پيرحاجات يكي از روستاهاي زيارتي و سياحتي شهرستان طبس است
مزار پير ابونصر که نزد مردم طبس به پير حاجات معروف است، در فاصله 110 کيلومتري شمال طبس و چسبيده به صخره در دامنه کوهستاني، بنا شده و براي رسيدن به اين مزار و روستاي اطراف آن مي بايستي از مسير روستاهاي فعلي جوخواه و رباط گور در جاده قديم يزد گذر کنيم.
به گزارش خبرنگار سرويس «نگاهي به وبلاگ‌ها»ي ايسنا در سايت http://www.tabas.ir در خصوص اين مزار آمده است:
پيرحاجات يكي از روستاهاي زيارتي - سياحتي شهرستان طبس است كه در صد كيلومتري شمال غربي اين شهر قرار دارد و به سه دليل عمده از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده و باعث جلب زوار و گردشگر مي‌شود.
وجود مزار متبرك شيخ احمدبن اسحاق - تاريخي بودن - ييلاقي بودن
1- مزار پيرحاجات
راجع به شخصيت خفته در زير گنبد مدور و منور پيرحاجات (مرادي كه حاجت روا مي كند) اجماع و نظر واحدي وجود ندارد، اما قدر مسلم اين است كه ايشان مسلماني والا مقام واز پيروان مخلص ائمه اطهار بوده كه لياقت و قابليت ساختن بارگاهي عظيم توسط دوست داران و مريدان خويش در حدود 800 سال پيش را داشته است. مردم طبس بقعه پيرحاجات را به نام شيخ احمد ابن اسحاق وكيل امام حسن عسكري زيارت كرده و نذر ونيازهاي نقدي خودرا درون ضريح آن والا مقام
مي‌ريزند و نذورات غير نقدي خويش را به صورت قرباني و پختن حليم بين زوار ديگر واهالي روستاي پيرحاجات تقسيم
مي‌كنند. اغلب كساني كه به زيارت پيرحاجات مي‌روند، اعتقاد قلبي و عميقي به اين پير بر حق دارند و معتقدند كه حاجتهاي آنها را روا كرده و مرادشان را مي‌دهد.
در منابع تاريخي گفته شده است كه نام پيرحاجات قبل از وفات شيخ احمدابن اسحاق «ايراوه» (1) بوده است كه مريدان ودوست داران شيخ از فرط عشق و علاقه اي كه به او داشته‌اند به «پيرحاجات» يعني پيري كه حاجت هاي مردم را برآورده مي‌سازد تغيير داده‌اند.
ياقوت حموي (متوفاي 627 ه. ق) (2) حدود 850 سال پيش در خصوص روا كردن حاجات و كرامات پير پيرحاجات در آنجا كه از پيرحاجات طبس سخن مي‌گويد، مي‌نويسد: ...مردم اين سرزمين از او كرامات زيادي نقل مي‌كنند از آن جمله اين است در وقتي كه شيخ به ايشان برخورد از او خواستند كه آب برايشان فراهم سازد، وي سر به سجده گذاشت واز براي آنها از خدا آب خواست و ناگاه چشمه‌اي از ميان كوه و سنگ جوشيدن گرفت و آب شيرين صاف و گوارا از آنجا فوران كرد. شيخ دست خود را روي آب گذاشت و گفت آرام باش و آب به اذن الهي آرام گرفت.
پس ملاحظه مي‌شود كه نه تنها مردم عامه كه نويسندگان بزرگي همچون ياقوت حْمُوي به كرامات شيخ احمد ابن اسحاق ايمان داشته‌اند. هم اكنون هم مردم موارد شگفت‌انگيز زيادي نقل مي‌كنند كه حاكي از كرامات پير پيرحاجات است، از جمله اين كه فرزند يكي از زوار از يكي از پنجره‌هايي كه در ارتفاع حدود 20 متري از كف گنبد قرار دارد به پايين پرتاب مي‌شود. اما با كمال تعجب بچه از جا بلند شده و خودش را مي‌تكاند و به بازيش ادامه مي‌دهد و آب هم از آب تكان نمي خورد. اين حادثه در جلو چشمان عده زيادي از مردم از جمله سيد هاشم لطفي فاطمي (يكي از سادات پيرحاجات) رخ داده است.
در ارتباط با كرامات و حاجت روا نمودن پير پيرحاجات مطالب زيادي به شكل نظم و نثر گفته شده است.
تنها مدرك و سندي كه نشان مي‌دهد كه بقعه پيرحاجات مي‌تواند مدفن شيخ احمد ابن اسحاق وكيل امام حسن عسكري باشد، مطلبي است كه در كتاب شيخ صدوق نوشته شده است. مردم منطقه طبس معتقدند كه شيخ احمد ابن اسحاق يكي از نواب امام حسن عسكري است كه در دوران امام هادي (ع) و امام جواد (ع) هم مي‌زيسته و در خدمت اين دو امام معصوم هم بوده است. پس به دستور امام حسن عسكري جهت جمع آوري وجوهات شرعبه مردم خراسان و همچنين زيارت امام رضا (ع) از سامرا عازم مشهد مي‌شود كه در بين راه در روستاي پيرحاجات بيمار شده و به لقاء الله مي‌پيوندد، پيكر مطهرش را در همانجا (پيرحاجات) دفن مي‌كنند و برايش بارگاهي ساخته و از آن پس مرقدش زيارتگاه اهل دل و دوستداران خاندان عصمت و طهارت مي‌شود و تاكنون هم ادامه دارد.
در اينجا سندي را كه مردم منطقه طبس به استناد آن مي‌گويند پيرحاجات بارگاه احمد ابن اسحاق قمي است و آن هم از كتاب ارزشمند شيخ صدوق استخراج كرده‌اند، مي‌آوريم.
شيخ صدوق به نقل از سعد ابن عبد الله يكي از كساني كه در آخرين سفر احمد ابن اسحاق همراه او بوده است
مي‌نويسد: چون به 3 فرسنگي حلوان رسيديم احمد ابن اسحاق تب كرد و سخت بيمار شد و چشم از جهان فرو بست. (3)
با توجه به اين سند اگر اين حلوان را همان حلواني كه در حدود سه فرسنگي پيرحاجات است بدانيم مي‌توانيم معنا كنيم كه احمد ابن اسحاق در هنگام برگشتن از مشهد بيمار شد و در پيرحاجات درگذشته است.
در اينكه پيرحاجات مدفن احمد بن اسحاق است مردم منطقه بويژه خدام آن هيچ شك و شبهه‌اي ندارند، حتي يكي از خدام پيرحاجات بنام كربلايي حسين قربي كه در سال 1377 در سن 75 سالگي به رحمت ايزدي پيوست معتقد بود كه بدون شك پيرحاجات مدفن احمد ابن اسحاق وكيل امام حسن عسكري(ع) مي‌باشد، زيرا تا هفت جد او خادم همين پير بوده‌اند و همين اعتقاد را داشته‌اند و همچنين به نقل از اجداد خود مي‌گفت كه يك دختر هندي كه از مريدان اين پير بوده است، بناي اين بارگاه را ساخته است.
2- تاريخي بودن پيرحاجات
يكي ديگر از دلايلي كه سبب مي‌شود پيرحاجات جلب گردشگر نماي، تاريخي بودن آن است. بناي بارگاه شيخ احمد ابن اسحاق از بناهاي دوران سلجوقي است و نوع گنبد آن از نوع «گنبد نار» (4) مي‌باشد.
گنبدهاي نار بدليل اينكه بر اساس قوس و گنبد و بر روي يك پلان مربع كه داراي چهار ستون قوي مي‌باشد، بنا مي‌گردد داراي استحكام زيادي است و به سادگي در برابر بلاياي طبيعي از قبيل سيل و زلزله ويران نمي‌شود، بنابراين انتظار مي‌رود تا صدها سال ديگر اين بنا قرص و محكم باقي بماند. يگانه بناي عظيمي كه در منطقه طبس از گذشته باقي مانده و توانسته از زلزله ويرانگر سال 1356 جان سالم بدر ببرد همين بناي بقعة پيرحاجات است.
تاريخ ساخت اين بنا بر روي يك كاشي فيروزه‌اي رنگ نوشته شده و در كنار محراب پير نصب شده است.
مهندس «دانشدوست» در كتاب «طبس شهري كه بود» مي‌نويسد: تاريخ ساخت بناي پيرحاجات سال 601 هجري قمري است، پس نتيجه مي‌گيريم حدود 820 سال پيش بناي پير پيرحاجات ساخته شده است.
علاوه بر تاريخي بودن مزار پيرحاجات قلعة پيرحاجات هم تاريخي و تماشايي است . قلعه پيرحاجات متعلق به قبل از اسلام است و بر روي تپه‌اي بلند واقع شده و از لحاظ امنيتي بسيار حساب شده بنا گرديده است. كسي كه بخواهد به سمت پيرحاجات برود از فواصل دور ديده و شناسايي مي‌شود، اين قلعة تاريخي به سرعت در حال ويران شدن بود كه خوشبختانه توسط سازمان ميراث فرهنگي اخيرا كاهگل و اندكي مرمت شده است.
قبرستاني قديمي در حوالي قلعة پيرحاجات قرار دارد كه گفته مي|شود كه متعلق به گبرهاست كه قبل از اسلام در پيرحاجات ميزيسته‌اند.
در پيرحاجات آثاري از يك تمدن بسيار قديمي در نزديكي قلعة آن به چشم مي‌خورد. بسياري از افراد آثاري سفالي مانند كاسه لعاب دار و بدون لعاب و حتي ابزار فلزي از روي اين تپه از زير خاك در آورده‌اند. اين محل به شكل تپه‌اي است كه در روي آن علف و بوته روئيده است نام اين محل «دوبِ بِكَندا» مي‌باشد.
3-ييلاقي بودن پيرحاجات
يكي ديگر از دلايل مصفا بودن پيرحاجات قضيه ييلاقي بودن آن است. اين روستا به علت واقع شدن در دامنه كوه «روضه» داراي آب و هواي خنك نسبت به ديگر مكان‌هاي اطراف طبس مي‌باشد، به طوري كه مسافري كه وارد پيرحاجات مي‌شود و دست و صورتي با چشمه آب گواراي آن مي‌شويد، خستگي از تنش بيرون مي‌رود. هواي اين منطقه بسيار پاك و شفاف است زيرا در سمت شمال آن كه محل وزش بادهاي تازه است تا فاصله بسيار دور شهر و روستايي وجود ندارد كه دود و غبار آن باعث آلودگي هواي اين منطقه شود. نزديك‌ترين محل به پيرحاجات از سمت شمال شهر سمنان است كه پيش از 500 كيلومتر تا آنجا فاصله دارد.
كسي که بالاي قلعه پيرحاجات قرار مي‌گيرد ضمن تماشاي آثار قديمي اين قلعه، كشتزارها و باغات سرسبز اين روستا كه نسبت به قلعه آن در سطح پائين تري قرار دارد چشمش را مي‌نوازد.
محصولات معروف پيرحاجات آلو، گل نرگس، گوشت و نان محلي آن است كه در نوع خود در اطراف طبس بي نظير مي باشد. پرندگاني همچون كبك وتيهو و بلبل در اطراف اين روستا فراوانند. در سالهاي اخير امكانات اوليه از قبيل برق، آب لوله كشي ، جاده و تلفن به اين روستا وارد شده است، اما چه فايده كه كار در اينجا وجود ندارد و اكثريت ساكنان آن براي كار به شهرها مهاجرت كرده و اين روستاي تاريخي كم سكنه شده است.
پاورقي
(1) كتاب مجمل فصيحي خوافي ( متوفاي 845 ه ـ ق ) – جلد2 – ص 92
(2) ترجمة كتاب معجم البْلدان – ياقوت حموي – جلد1 – ص 290
(3) كتاب كمال الدين محمد – شيخ صدوق - ص 384
(4) گنبدهاي ايراني صرفنظر از نوع فن و تكنيكي كه در ساخت آنها بكار رفته به دو دستة رْك و نار تقسيم مي‌شوند. گنبدهاي نار مانند گنبد حرم امام رضا (ع) و گنبد حرم حضرت معصومه (س) و گنبدهاي رك مانندگنبد ابو لوء لوء در كاشان كه به شكل هرم مي‌باشد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات