اجلاسیه اساتید سطوح عالی، خارج و مراکز تخصصی حوزه علمیه قم شامگاه چهارشنبه ۱۰ خردادماه در سالن همایش‌های مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد.
به گزارش ایسنا، در این اجلاسیه پس از قرائت آیاتی از قرآن کریم و پخش سرود ملی، شاهد مدیحه‌سرایی به مناسبت میلاد امام رضا(ع) و سخنرانی آیت الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید و آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور بودیم.
آیت الله جعفر سبحانی در این اجلاسیه اظهار کرد: قرآن کریم در آیات متعدد به وحدت امر می‌کند.
وی با اشاره به اینکه در برخی از آیات تفرق به عنوان یکی از عذاب‌های الهی یاد شده است، مطرح کرد: جمعیت متفرق از انسان‌هایی که در چاه گرفتار شده است تشکیل شده است.
این مرجع عالی‌قدر با بیان اینکه اگر بخواهیم به پیشرفت برسیم نیز نیازمند وحدت هستیم، عنوان کرد: حوزه در دوران بعد از انقلاب اسلامی پیشرفت‌های بسیاری داشته و کسی نمی‌تواند این پیشرفت‌ها را نادیده بگیرد.
وی با اشاره به اینکه در این دوران تفسیرهای متعددی نگارش شده است، خاطرنشان کرد: این تفسیرها کامل و به بهترین شکل نگارش شده‌اند.
آیت الله سبحانی با بیان اینکه در حوزه علوم قرآنی نیز پیشرفت‌های بسیاری را شاهد هستیم، تصریح کرد: در حوزه کلام نیز تخصص ایجاد شده و کتاب‌های خوبی ازجمله دانشنامه کلام اسلامی نگارش شده است.
وی با اشاره به اینکه مجله تخصصی کلام نشانگر تکامل حوزه است، یادآور شد: در حقیقت حوزه علمیه حوزه فقهی و اصولی است.
این مرجع عالی‌قدر از فقه معاصر یادکرد و گفت: امروز حوزویان در موضوعات نوظهور نیز ورود پیدا کرده و زحمات بسیاری در این راستا کشیده‌اند.
وی با بیان اینکه نکاتی نیز باید در حوزه رعایت شود، ابراز کرد: در درجه نخست باید فرهنگ و سنت‌های حوزه را حفظ کنیم.
آیت الله سبحانی با اشاره به اینکه فرهنگ و سنت آیت الله حائری باید به تمام معنا حفظ شود، بیان کرد: تعبیرهایی که در حوزه بکار می‌رود همان حجت الاسلام، حجت الاسلام والمسلمین، آیت الله و ... است و نباید از کلمات خارج در این راستا استفاده شود.
وی با بیان اینکه استاد در حوزه در گذشته انتخابی بوده است، اظهار داشت: یکی از محاسن حوزه نسبت به دانشگاه در گذشته انتخابی بودن اساتید بوده است درحالی که در دانشگاه اساتید انتصاب می‌شوند.
این مرجع عالی‌قدر افزود: امروز نیز باید تلاش کنیم این موضوع رعایت شود و یا حداقل درکنار انتصاب اساتید، راه انتخاب استاد را نیز برای طلاب باز بگذاریم.
وی با اشاره به اینکه باید برای تدریس‌ها متخصص انتخاب کنیم، مطرح کرد: شیوه امتحانات نیز باید تغییر پیدا کند و از امتحان حافظه باید به سمت برگزاری امتحان قوه حرکت کنیم.
آیت الله سبحانی اضافه کرد: ارزیابی طلبه با امتحان کتبی و شفاهی محقق می‌شود نه با امتحان‌های تستی، درنتیجه باید در این موضوع شاهد تجدید نظر باشیم.
وی با بیان اینکه مبلغ‌های خوبی داریم ولی این مبلغ‌ها کافی نیستند، عنوان کرد: برای تربیت مبلغ نیز باید کوشش‌های بسیاری انجام شود تا بتوانیم در عرصه ملی و بین المللی حرفی برای گفتن داشته باشیم.
این مرجع عالی‌قدر با اشاره به اینکه نیازمند مجله بین المللی فقهی هستیم، خاطرنشان کرد: این مجله باید شامل افکار نو برای تمام مسلمین باشد.
آشنایی با نقش اساتید در هدایت علمی و تربیتی
حجت الاسلام عبدالله عباسی در این اجلاسیه به ارائه گزارش کمیسیون نقش اساتید در هدایت علمی پرداخت.
وی با تاکید ایجاد انگیزه در طلاب، اظهار کرد: دادن شناخت کامل و جامع نسبت به اهداف طلبه شدن، ارائه موضوعات پژوهشی جذاب و به روز به طلاب، ایجاد رقابت علمی سالم میان طلاب، رعایت انصاف علمی، امید بخشی به طلاب و پرهیز از مشکل نشان دادن مسیر تصحیل، رعایت نظم و زمان‌شناسی، عدم اکتفا به رابطه در کلاس، خوش اخلاقی، تواضع، حضور بانشاط، بیان گرم و جذاب استاد در کلاس درس، ایجاد رفاقت و دوستی و ... ازجمله عوامل موثر در راستای ایجاد انگیزه در طلاب است.
وی از عناوین مطرح شده در حوزه شیوه آموزشی، مطرح کرد: ازجمله این عناوین می‌توان به توجه اساتید به تدریس روش‌مند و فعال با محوریت پژوهش، استفاده از ابزار جدید آموزشی و کمک آموزشی، تعادل میان استاد محوری و شاگرد محوری، مشارکت دادن طلاب در ارائه درس، استفاده از ظرفیت طلاب در اداره علمی کلاس، توجه ویژه به روش‌های ارائه هر علم، توجه به کیفیت کلاس و توجه خاص به طلاب مستعد اشاره کرد.
حجت الاسلام عباسی با اشاره موضوع گزینش محتوا و متون، عنوان کرد: در این موضوع نیز باید به نکاتی مانند انتخاب محتوا و متون در راستای اهداف درنظر گرفته شده، دوری از افراط و تفریط نسبت به متون، اشراف استاد به تمام متن درسی، توجه به انتقال احساس مثبت یا منفی نسبت به کتاب درسی به طلبه و ... توجه داشته باشیم.
وی در پایان برخی نیازها و مطالبات را مدنظر قرار داد و افزود: این نیازها بیش‌تر در حوزه نبود ارزیابی منسجم و دقیق نسبت به مراکز علمی و تربیتی، توجه نداشتن به تفاوت و تغایر فضای ذهنی طلاب امروز و استاد، نبود ارتباط مستمر میان اساتید و شاگردان، نبود ملاک مشخص و تعیین شده برای انتخاب اساتید موفق و عدم اختصاص وقت کافی توسط اساتید برای هدایت تربیتی طلاب است.
سپس حجت الاسلام محمد ابراهیم کفیل سخنگوی کمیسیون نقش اساتید در هدایت تربیتی، خاطرنشان کرد: اگر واقع نگر باشیم و انصاف و اطلاعات دقیق و جامع داشته باشیم در وضعیت خوبی در حوزه‌ها قرار داریم.
وی با اشاره به اینکه باید در ارزیابی این وضعیت هجمه‌های دشمنان را نیز مدنظر قرار دهیم، تصریح کرد: اگرچه در وضعیت بدی قرار نداریم ولی باید برای بهتر شدن نیز تلاش کنیم.
حجت الاسلام کفیل با بیان اینکه جلسات حتما باید با مباحث اخلاقی همراه باشد، اظهار داشت: اگر نسبت به این موضوع توجه لازم نباشد باتوجه به جنگ ترکیبی دچار مشکل خواهیم شد.
وی با اشاره به اینکه اساتید باید به ارتباط با قرآن توجه داشته باشند، مطرح کرد: هدایت قرآن در قرائت قرآن کریم است و این موضوع باید در کلاس‌های درس مورد توجه باشد.
حجت الاسلام کفیل با بیان اینکه باید اساتید، توجه طلاب به روایات را جلب کنند، عنوان کرد: اگر طلاب نسبت به روایات آگاهی لازم را داشته باشند در موضوعات مختلف می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: همچنین باید طلاب را به زیارت و توجه به زیارت دعوت کرد.
حوزه بر سنت‌های عمیق گذشته پایبند است
آیت الله علیرضا اعرافی نیز اظهار کرد: مبنای حرکت حوزه رهنمودهای امام خمینی(ره)، رهبری و مراجع تقلید است.
وی با اشاره به اینکه راهبری شورای عالی مبنای حرکت مدیریتی است، مطرح کرد: در این مسیر از پیشنهادات اساتید، طلاب، فضلا و گروه‌های حوزوی استفاده می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه نسان جوان، فعال و انقلابی حوزه در این راستا اثرگذار هستند، عنوان کرد: باید در کنار دستاوردها نقدها را نیز ببینیم و به دنبال رفع آن‌ها باشیم.
وی با اشاره به اینکه باید بر اساس مطالعه درست و سنجیده حرکت کنیم، خاطرنشان کرد: بدون تردید امروز حوزه علمیه با چالش‌های جدی‌ای مواجه است که با اتحاد و همکاری قابل حل است.
آیت الله اعرافی افزود: ۵ محور حرکت برای راهبری فکر عالم و هدایت عالم به سمت گفتمان انقلاب اسلامی در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه برنامه ۵ ساله در سطوح کلان حوزوی اندیشیده شده است، تصریح کرد: دو منظومه درخت‌واره در حدود ۶ سال گذشته طراحی شده است که راهبری حوزه را بر عهده دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به اینکه فقه معاصر نیز در حوزه مورد توجه قرار گرفته است، یادآور شد: فقه معاصر بدیل سنت فقه جاری نیست بلکه برآمد از دریای مواج حوزه آزاد است.
وی با بیان اینکه در تخصص‌های فقهی سه سطح را دنبال می‌کنیم، ابراز کرد: فقهی که بخواهد نظریه پرداز باشد در بستر حوزه آزاد، درس‌های تخصصی و پژوهش‌های آزاد شکل می‌گیرد.
آیت الله اعرافی با اشاره به اینکه مدیریت حوزه به تخصص‌های در سطح کارشناسی، میانی و ریشه‌دار در سنت حوزه توجه دارد، بیان کرد: به حوزه آزاد، انتخاب و شکوفایی علم و دانش در حوزه آزاد اعتقاد داریم و این سنت‌ها باید حفظ شود.
وی با بیان اینکه درس خارج در استان‌ها برای نخستین بار ارزیابی و کارشناسی شد، اظهار داشت: رشته‌های تخصصی و سطوح عالی حوزه نیز در استان‌ها مورد توجه قرار دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به اینکه حوزه بر سنت‌های عمیق گذشته پایبند است، عنوان کرد: در حوزه پژوهش، فناوری و اسناد دبیرخانه حمایت از مطالعات مورد نیاز نظام شکل گرفته است.
وی با بیان اینکه بیش از ۵۰۰ طرح مطالعاتی متناسب با نیازهای نظام در دستور کار قرار دارد، مطرح کرد: در سال‌های اخیر شاهد تاسیس ۱۷ مرکز پژوهشی، انتشار ۴۲ مجله جدید، راه‌اندازی طرح گفتمان علمی حوزه، تدوین بیش از ۳ هزار طرح دقیق حوزوی، توسعه جشنواره علامه حلی، حضور حوزه در اسناد و طرح‌های ملی و ... بوده‌ایم.
آیت الله اعرافی ادامه داد: طرح امین، طرح هجرت، گروه‌های جهادی، خبرگزاری، جهاد تبیین، برنامه‌های بصیرتی، همکاری با نهادهای بین المللی و ... از دیگر اقدامات انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه حوزه به قنائت و پارسایی شهرت دارد، خاطرنشان کرد: امروز نیز طلاب برای بیان مبانی اسلام تمام سختی‌ها و کمبودها را به جان می‌خرند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه محقق به معنای آزاد حوزه باید مشمول امتیازات اساتید شوند، تصریح کرد: در حوزه مبلغان نیز اصل تبلیغ بر این است که مبلغ با مردم باشد.
وی در پایان یادآور شد: یکصدمین سالگشت احیای حوزه علمیه قم امسال برگزار خواهد شد که امیدواریم در راستای معرفی و بازشناسی گذشته حوزه برنامه موثری باشد.
همچنین در این اجلاسیه آئین تجلیل از اساتید نیز برگزار شد.
در آئین تجلیل از اساتید سطوح عالی، خارج و مراکز تخصصی حوزه از حجج الاسلام علی کاظمی، سیدمحمدتقی دیباجی اصفهانی، حسینی شوپایی جویباری، علی مومن‌پور، محمدجواد تاکی، غلامرضا پرهیزکار، محمدحسن زالی، حسن معلمی، احمد فربهی، حسن ترکاشوند، حامد میرزاخانی و مهدی آزادپرور تقدیر شد.
انتهای پیام
نظرات