اسرار معماري نجومي چارتاقي بازه هور كشف شد
بررسي‌هاي ميداني يك پروژهشگر ايراني به روي «چارتاقي بازه هور» به كشف اسرار معماري و اعجاب انگيز در اين بنا منجر شد.
به گزارش گروه دريافت خبر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دكتر مرادي غياث‌آبادي گفت: براساس بررسي‌هاي ميداني كه بر روي چارتاقي‌هاي ايران انجام شده، مشخص شد نسبت بين پهناي پايه به طول ضلع چارتاقي در همه آنها يكسان و برابر است؛ به نحوي كه اين تناسب باعث مي‌شود تا بين گوشه پايه‌ها و خط ديدهايي كه به واسطه آنها شكل مي‌گيرد، فاصله‌اي برابر با 23/5 درجه قوسي ايجاد شود؛ درواقع فاصله‌اي كه با زاويه ميل خورشيد در آغاز هر يك از فصل‌هاي سال برابر است.
بنابراين در چارتاقي‌هاي ايران پرتو خورشيد بامدادي در آغاز هر يك از فصل‌هاي سال از طريق يكي از روزنه‌ها با ديدهاي بنا رويت مي‌گردد و به اين ترتيب فرا رسيدن فصل نو را اعلام مي‌دارد.
بنا به اظهار اين پژوهشگر، چارتاقي بازه هور متعلق به دوره ساساني در عرصه بناهاي تقويمي و گاه‌شماري ايران جايگاه ويژه‌اي دارد كه معماري آن مشتمل بر سردر ورودي و يك گنبد مرتفع است و برخي از فروريختگي‌ها در ديوار و پايه‌هاي آن در سال‌هاي اخير مورد مرمت قرار گرفته است.
دكتر مرداي غياث‌آبادي معتقد است: واژه «بازه هور» اشاره مستقيم و دقيقي به كاربرد تقويمي آن دارد؛ چراكه «هور» همان «خور» يا خورشيد است و «بازه» به معناي شكاف خورشيد يا «روزنه خورشيد» تعبير شده است.
در جاي ديگر نيز به معناي «چوبي كه تراز و يا قپان را از آن مي‌آويزند» نيز آمده كه با روزنه بنا و نقطه قرار دادن شاخص خورشيدي مطابقت دارد.
وي در پايان خاطرنشان كرد: با تكيه بررسي‌هاي ميداني در اين چهار طاقي زاويه ميان بخش‌هاي داخلي پايه‌هاي غربي كه آفتاب سنج بنا را تشكيل مي‌دهد با زاويه ميل خورشيد و آغاز هر يك ماه‌هاي سال برابر است.
از سوي ديگر بناي چارتاقي بازه هور نسبت به چهار جهت اصلي با 14 درجه انحراف شرقي بنيان شده كه اگر سه درجه ميل مغناطيسي منطقه را به آن اضافه كنيم، انحراف آن از چهار جهت اصلي به 17 درجه رسيده و ديواري كه در سوي شرقي بنا وجود داشته و امروزه تنها اثر آن باقي است باعث مي‌شده تا طلوع خورشيد را به اندازه‌اي عقب ببرد تا در حين حركت خود 17 درجه از مشرق فاصله گرفته و آن‌گاه از بالاي ديوار ديده شود.
اين بناي سنگي در فاصله تقريبي 78 كيلومتري جنوب مشهد در ابتداي تنگه‌اي به نام «بازه هور» در مجاورت روستاي رباط سفيد بر كنار راه قديم مشهد به تربت حيدريه قرار گرفته است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات