محمد اسفندیاری، در دومین شب از مراسم سوگواری مجازی امام حسین(ع) که شب گذشته از سوی بنیاد فرهنگی آموزشی امام صادق(ع) و با موضوع «چیستی قیام عاشورا»، برگزار شد، گفت: حوادث در دل تاریخ فراموش می‌شوند، خبری که امروز منتشر می‌شود فردا از یاد می‌رود و خبر فردا، فرداها فراموش می‌شود. زمان همچون طوفان شنی می‌وزد و واقعه‌ها و حوادث را در خود دفن می‌کند، اما قیام عاشورا از پس این‌همه سال فراموش نشده و باقی‌مانده است.

 این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: باید به این پرداخت که چرا واقعه عاشورا فراموش ناشدنی است، حال‌آنکه بسیاری در طول تاریخ در پی رخدادزدایی هستند تا اتفاقات مهم به فراموشی سپرده شوند، همان‌طور که امویان درباره عاشورا در پی حذف و فراموشی آن بودند، اما این‌طور نشد.

او افزود: رسمی میان اعراب وجود داشت که روزهایی که در آن جنگ درگرفته بود را در تقویم ثبت و ضبط کرده و از آن روزها با نام ایام العرب یاد می‌کردند. برخی گفته‌اند ایام العرب شامل ۷۵۰ تا ۱۵۰۰ واقعه بوده و کتاب‌هایی هم درباره این وقایع نوشته‌شده است، برای مثال کتاب‌هایی با عنوان ایام العرب فی الجاهلیت یا ایام العرب فی الاسلام. روز جنگ بدر با عنوان ایام العرب اسلام شناخته می‌شود، اما علی‌رغم این ثبت و ضبط، روز جنگ بدر یا روز جنگ احد در یادها نمانده، اما روز عاشورا در بین شیعیان و حتی در بین اهل تسنن فراموش نشده است. واقعیت این است که عاشورا در کربلا زمین‌گیر نشد و به علت اینکه واقعه بسیار مهمی بود برخلاف حوادث زیادی که در طول تاریخ به فراموشی سپرده شد، باقی ماند.

اسفندیاری با اشاره به اینکه از امام سجاد(ع) و همچنین از عبدالله ابن عمر نقل‌شده که گفتند «لا یَومَ کَیَومکَ الحسَین» یعنی هیچ روزی مانند روز حضرت امام حسین(ع) نیست، اظهار کرد: این به اهمیت و بزرگی حادثه عاشورا اشاره می‌کند، یکی از دلایل فراموش‌نشدن عاشورا این است که امام حسین(ع) با کمترین عِده و عُده در مقابل حکومت ایستاد و درس‌های بزرگی به مردم داد که اولین آن‌ها زیر بار ظلم و ستم نرفتن بود، امام حسین(ع) اختصاص به شیعیان ندارد؛ درواقع نزاع امام حسین(ع) مانند نزاع فلان حاکم شیعه با فلان حاکم سنی مذهب عثمانی نبود، بلکه نزاع دین با بازیگران دین بود، کسانی که دین را سپر خود کرده و از آن استفاده ابزاری می‌کردند و به تعبیر دکتر شریعتی نزاع عاشورا نزاع تسنن نبوی با تسنن اموی بود. امام حسین(ع) منادی تسنن نبوی بود و سپاه مقابل سردمدار تسنن اموی، بنابراین نهضت امام حسین(ع) فرا مذهبی است و اختصاص به شیعیان ندارد.

او ادامه داد: حدیثی از پیامبر(ص) نقل‌شده که فرمودند «حسین مِنّی و انَا مِنَ حُسین» ما این حدیث را زیاد شنیده‌ایم، اما در معنای آن دقیق نشدیم. درک بخش اول این حدیث، آسان است اما قسمت دوم حدیث یعنی «من از حسین هستم» به چه معناست؟ تفسیرهای زیادی از این حدیث شده و یکی از این تفسیرها به این اشاره می‌کند که اسلام، محمدی الحدوث و حسینی البقاء است، یعنی اسلام با پیامبر اکرم (ص) ایجاد شد و با امام حسین(ع) و قیام ایشان استمرار یافت، اما این تفسیر علی‌رغم درست بودن از این حدیث استخراج نمی‌شود. در عرف عرب پیمان‌های مختلفی وجود داشت و زمانی که می‌گفتند فلانی از من و من از او هستم به این معنا بود که دوستی با او دوستی با من و دشمنی با او، دشمنی با من است؛ حدیث «حسین مِنّی و انَا مِن حسین» هم که از پیامبر اکرم(ص) نقل‌شده دقیقاً به همین معناست و مقصود پیامبر این است که حسین دگرخودِ من است، پس از یک‌سو امام حسین(ع) مردم را به کتاب و دستور خدا و روش پیامبر اکرم(ص) می‌خوانند و از سوی دیگر پیامبر(ص)، امام حسین(ع) را خود دیگرشان، می‌نامند.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: در مقابل یزید دگَرخودی از معاویه و ابوسفیان بود، امام علی در نهج‌البلاغه به معاویه می‌فرمایند که هیچ‌کس از شما مسلمان نشد، الّا به کراهت. ایشان در جایی دیگر درباره معاویه و اطرافیان او می‌فرمایند که این‌ها اصلاً مسلمان نشدند، بلکه از بیم جان تسلیم شدند و کفر خود را نهان داشتند. یزید ۳ سال حکومت کرد و در هریک از این سه سال یک فاجعه به بار آورد، در سال اول اهل‌بیت پیامبر(ص) را قتل‌عام کرد، در سال دوم حکومت واقعه در حره شهر پیامبر را به خاک و خون کشید و در سال سوم نیز سپاه حکومت یزید خانه خدا را آتش زد، بنابراین در سمت مقابل امام حسین(ع) هیچ خبری از دین نیست.

اسفندیاری با بیان اینکه یکی دیگر از شعارهای اصلی امام حسین(ع) در قیام عاشورا «هیهات مِن الذله» بود، گفت: اینکه امام زیر بار ظلم و ستم رفتن را از خود دور بداند، حتی به قیمت زیر شمشیر رفتن، به ارزشی انسانی و مشترک میان همه انسان‌ها اشاره می‌کند. مذموم بودن ذلت فقط نگاه اسلام نیست، بلکه همه ادیان و حتی کسانی که دین ندارند به آزادگی حفظ عزت، کرامت و دوری از ذلت علاقه‌مند هستند، چراکه انسان بالذاته دارای عزت و کرامت است، بنابراین امام حسین(ع) از ارزشی انسانی سخن می‌گوید یا در جایی دیگر فرمودند که «اگر دین ندارید، آزاده باشید»، آزادگی جزئی از دین است، اما اختصاص به دین ندارد، ارزشی فرا دینی است که امام حسین(ع) مردم را به‌سوی آن فرامی‌خواند، بنابراین عاشورا تنها اختصاص به دین ندارد که قیامی برای ارزش‌های انسانی است.

او تصریح کرد: برخی در شمارش دلایل قیام امام حسین(ع) و نپذیرفتن حکومت یزید، به فسق و فجور، شراب‌خواری و میمون بازی او اشاره می‌کنند درحالی‌که بدتر از همه، ظلم و جور او است که باید به آن اشاره شود. جرم یزید استبداد و ظلم و جور او است. در نامه‌ای که شیعیان ازجمله حبیب ابن مظاهر و سلیمان صرد خزاعی به امام حسین (ع) می‌نویسند، اعلام می‌کنند که معاویه حکومت را غصب و برخلاف نظر مردم اداره کرد و دیگر اینکه اموال مردم در بین ثروتمندان دست‌به‌دست می‌شود و فاصله طبقاتی بسیار است؛ بنابراین ازنظر شیعیانِ همراهِ امام حسین (ع) که بینشی بلند و متعالی داشتند، نزاع عاشورا، نزاع استبداد و آزادی و نزاع فقر و غنا است.

انتهای پیام