محمدرضا يوسفي: نگاه به طبقات پايين جامعه در داستانهاي پس از انقلاب شعاري شده است خلق آثار فانتزي مفري براي آشتي طبقات مرفه جامعه با كتابهاست
پس از انقلاب بيشتر آثار تاليفي ما متوجه اقشار پايين جامعه است كه فاقد ديدگاه عميق و تاثيرگذار ميباشند.
محمدرضا يوسفي ـ نويسندهي كودكان و نوجوانان ـ با بيان مطلب به خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) تصريح كرد: ما در اين دوره شاهد خلق ادبياتي هستيم كه به نوعي هيچ جايي براي صحبت از طبقهي مرفه جامعه ندارد و دغدغههاي اين طبقه در ادبيات كودك تاليفي بسيار نادر ميشود.
او به بررسي سير تحولي ادبيات كودك در ايران پرداخت و گفت: تا قبل از زماني كه صمد بهرنگي شروع به نوشتن داستان كند، بيشتر آثار كودكان و نوجوانان ترجمههايي بودند كه مخاطبان آنها را اغلب اقشار متوسط و بالاي جامعه تشكيل ميدادند.
وي گفت: در عصر زمان عصيان بهرنگي به نظر ميرسد او تلاش ميكند كتاب را به ميان اقشار پايين جامعه ببرد، بنابراين اغلب داستانها بهويژه داستانهاي بهرنگي به دغدغههاي اقشار پايين جامعه اختصاص دارد. البته اين پرداختن به اقشار محروم با نگاه خاص سياسي و به صورت نمادين انجام ميشود.
او با تاكيد بر اينكه اين وضعيت تا مقطع انقلاب ادامه دارد، گفت: پس از انقلاب به سبب تحولاتي كه رخ ميدهد، ناشراني در عرصهي ادبيات كودك ظهور ميكنند كه عمدتا به بخش دولتي وابستهاند و تسلط مقتدرانهاي بر ادبيات كودك دارند و طي بخشنامههاي اعلام شده و نشده، به ادبيات كودك سمت و سو ميدهند.
يوسفي گفت: اين سمت و سو دهي به شكلي ادبيات كودك را در بخشي درون مايه پيش ميبرد كه اگر بخواهد به اقشار پايين جامعه نيز بپردازد، به آن جديت و عمق سابق نيست؛ چرا كه اغلب نويسندگان اين دوره در سطح حركت ميكنند و بنابراين بخش عمدهي ادبيات كودك را آثاري تشكيل ميدهد كه براي پند و اندرز است.
وي گفت: در اين دوره اقشار بالاي جامعه آرام آرام كتابهاي خود را از دست ميدهند و صرفا ادبيات ترجمه براي آنان باقي ميماند؛ چراكه نويسندگان بعد از انقلاب عمدتا از اقشار پايين جامعه هستند و بخش عمدهي كتابهايشان جز خاطرات كودكي آنان نيست.
محمدرضا يوسفي خلق آثار فانتزي بعد از انقلاب را مفري براي آشتي طبقات مرفه جامعه با كتابهايي عنوان كرد و گفت: در گونهي فانتزي است كه برخي نويسندگان مجال مييابند تا وراي نگاههاي طبقاتي و اجتماعي به ادبيات كودك نگاه كنند.
وي گفت: در اين آثار به سبب عنصر فانتزيك، نويسندگان كمتر به سراغ پايگاه اجتماعي و موقعيتي طبقاتي ميروند. اگرچه اين آثار نيز به نوعي درگير اين مسائل هستند؛ اما در اينجا موقعيت اجتماعي و طبقاتي در ردههاي دوم و سوم پرداخت نويسنده قرار ميگيرند و وجه قالب را ويژگي فانتزيك اثر در بر ميگيرد.
او سپس با اشاره بر كتابهاي ترجمهيي گفت: در آثار ترجمه اين وضعيت كمتر مشهود است؛ به اين ترتيب كه آثار ترجمه ميتواند همهي اقشار جامعه را دربر گيرد يا اينكه فقط به طبقات مرفه جامعه بپردازد؛ كمااينكه آثار رولينگ يا ژول ورن تمام اقشار را درگير ميكند؛ اما اين آثار متكي به تجربهي كودكي يك انسان غربي است نه يك انسان ايراني، بنابراين بسياري از نمادهاي موجود در آثار ترجمهيي كه بازگو كنندهي جايگاه طبقاتي شخصيتهاي داستان است، براي مخاطب ايراني شايد قابل درك نباشد.
وي در مورد موضوعات ادبيات كودك و نوجوان گفت: در بخش تاليف عمده موضوعات خاطرات كودكي نويسندگان است و چون اغلب آنان در اقشار پايين جامعهاند، مسائل اين طبقه را مطرح ميكنند؛ اما گروهي از آثار مثل ادبيات جنگ، انقلاب و... هستند كه اغلب نويسندگان فاقد هيچ تجربهاي در آن هستند و موضوعاتياند كه نهادها و انتشاراتيهاي مختلف آنها را طرح ميكنند و به شكل وسيع كتاب توليد ميكنند، بيشتر اين آثار نيز مخاطبانشان را از ميان طبقات پايين جامعه بهدست ميآورند. يعني اينگونه آثار در بين بچههايي كه داراي موقعيت فرهنگي بالا هستند، رخنهي جدي نكرده و نميكند؛ چرا كه از دل نويسنده برنخاستهاند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.

نظرات