نخستین خشکی زاینده‌رود به سال ۱۳۷۹ باز می‌گردد و اکنون که بیش از دو دهه از آن زمان می‌گذرد، این رودخانه فلات مرکزی ایران کاملاً فصلی شده و در اغلب روزهای سال در خشکی به سر می‌برد؛ موضوعی که نگرانی بسیاری از دوست‌داران محیط زیست و کشاورزان را به همراه داشته و دارد. 

ناصر حاجیان، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مطالبه اساتید دانشگاه از رئیس جمهور، اظهار کرد: اصلی‌ترین مطالبه، مدیریت صحیح منابع آب است که باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد. 

وی با تأکید براینکه جلوی تکرار اشتباه را باید گرفت، افزود: توزیع درست آب در اصفهان مهم است. اکنون در شرایطی هستیم که می‌دانیم آب کافی وجود ندارد، اما در همین شرایط کارهایی می‌توان انجام داد که آب موجود با مدیریت صحیح به درستی توزیع شود. 

به گفته این کارشناس حوزه آب، باز و بسته شدن مداوم آب نگرانی‌هایی در پی دارد، اینکه مقداری آب باز شود و همین میزان به درستی توزیع نشود، موضوعی است که خود مشکلات و تبعات به همراه خواهد داشت. متأسفانه در طول سال‌های گذشته در حوضه آبریز زاینده‌رود مناطقی را خشکانده‌ایم که با فیلم و عکس کاملاً مشخص است.

حاجیان با بیان اینکه درحال حاضر از نظر فنی مدیریت آب به درستی اجرا نمی‌شود، گفت: مدیریت کشت زمین‌های کشاورزی نیز به درستی اعمال نمی‌شود. در برخی مناطق استان، زمین‌هایی وجود دارد که دو یا سه بار در سال زیر کشت می‌روند، این موضوع در شرایط کم‌آبی کنونی نیاز به اصلاح دارد.  

وی توضیح داد: از سد آبشار تا سد مروان حدود ۴۰ هزار هکتار است که تقریباً یک سوم اراضی فوق دو تا سه بار در سال کشت می‌شوند، از سویی دیگر از سد مروان تا ورزنه بخش‌هایی وجود دارد که حدود ده سال است کشت نشده و کاملاً خشک هستند. اگر آب به درستی توزیع شود، هم این مناطق کشت صحیح خواهند داشت و هم آبی که نشتی می‌کند به باتلاق خواهد رسید. بین سد آبشار تا سد مروان دو کشت می‌شود و حدود ۷۰ میلیون متر مکعب آب فاضلاب نیز استفاده می‌شود که می‌توان این آب را مدیریت کرد.

از ابتدا تا انتهای رودخانه یک مدیریت واحد نیاز دارد

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان جمله کلیدی برای رفع بحران‌ اصفهان را توزیع ناصحیح آب اعلام کرد و افزود: در هیچ جای دنیا رودخانه را مربوط به یک بخش یا منطقه در نظر نمی‌گیرند و از ابتدا تا انتهای رودخانه تحت یک مدیریت واحد و به‌صورت یکسان توزیع می‌شود.

حاجیان با تأکید براینکه رودخانه از ابتدا تا انتها نیاز به یک مدیریت واحد دارد، خاطرنشان کرد: این همان چیزی است که در طول سالیان اتفاق افتاده و باید مستمر باشد. مدیریت تکه پاره بحران را بدتر می‌کند.

وی با ذکر یک مثال توضیح داد: طویل‌ ترین رودخانه جهان نیل است که از ده‌ها کشور عبور می‌کند و اگر قرار باشد این رودخانه از بالادست بسته شود، کشورهای دیگر نیز دچار مشکل می‌شوند. 

این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید آب را براساس قوانین موجود، درست توزیع کرد، گفت: متأسفانه در بالادست زاینده‌رود، تا آنجا که می‌توانند کشت کرده‌اند و وقتی بالا دست زیاد کشت می‌شود پایین دست از بین می‌رود. ما نمی‌گوییم مشکل پیش آمده تقصیر چه کسی است، اما همچنان تأکید می‌کنم که با مدیریت صحیح می‌توان آب را در تمام بخش‌های رودخانه به یک شکل صحیح توزیع کرد.

حاجیان به طرح پژوهشی خود اشاره کرد و افزود: شرق اصفهان حدود ۸۰ هزار هکتار زمین دارد که نیمی از آن تا سد مروان است. بین سد آبشار تا سد مروان ۴۰ هزار هکتار است که حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار هکتار دو کشت می‌شود. توضیح این نکته ضروری است که کشت‌های فوق الذکر اغلب صیفی‌جات هستند که به آب بیشتری از گندم و محصولات کم مصرف نیاز دارند، پس به زبان ساده با یک کشت در سال در آن ۱۵ تا ۲۰ هزار هکتار و تبدیل صیفی به گندم و گیاهان کم‌مصرف، تقریبا می‌توانیم درصد قابل توجهی از اراضی شرق اصفهان( ۸۰ هزار هکتار) را همه ساله یا بعضی از مواقع قسمتی از آنها را هر دوسال یک بار کشت کنیم.

 وی با بیان اینکه برای مدیریت توزیع آب سه روش وجود دارد، توضیح داد: یک راه بلند مدت برای مثال انتقال آب از بهشت‌آباد است؛ اگر برای این کار پول کافی داشته باشیم؛ با این امکانات بیش از ۳۰ سال زمان می‌برد و به‌عنوان یک کارشناس می‌گویم که ۵۰ درصد امکان جواب نگرفتن از این طرح وجود دارد و دلیل آن هم تونل سوم کوهرنگ است که هنوز تکمیل نشده و راهکار دیگر کوتاه مدت است که باید بتوانیم از داشته‌ها استفاده کنیم که با این روش ذکر شده، ۳۰ درصد مشکل قابل رفع است. یک راه میانه نیز اصلاح شبکه‌ها و بالابردن مدیریت است. اداره کشاورزی باید قانون بگذارد که اگر کسی بیشتر از سهم مشخص کشت کند، جریمه شود. 

انتهای پیام