدام سیاسی است و نباید توسط انجمن صنفی روزنامه‌نگاران انجام شود.

او گفت: اگر واقعا یک انجمن صنفی تشکیل می‌دهیم، فقط باید به تکالیف صنفی بپردازیم و اگر قرار است در حوزه‌ی فعالیت‌های سیاسی ورود کنیم، بهتر است مجوز فعالیت سیاسی بگیریم. با داشتن چنین مجوزی، اگر تخلف سیاسی رخ دهد، مطابق با قوانین با آن برخورد خواهد شد. امیدوارم اگر قرار است انجمن صنفی روزنامه‌نگاران با یک جریان فکری خاص احیا شود، مجوز سیاسی نیز برای فعالیت‌های خود بگیرد.

فرامرزیان با طرح این پرسش که چرا ما در جریان روزنامه‌نگاری ایران عموما به یکدیگر به‌عنوان یک خانواده احترام نمی‌گذاریم؟ توضیح داد: حقوق آدم‌ها و همراهی و تعامل فکری آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. اگر در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری فقط به موضوع اطلاع‌رسانی صحیح و درست توجه کنیم و به‌عنوان یک خانواده، دور هم جمع شویم و یکدیگر را نفی نکنیم، می‌توانیم یک جریان تعاملی مناسب پیدا کنیم. متأسفانه این دعواها موجب شده که ما از اصل موضوع فارغ شویم؛ اصل موضوع این است که چرا روزنامه‌نگاری ایران به قهقرا می‌رود.

او اظهار کرد: روزنامه‌نگاری باید خلاق باشد‌، واقعیتی که روزنامه‌نگاری ایران را تعطیل می‌کند، چیزی به‌جز این دعواهای صنفی است. ما باید به فکر تقویت عقیده و رویکرد در روزنامه‌نگاری باشیم تا انسان‌های توسعه‌یافته‌ای شویم. وقتی ما روزنامه‌نگارانی داشته باشیم که بتوانند در دنیا صاحب نظر باشند، آن وقت است که رشد کرده و به بلوغ رسیده‌ایم.

رییس انجمن روزنامه‌نگاران زن با اشاره به دلایل مستحکم نبودن روزنامه‌نگاری ایران، تصریح کرد: ما باید صاحبان ایده را محترم بشماریم؛ چرا در عالم روزنامه‌نگاری این بحث مطرح نمی‌شود که آسیب‌های حرفه‌یی ما چیست؟ مثلا زمانی که یک شخصیت هنری صحبتی را مطرح می‌کند، ما به نقد حرف‌های او نمی‌نشینیم و به او نمی‌گوییم که رویکرد او چه آسیب‌هایی را به شاکله هنر وارد می‌کند.

فرامرزیان با بیان این‌ پرسش که چرا انجمن‌های روزنامه‌نگاری باید به تقابل با یکدیگر برآیند‌، توضیح داد: این تقابل، فضای جامعه را مسموم می‌کند و این مسمومیت باعث دوری جامعه از آگاهی و دانش می‌شود. امروز به احترام ادبیاتی که دولت استفاده کرده است، ما باید همه‌ی صاحبان عقاید و تفکرات را محترم بشماریم و در کنار یکدیگر بنشینیم و به نقاط مشترک توجه کنیم. توجه به نقاط مشترک و دوری از نقاط افترا، یکی از عواملی است که می‌تواند ایران را در بحث روزنامه‌نگاری جلو ببرد. در تشکیل انجمن‌های روزنامه‌نگاری باید به هدف توجه کنیم و بدانیم که وقتی یک انجمن تشکیل می‌دهیم، می‌خواهیم کارهای صنفی انجام دهیم یا به تقابل با انجمن‌های دیگر برخیزیم.

او با بیان این‌که رسانه‌ها نیز در راستای پیشبرد روزنامه‌نگاری باید نگاه اثباتی داشته باشند و در مسیر سلبی حرکت نکنند، گفت: اگر بخواهیم درخت تنومند روزنامه‌نگاری ایران را شکل دهیم، باید به دور از این‌که عقایدمان چیست و به استناد قانون اساسی، قانون‌مدار پیش رویم.

فرامرزیان با تأکید بر این‌که دعوای بین انجمن‌های صنفی آن‌قدر مهم نیست که به جان بدنه‌ی روزنامه‌نگاری ایران آسیب بزند،‌ بیان کرد: دوستان انجمن صنفی قبلی، اگر به انجام فعالیت‌های صنفی برای روزنامه‌نگاران تمایل دارند، می‌توانند درخواست مجوز دیگری از وزارت کشور بدهند و طبق قانون هیچ محدودیتی برای فعالیت گروه‌های علمی ،‌ صنفی و تخصصی وجود ندارد. متاسفانه ما اصل را رها کرده‌ایم و به فرعیات می‌پردازیم. از سوی دیگر اگر قرار است انجمنی در جهت صنفی حرکت کند، باید تقسیمات و منافع روشنی داشته باشد. در جریان فعالیت صنفی ما باید به ارتقای جایگاه خبرنگاری ناپایداری شغلی و بالا بردن سطح حرفه‌ای روزنامه نگاری بپردازیم. برای رسیدن به چنین اهدافی، همه انجمن‌ها می‌توانند یک مجموعه مشترک تشکیل دهند و یکدیگر را با هر نوع عقایدی برای رسیدن به این اهداف تحمل کنند.همچنین اگر قرار است دولت امکاناتی را در اختیار این انجمن‌ها قرار دهد باید با برنامه‌ریزی باشد.

مدیرکل انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران درباره‌ی تاریخچه‌ی فعالیت این انجمن و تعداد اعضای آن نیز توضیح داد: بحث راه‌اندازی انجمن روزنامه‌نگاران زن از زمان برپایی کنفرانس پکن در سال 1374 آغاز شد. در آنجا ما متوجه شدیم که روزنامه‌نگاران زن نقش بسیار مهمی در عرصه‌ی اطلاع‌رسانی در جهان دارند. دلیل این‌که انجمن روزنامه‌نگاران زن تشکیل شد، این بود که زنان در همه‌ی عرصه‌های جامعه، گرفتاری‌ها و نیازهای بیشتری دارند، به همین دلیل، ما در دوران اصلاحات که امکان فعالیت بیشتری داشتیم، انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران را راه‌اندازی کردیم. البته من تأکید می‌کنم که تمام منابع مالی این کار، شخصی بود و حتی در آن زمان که همسر خانم کدیور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود، ما هیچ امکاناتی را از این طریق نگرفتیم، چون می‌خواستیم همه‌ی فعالیت‌های ما خصوصی باشد.

او ادامه داد: در بحث فعالیت‌های صنفی نیز در سال 1381 برای تأمین مسکن روزنامه‌نگاران زن اقداماتی انجام دادیم و در حال حاضر نیز 43 عضو این انجمن که در آن زمان برای تهیه‌ی مسکن آن‌ها اقدام شد، ساختمانی دارند. البته اعضای شورای مرکزی انجمن، هیچ سهمی در این طرح برای خود نگرفتند، چون نمی‌خواستیم شبهه‌ای در اقدامات ما به‌وجود آید.

وی افزود: آخرین تعداد اعضای انجمن در سال 1383 که امکان عضوگیری برای ما فراهم بود، 450 نفر بود، اما پس از آن به‌دلیل فضای موجود و این‌که انجمن روزنامه‌نگاران زن در حقیقت، مجوز حزب داشت، بسیاری از افراد تقاضای عضویت ندادند و ما هم برای برگزاری مجامع بعدی و عضوگیری دچار محدودیت‌هایی شده بودیم.

فرامرزیان با اشاره به برنامه‌های آینده‌ی این انجمن، اظهار کرد: کمیته‌های انجمن روزنامه‌نگاران زن فعال‌تر خواهند شد و فراخوان برگزاری مجمع عمومی این انجمن نیز به‌زودی اعلام می‌شود. دغدغه‌ی این انجمن، دغدغه‌ی جامعه‌ی زنان روزنامه‌نگار است.

مدیرکل انجمن روزنامه‌نگاران زن با بیان این‌که شرایط فعالیت و فضا برای فعالیت انجمن‌ها بازتر شده است، تصریح کرد: این‌که فضای فعالیت مدنی، امنیتی نباشد و دولت حقوق سازمان‌های غیردولتی را به آن‌ها پرداخت کند، در فعالیت انجمن‌های مدنی بسیار موثر است. اگر جریان شراکت میان دولت و سازمان‌های غیردولتی مطرح است، باید در همه‌ی زمینه‌ها با یکدیگر سهیم باشند و وضعیت شرکای دولت مشخص شود. باب منفعت‌طلبی باید در جریان‌های مدنی بسته شود. خوشبختانه در فضایی که دولت «تدبیر و امید» ایجاد کرده، فضای امنیتی برای فعالیت سازمان‌های غیردولتی برداشته شده است.

او در پاسخ به این پرسش که آیا گمان نمی‌کنید این‌که انجمن روزنامه‌نگاران زن مجوز «حزب» دارد، مانع ورود بسیاری از روزنامه‌نگاران به این انجمن شود؟ اظهار کرد: این موضوع درست است، اما فقط یکی از کمیته‌های ما در زمینه‌ی سیاسی فعالیت می‌کند، افرادی که تمایل دارند عضو انجمن روزنامه‌نگاران زن باشند، می‌توانند در کمیته‌های دیگر فعالیت کنند و به حرکت‌های صنفی بپردازند. تا وقتی که فضا امنیتی نباشد، اتفاق خاصی برای اعضای یک حزب نمی‌افتد، کما این‌که در شرایط امنیتی نیز کسی را به‌دلیل عضویت در یک انجمن مورد پرسش قرار نداده‌اند.

فرامرزیان در پاسخ به این پرسش که براساس دیدگاه شما، کسانی که دغدغه‌ی فعالیت صنفی دارند، می‌توانند از بخش‌های مختلف مجوز بگیرند و فعالیت صنفی داشته باشند، همچنین فضای دولت به‌گونه‌ای تغییر کرده که امید دارید، برای گرفتن بودجه و همکاری با دیگر بخش‌ها، مشکل خاصی وجود نداشته باشد، با این اوصاف چرا کسانی که پایه‌گذاران انجمن‌های صنفی متعدد هستند و خودشان نیز جزو پیشکسوتان حوزه‌ی روزنامه‌نگاری‌اند، به روش‌های پیشنهادی شما عمل نمی‌کنند؟ گفت: واحد دولتی که مجوز صنفی به روزنامه‌نگاران می‌دهد، باید چند حق برای روزنامه‌نگاران در نظر بگیرد؛ شرایط عضویت در آن صنف باید با شرایط عضویت جامعه یکسان تعریف شده باشد‌، همچنین آن انجمن باید عضوپذیر باشد و هیأت مدیره یا شورای مرکزی آن از دل اعضا انتخاب شود و حقوق و امکاناتی که در اختیار اعضا قرار می‌دهد، به‌صورت مساوی باشد.

او ادامه داد: اگر مرجعی که به انجمن‌های جدید مجوز می‌دهد، این اصول را رعایت کرده باشد، دوستان قدیمی نباید دغدغه‌ای داشته باشند، چراکه آن‌ها می‌توانند اعلام کنند که همه‌ی افراد عضو انجمن جدید شوند. نهایتا آن انجمن یک دوره‌ی مدیریتی دارد که تمام می‌شود و یک‌سوم اعضا یا نیمی از اعضای هیأت مدیره و حتی بازرس تغییر می‌کنند و اگر اعضای هیأت مدیره‌ی انجمن، همه‌ی اعضا را نمایندگی نکند، هیأت مدیره‌ی جدید با برگزاری انتخابات می‌تواند تشکیل شود. البته برخی انجمن‌ها برای موسسان در تداوم جایگاه مدیریتی، حقی اتخاذ می‌کنند که مغایر حق‌های دیگر است. براساس قانون این‌گونه حقوق باید برای همه‌ی اعضا باشد، یعنی کسی حق نابرابری نداشته باشد.

وی اظهار کرد: یک فرضیه دیگر را در نظر بگیرید؛ انجمنی که قبلا فعالیت صنفی داشته و به هر دلیلی، فعالیتش متوقف و لغو مجوز شده و سپس یک انجمن دیگر که با همان عنوان انجمن قبلی مجوز گرفته است، فعالیت خود را آغاز می‌کند. حالا هر دو انجمن، دیگری را رد می‌کنند. انجمن صنفی باید عضوپذیر باشد، یعنی همه‌ی روزنامه‌نگاران بتوانند در آن عضو شوند.

او بیان کرد: اگر قانون‌گذار حقوق ذکرشده را در روند صدور مجوز رعایت نکرده، باید این حقوق رعایت شوند. در غیر این صورت، نهایتا مدیریت انجمن صنفی، زمان دارد و نیاز به تحمل آن است.

فرامرزیان با بیان این‌که اصناف، طیف و حرکت خود را براساس یک قانون واحد تشکیل داده‌اند و در این‌گونه موارد ارائه‌ی خدمات صنفی نیز بدون مانع است، گفت: باید به این نکته توجه کرد که قرار نیست به‌طور سلبی برخورد شود، هر کسی اسمش انجمن روزنامه‌نگاران است، حق دارد عضو داشته باشد.

مدیرکل انجمن روزنامه‌نگاران زن ایران اضافه کرد: من اگر جای دوستان انجمن صنفی روزنامه‌نگاران بودم، برای رفع این مناقشه، روزنامه‌نگاران را تشویق می‌کردم که به انجمن صنفی جدید بپیوندند تا آن‌ها هم در انتخاب هیأت مدیره‌ی انجمن صنفی جدید شریک باشند.

سومین نشست «بررسی انجمن‌های صنفی روزنامه‌نگاران»، طبق برنامه، هفته‌ی آینده در ایسنا برگزار خواهد شد.

انتهای پیام