تا چند دهه قبل، پساب تولیدشده توسط جوامع شهری، صنعت و کشاورزی به‌عنوان یکـی از اصلی‌ترین مخـاطرات طبیعـت شناخته می‌شد. اما امروزه، از طرفی افزایش چشمگیر جمعیت و نیاز به تولید بیشتر محصولات کشاورزی و به‌تبع آن مصـرف روزافزون منابع آب سالم موجب شد تا به پساب به‌عنوان منبـع جدید تـأمین آب کـه از منـابع آب نامتعـارف تلقـی می‌شود، نگریسته شود.

در پژوهشی که توسط  وحید عرب نصرآبادی، امیر شیخان و جهانگیر عابدی کوپایی انجام شد، عملکرد تالاب مصنوعی ترکیبی با بستر پامیس و گیاه وتیور در تصفیه پساب شهری موردبررسی قرار گرفت که نتایج آن حاکی از این است که تالاب مصنوعی ترکیبی با بسـتر پـامیس و گیـاه وتیـور موردبررسی در این پژوهش کاملاً موفق عمـل می‌کند.

تالاب ترکیبی با مشخصات مذکور در حاشیه تصفیه‌خانـه پساب دانشگاه صنعتی اصفهان احداث شد و به‌منظور بررسی عملکرد تالاب مصنوعی، اثر زمان‌های ماند سه و شش روز بر راندمان حذف با استفاده از طرح کاملاً تصادفی موردبررسی قرار گرفت.

پـامیس استفاده‌شده در ایـن پـژوهش متعلق به معادن پامیس شهر قروه استان کردستان بوده کـه دارای تخلخل ۶۰ درصد است. اندازه دانه‌های پـامیس مورداستفاده بین ۲۰ تا ۳۰ میلی‌متر است. با توجه به فراوانی و قیمت مناسب این ماده معدنی در ایران، تخلخل و سـطح ویـژه قابل‌توجه و همچنین قابلیت جذب عناصـر، اسـتفاده از ایـن بسـتر در بهینه‌سازی تالاب بسیار مؤثر است.

پس از آماده‌سازی سلول‌های تـالاب، بوته‌های گیـاه وتیور از شهر اهواز به مکان پروژه منتقل شدند. گونه غالب گیاه وتیور به‌منظور اسـتفاده در تـالاب مصـنوعی، گونـه زیزانیویدیس (Zizanioides) است. این‌گونه کـه توسـط بانک جهانی پیشنهادشده است، غیر مهاجم بوده و در امور حفاظت خاک استفاده می‌شود. در این پروژه نیـز از همین‌گونه استفاده شد. این گیـاه از تیـره گنـدمیان اسـت، فاقـد استولون یا ریزوم بوده، دارای تقسـیم ریشه‌ای حجـیم بـا ساختارهای ظریف است که می‌تواند به‌سرعت رشد کـرده و گاهی عمق ریشه به ۳ تا ۴ متر می‌رسد.

این پژوهشگران بابیان اینکه تالاب مصنوعی یکی از فناوری‌های جدید به‌منظور تصـفیه طبیعی فاضـلاب اسـت کـه به‌طور وسـیع در کشـورهای اروپایی و آمریکا مورداستفاده قرار گرفته است، معتقدند که تالاب‌های مصنوعی به‌شدت وابسته به شرایط گیـاه و بسـتر هسـتند، بنــابراین، پــیش از اســتفاده در ســطح وســیع، باید در مقیاس‌های کوچک موردبررسی و تحلیـل قـرار گیرنـد. همچنین بهینه‌سازی و بومی‌سازی تالاب‌های مصـنوعی بسیار حائز اهمیت است.

این محققان معتقدند که باید توجه کرد هر چه مقدار مـواد آلی تجزیه‌پذیر در پسـاب ورودی بـه تـالاب بیشـتر باشـد، مقدار حذف مواد آلی در تالاب‌ها نیز افزایش‌یافته و غلظت آلاینده‌ها در خروجی کاهش می‌یابد و درنهایت نتیجه گرفتند که درمجموع چنانچه از بسترهای جاذب مواد آلاینده استفاده شود، تالاب مصنوعی می‌تواند یکی از راه‌های مناسب و کم‌هزینه به‌منظور استفاده در تصفیه تکمیلی فاضلاب در کشور باشد.

نتایج پژوهش «بررسی عملکرد تالاب مصنوعی ترکیبی با بستر پامیس و گیاه وتیور در تصفیه پساب شهری» بهار ۱۴۰۱ در نشریه علوم آب‌وخاک دانشگاه صنعتی اصفهان منتشر شد.

انتهای پیام