دکتر هادی مدبری، سرپرست پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی در این نشست، خواستار افزایش تعامل بین رسانه ها با پژوهشکده های تحقیقاتی به ویژه در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی شد و اظهار کرد: رسانه ها در صف اول اطلاع رسانی قرار دارند و لذا فقط نباید به گفتن واقعیت ها پرداخت و ارائه راه حل نیز مهم است.

وی با بیان اینکه پژوهشکده ها و مراکز پژوهشی و تحقیقاتی به دنبال کم کردن فاصله بین مسئله تا راه حل هستند، تصریح کرد: پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی فعالیت خود را از سال ۸۲ با پنج گروه پژوهشی «محیط زیست طبیعی»، «مهندسی محیط زیست»، «فرآوری پسماند»، «مطالعات ناحیه ای» و «پایش منابع آب» آغاز کرده است.

سرپرست پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، تمرکز اصلی گروه پژوهشی محیط زیست طبیعی را بر حفظ و احیای تالاب ها دانست و تصریح کرد: گروه پژوهشی پایش منابع آب نیز به تعیین حق آبه های زیست محیطی تالاب ها می پردازد.

مدبری، با تاکید بر ورود رسانه ها به مباحث پژوهشی حوزه محیط زیست جهت جلوگیری از تبدیل مسائل به بحران ها، خاطرنشان کرد: دفنگاه پسماند سراوان و شیرابه های آن از سرشاخه های مهم آلوده کننده رودخانه های رشت و تالاب انزلی است؛ همچنین شاهد آلوده شدن منابع آبی استان با پساب های صنعتی هستیم.

وی با بیان اینکه انتشارات پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی از سال ۹۳ تاکنون ۸۵ جلد کتاب چاپ کرده است، متذکر شد: به زودی نشریه پژوهش و فناوری محیط زیست این پژوهشکده نیز منتشر می شود.

سرپرست پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی این مرکز پژوهشی را بازوی علمی سازمان حفاظت محیط زیست دانست و خاطرنشان کرد: نباید از مراکز علمی و پژوهشی به عنوان کاتالیزور در اجرای پروژه ها استفاده کرد.

وی آلودگی آب های ورودی و کاهش سطح آب دریا را دو مشکل تالاب انزلی دانست و عنوان کرد: پژوهشگران با واقعیت ها سر و کار دارند و لذا نیازمند اعلام ارزیابی زیست محیطی برای همه پروژه ها هستیم.

دکتر طوبی عابدی، عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی نیز، با اشاره به نقش مشارکت عمومی و سرمایه اجتماعی در حفاظت از محیط زیست، اظهار کرد: باید از طریق مشارکت در جامعه محلی نسبت به محیط زیست احساس تعلق ایجاد کنیم.

وی آموزش را یکی از ابزارهای مشارکت دانست و افزود: برنامه سیپا(ارتباطات، آموزش، مشارکت و آگاهی) را در تالاب امیرکلایه اجرا کردیم؛ اقدامات سیپا در تالاب امیرکلایه شامل شفاف سازی، برنامه عملیاتی، اجرای برنامه عملیاتی، تشکیل کارگاه های ذی نفعان چندجانبه، از ایده تا عمل، تثبیت و اعتباربخشی با توجه به گروه های هدف و ذی نفعان می شود و در نهایت ظرفیت سازی و توانمندسازی محیط زیستی را رقم می زند.

دکتر مکرم روان بخش، از دیگر اعضای هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی نیز در ادامه، با اشاره به تدوین برنامه زیست محیطی تالاب امیرکلایه با رویکرد مدیریت زیست بومی، تصریح کرد: مدیریت زیست بومی نقش فعالیت های انسانی را در رسیدن به اهداف مدیریت پایدار مورد بررسی قرار می دهد.

وی با بیان اینکه تنوع زیستی می تواند برای جامعه ارزش ذاتی و واقعی نداشته باشد اما در مدیریت اکوسیستم نقش اساسی دارد، گفت: مناطق حفاظت شده، گونه های حفاظت شده، عدم توجه به مسائل اجتماعی، حفظ وضع موجود و مدیریت متمرکز رویکرد سنتی زیست بومی و مدیریت کل اکوسیستم، حفظ کارکردهای اکوسیستم، توجه به مسائل اجتماعی، تعادل بین حفاظت و بهره برداری خردمندانه و پایدار و مدیریت غیر متمرکز رویکرد زیست بومی جامع نگر است.

این دکترای زیست شناسی گیاهی، با اشاره به اجرای برنامه مدیریت زیست بومی تالاب ها در سال ۹۴، متذکر شد: مدیریت زیست بومی شیوه ای از مدیریت برای حفاظت از منابع طبیعی و پایدارسازی خدمات زیست بومی است که همزمان به ارزش ها و نیازهای اجتماعی و اقتصادی و الزامات فرهنگی و سیاسی جوامع توجه دارد.

وی تالاب ها را جزو اکوسیستم های ارزشمند با ارزش اقتصادی بالا دانست و تاکید کرد: شناسایی منافع اقتصادی تالاب ها و بهره برداری خردمندانه در حد ظرفیت و ایجاد منافع مشترک با جوامع محلی باید در دستور کار قرار گیرد.

دکتر هانیه میربلوکی، عضو هیئت علمی گروه پژوهشی مهندسی محیط زیست پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی نیز، آلودگی آب ها را به دو دسته طبیعی و انسانی تقسیم کرد و گفت: آلودگی طبیعی شامل گل آلود شدن و سیلاب هاست، اما آلودگی انسانی در اثر ورود انواع فاضلاب ها به طبیعت و محیط های پذیرنده ایجاد می شود و مسمومیت و بیماری انسان ها و سایر موجودات زنده را به دنبال دارد و نتیجه آن از بین رفتن چرخه زندگی در آب و خشکی است.

وی فاضلاب های شهری و خانگی را یکی از عمومی ترین و شایع ترین فاضلاب ها دانست و ادامه داد: فاضلاب های صنعتی شامل ترکیبات فلزات سنگین و مواد شیمیایی است که توسط کارخانه ها وارد جریان آب می شود؛ باقی مانده کودهای طبیعی و شیمیایی نیز فاضلاب های کشاورزی را تشکیل می دهد.

میربلوکی، فلزات سنگین را به دلیل سمیت، پایداری و تجزیه ناپذیری زیستی در زنجیره غذایی به عنوان عامل تهدیدکننده بوم سازگان های آبی دانست و خاطرنشان کرد: مدیریت تالاب انزلی از نظر فعالیت های مخرب انسانی و کنترل فاضلاب و پساب های ورودی جهت نقش آن در تنوع زیستی و ثبات بوم شناسی منطقه و تامین نیازهای جوامع محلی اهمیت دارد.

وی بیش از ۹۹ درصد اجزای تشکیل دهنده فاضلاب را مواد محلول و مابقی را مواد نامحلول دانست و بیان کرد: ۷۰ درصد مواد محلول از مواد آلی است.

این دکترای محیط زیست، عبور فاضلاب شهری از خاک و برگشت گازهای خارج شده از دودکش کارخانه های صنعتی و اگزوز وسائل نقلیه به خاک از طریق بارش باران و برف و چرای بیش از حد دام و نابودی مراتع و قطع درختان و آغشته شدن خاک به پسماند و آلودگی با مواد نفتی را از جمله عوامل آلوده کننده خاک و فرسایش دانست.

وی با اشاره به اثرات آلودگی خاک، از آلودگی میکروبی خاک، افزایش شدید غلظت فلزات سنگین در خاک، کاهش حاصلخیزی خاک، فرسایش و کاهش عمق خاک، تنزل کیفیت خاک و تهدید امنیت غذایی و تغییر کاربری ناشی از افزایش جمعیت و کمبود غذا یاد کرد و گفت: با کاشت گیاهان مقاوم در مقابل خشکی به ویژه در مناطق کم باران می توانیم از خاک حفاظت کنیم.

میربلوکی، همچنین بر آبیاری بارانی و قطره ای، کاشت گیاهان به صورت ردیفی جهت کاهش تبخیر سریع آب، جلوگیری از نشت و هدررفت آب، تمرکز بر تصفیه و بازیابی فاضلاب شهرها و بازگرداندن آب به چرخه مصرف به جای استخراج از منابع زیرزمینی، الزام کارخانجات به بازیافت و ایجاد چرخه آب مصرفی، ترغیب بخش خصوصی به احداث تصفیه خانه، استفاده از کودهای طبیعی به جای شیمیایی، جلوگیری از ورود سموم و آفت کش ها به خاک، ایجاد فضای سبز و درختکاری، جلوگیری از تبدیل جنگل ها به زمین های کشاورزی و مسکونی و صنعتی و... تاکید کرد و یادآور شد: خاک نقش مهمی در چرخه محیط زیست ایفا می کند.

دکتر زهرا ضمیرایی، از دیگر اعضای هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی نیز، با اشاره به اهمیت توجه به پسماند، عنوان کرد: توسعه صنایع و رشد سریع جمعیت به ناچار موجب افزایش مواد مصرفی و در نهایت افزایش پسماند شده است.

وی مشکلات پسماند را ناشی از پیچیدگی ترکیب آن دانست و اظهار کرد: جابجایی و امحای پسماند مشکلاتی را برای انسان و محیط زیست ایجاد کرده است.

این دکترای محیط زیست، با اشاره به تولید روزانه ۲۰۰۰ تن زباله در گیلان، سرانه زباله شهری را ۸۵۰ گرم و روستایی را ۶۵۰ گرم دانست و متذکر شد: در پیک مسافرت ۱۰۰ تا ۲۵۰ گرم به این سرانه افزوده می شود؛ این در حالی است که متوسط سرانه جهانی ۳۰۰ گرم و در کشور ۷۰۰ گرم است.

وی ۳۰ درصد زباله های تولید شده روزانه را خشک و ۷۰ درصد را تر دانست و خاطرنشان کرد: براساس قانون مدیریت پسماندها، با پنج گروه پسماندی عادی، پزشکی، ویژه، کشاورزی و صنعتی مواجه هستیم تا برخورد مناسب با پسماندها را داشته باشیم.

ضمیرایی، دفن، بازیابی انرژی، بازیافت، مصرف مجدد، کیفی سازی و پیشگیری را به ترتیب مراحل بهبود برخورد با پسماند دانست و یادآور شد: دو تکنیک کاهش از مبدا و بازیافت در سایت و امحا جهت کاهش پسماند مورد استفاده قرار می گیرد.

این عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی شیرابه را فاضلابی دانست که از هر نوع فاضلاب شهری آلودگی بیشتری دارد و تصریح کرد: هر تن زباله ۳۰۰ تا ۶۰۰ لیتر شیرابه تولید می کند و این حجم در مناطق پر باران بیشتر است؛ همچنین حدود ۱۰۰۰ هکتار از اراضی با ارزش جنگلی و ساحلی و سکونتگاهی به محل دفن زباله تبدیل شده است.

انتهای پیام