آزادگان سرافراز در دوران اسارت و در برخورد با وقايع مختلف،اصطلاحاتي به كار مي‌بردند كه نشاندهنده وضعيت اردوگاه‌ها بود.سرويس«فرهنگ و حماسه» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) به نمونه‌هايي از اين اصطلاحات اشاره مي‌كند.

                                                    داروي خارش

زماني كه اسرا در اردوگاه تكريت جهت مداواي بيماري پوستي كه با خارش همراه بود. به بهداري مراجعه مي‏كردند، دكتر عراقي اردوگاه شلاّق تجويز مي‏نمود، بدين جهت «داروي خارش» كنايه از كتك بود.

                                                     دايرة صحّه

دايره صحّه يا مركز بهداري غير از مسائل درماني اردوگاه به جهت اينكه محل مناسبي براي تبادل اخبار بين اسرا بود، شهرت خاصي داشت.

                                                      دايي اكبر

در بسياري از نامه‏هاي اسرا كه از ايران به عراق و بالعكس ارسال مي‏شد، لفظ«دايي اكبر» به عنوان اشاره به حجّة الاسلام علي اكبر هاشمي رفسنجاني به چشم مي‏خورد.

                                                 دزدهاي سرنماز

وقتي که سربازهاي عراقي وارد آسايشگاه مي‏شدند و مي‏ديدند نماز جماعت برپاست و همه مشغول نماز هستند، با حالتي وحشيانه داخل صفوف نمازخوانها مي‏ريختند و هر چه را که به دستشان مي‏رسيد، بر مي‏داشتند. يکي مُهرها را برمي‏داشت، ديگري کلاههاي برادران را و سومي عباها را که از پتو درست شده بود. به همين جهت، بچّه‏ها به آنها «دزدهاي سرنماز» مي‏گفتند.

                                                دسته دزد خودي

در اردوگاه موصل در مواقع حسّاس كه نياز به دارو براي بيماران و يا وسايل ديگر بود، گروهي از برادران كه تبحّر خاصي در اين امر داشتند، اقدام به زد وخورد ساختگي و پاتك زدن به وسايل عراقيها مي‏كردند.

                                                        دسر

كنايه از شكنجه و كتك احتمالي. 

                                                      دشداشه

دشداشه به نوعي لباس عربي گفته مي‏شود كه يكسره است و لباس راحتي عربها محسوب مي‏شود. در اوايل اسارت اين نوع لباس بين اسرا توزيع شد.

                                                      دكتر كابلي

چون يكي از پزشكان عراقي هميشه به جاي فشار سنج و يا گوشي معاينه، در يك دست كابل داشت و با آن بيماران را مي‏زد، بچّه‏ها به او«دكتر كابلي» مي‏گفتند.

                                                        دلّه‏اي

«دلّه» در اصل به سطل آشغال گفته مي‏شد، اما اسرا اين اصطلاح را در مورد اشخاصي که هيچ ضابطه و قانوني را مراعات نمي‏کردند و توسّعاً در مواردي که حساب و کتابي وجود نداشت، بکار مي‏بردند. يکي از موارد کاربرد اين اصطلاح وقتي بود که عراقيها قاف را گاف و کاف را ميم تلفظ مي‏کردند. در چنين صورتي گفته مي‏شد که «دلّه‏اي صحبت مي‏کنند».

                                                    ديوار مرگ

رجوع شود به«تونل مرگ».

                                                         دکتر

اسرا به يک سرهنگ عراقي که هر روز براي ما نسخه شکنجه و کتک تجويز مي‏کرد، به کنايه «دکتر» مي‏گفتند.

                                                    دکتر پنجره‏اي

چون شبها باز کردن درِ آسايشگاه‏ها ممنوع بود. اگر اسيري بيمار مي‏شد، دکتر را خبر مي‏کردند و سپس بيمار را کنار پنجره مي‏آوردند و او از دور بيمار را مي‏ديد و چند قرص حواله مي‏کرد و مي‏رفت. بچّه‏ها به اين دکتر «دکتر پنجره‏اي» مي‏گفتند.

                                                     ذکر شمار

نام وسيله‏اي مثل تسبيح بود که از تكّه‏هاي سيم برق و نخهاي قطور درست مي‏شد و پس از ذکر هر صد صلوات و يا اذکار ديگر، يک عدد از مهره‏هاي آن را جابجا مي‏کردند.

                                                  رئيس جمهور

در برخي از اردوگاهها انتخاب مسئول ايراني اردوگاه به عهدة خود اسرا بود كه با راي‏گيري و يا رهبري سنّي يا رتبه‏اي انتخاب مي‏شد. بعضي‏ها به جهت انتخابي بودن مسئول اردوگاه به وي«رئيس جمهور» مي‏گفتند.

                                                 رانندة اسكاج

در تقسيم كار به مزاح كسي را كه عهده دار شستن ظرفها بود«رانندة اسكاج» صدا مي‏زدند.

                                                   رحمه‌الله

زماني كه عراقي‌ها اسراي ايراني را مجبور به شعار دادن عليه مسئولان مي‏كردند و راه ديگري باقي نمي‏ماند، آزادگان در مقابل شعار لعن الله فلان، شعار رحمه‌الله را مي‏گفتند كه عراقي‌ها به دليل مشابه بودن آهنگ آن متوجه نمي‏شدند.

                                                     ردهه

به محل استراحت و بستري شدن اسراي بيمار گفته مي‏شد.

                                       رضا شاه ملعون (ضدّ شورش)

لقبي بود كه براي سرهنگ مفيد، افسر بعثي، در اردوگاه رمادي به سبب خلق و خوي ديكتاتورمآبي وي انتخاب شده بود. وي پس از انتقال به كمپ عنبر 8 در سال 1369 لقبش از«رضا شاه» به «ضدّ شورش» تغيير كرد.

                                              روز جهاني اسهال

در يکي از اردوگاه‏ که هزار و دويست اسير داشت، در يکي از روزها بر اثر مسموميّيت غذايي، اکثر اسرا به بيماري اسهال مبتلا شدند. به همين جهت، از آن پس آن روز به «روز جهاني اسهال» معروف شد.

انتهاي پيام