امسال براي دومين سال متوالي، برنامههاي اهل قلم كودكان و نوجوانان در مكاني مجزا در نمايشگاه بينالمللي كتاب تهران برگزار و طبقهي دوم رواق شرقي مصلاي تهران براي اين منظور درنظر گرفته شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در نشستهاي اين بخش با حضور كارشناسان، مسائلي همچون: ادبيات نمايشي، ادبيات پايداري و انقلاب اسلامي، مسائل صنفي ادبيات كودكان و نوجوانان، ادبيات ترجمهيي و تأليفي، ادبيات اقليمي، ادبيات ترسناك و... مورد نقد و بررسي قرار گرفتند.
عباس جهانگيريان - نويسندهي كودكان و نوجوانان - در گفتوگو با ايسنا دربارهي نمايشگاه كتاب و بخشهاي مربوط به كودكان و نوجوانان عنوان كرد: به لحاظ امكانات و تسهيلاتي كه در رفت و آمد وجود دارد، در حال حاضر، گزينهي مصلاي تهران، بهترين گزينه است. نمايشگاه كتاب امسال به نسبت سال گذشته نظم بيشتري داشت و مراجعهكنندگان نسبت به گزينش و انتخاب كتابهايشان راحتتر عمل ميكردند؛ اما باز هم خالي از ايراد نبود.
او افزود: سراي اهل قلم كودك و نوجوان در مكاني برپا شده بود كه حتا نگهباناني كه در چندقدمي آن بودند، نسبت به وجودش اظهار بياطلاعي ميكردند و متأسفانه برخي از دوستاني كه در اين سمت مشغول خدمت بودند، حتا نسبت به ادبيات حاكم در بين اهالي كتاب بياطلاع بودند و «سراي اهل قلم كودك و نوجوان» برايشان بيمعني بود.
جهانگيريان همچنين يادآور شد: از سوي ديگر، سراي اهل قلم كودك و نوجوان در قسمتي برپا شده بود كه در مجاورت آن، انواع و اقسام وسايل كودك و نوجوان از جمله نوارهاي كاست بهفروش ميرفت و همين مسأله، آلودگي صوتي را سبب شده بود كه با جايي كه قرار بود مباحث كارشناسيشده در آن رد و بدل شود، هيچ تناسبي نداشت. اين مسأله با توجه به مشكلات تريبون سراي اهل قلم كودكان و نوجوانان و قطع هر از چندگاهي آن، وضعيت برنامهها را بدتر ميكرد.
او سپس با انتقاد از نحوهي اطلاعرساني گفت: در كل برنامههاي تبليغاتي نمايشگاه، هيچكدام از برنامههاي سراي اهل قلم كودك و نوجوان تبليغ و ترويج نشد و اين اشكال عمدهي نمايشگاه كتاب است؛ چراكه مسؤولان بخشي را به كودكان و نوجوان اختصاص دادند، اما كيفيت لازم را براي آن تأمين نكردند.
اين نويسنده اشكالات خط دهي موبايلها را نيز از ديگر مشكلات نمايشگاه دانست و در پايان گفت: به هر حال، آنچه مسلم است، تعبيهي مكاني مجزا براي اهل قلم كودك و نوجوان، خود نشان از آگاهي مسؤولان نسبت به اهميت قشر جوان جامعه دارد؛ ولي انتظار ميرود اين حسن تدبير با برنامهريزيهاي دقيقتر توأم باشد.
محمدرضا شمس - ديگر نويسندهي كودكان و نوجوانان - نيز با معطوف كردن توجه خود به فضاي كلي سالن كودكان، گفت: نمايشگاه امسال در قياس با سال گذشته بهلحاظ كتابسازي و امكانات، تحول قابل ملاحظهاي داشت؛ اما بيان اين موضوع به معني ايدهآل بودن آن نيست؛ كما اينكه خريد كتاب در نمايشگاه همچنان ضعيف بود و اغلب مراجعكنندگان بهجاي خريد كتاب، ترجيح ميدادند پول خود را صرف خريد بستني و تنقلات كنند.
او در ارزيابي اين سالن و برنامههاي جنبي آن گفت: متأسفانه عليرغم وجود سراي اهل قلم كودك و نوجوان، برنامهها و تبليغات و راهنمايان در اين زمينه بسيار ضعيف بودند. سراي اهل قلم كودكان، اگرچه داراي سخنرانيهاي جذابي بود؛ اما با توجه به مكاني كه به سختي توسط اهل قلم پيدا ميشد و نيز مسافت زيادي كه براي رسيدن به آن بايد طي ميشد، بيمخاطب ماند و عملا جز سخنرانان هر برنامه و تعداد معدودي خبرنگار، مخاطب ديگري نداشت.
شمس اعطاي بن كتاب به نويسندگان را با قيد شرط، توهين خواند و گفت: مگر يك بن 20 يا 50هزار توماني چه دردي را ميتواند از اهل كتاب حل كند كه براي اعطاي آن، شروطي مثل سخنراني در نمايشگاه و امثال آن را قيد كردهاند؟
او همچنين با اشاره به برنامهي «قصهخواني» در برخي نقاط سالن كودكان در ايام نمايشگاه، گفت: اگرچه اين فعاليت در جاي خود قابل تقدير است؛ اما اي كاش با توجه به لفظ بينالمللي بودن نمايشگاه، مسؤولان كمي دست و دلبازتر رفتار ميكردند و افراد حرفهيي را به اين كار ميگماردند تا حداقل بتوانند مخاطبان كودك را جذب كنند.
اما برخلاف نظر جهانگيريان و شمس كه مصلاي تهران را مكان مناسبي براي برگزاري نمايشگاه كتاب ميدانند، افرادي همچون علياصغر سيدآبادي و ابراهيم حسنبيگي با اين گزينه مخالفاند.
علياصغر سيدآبادي در اينباره گفت: برپايي نمايشگاه كتاب در مصلاي تهران كار درستي نبوده و نيست. اين نمايشگاه ميتوانست در محل ديگري برپا شود تا سالن كودكان و نوجوانان آن بتواند تناسب بيشتري با نيازهاي اين گروه سني داشته باشد.
او همچنين عنوان كرد: در ميان سالنهاي مختلف نمايشگاه، بدترين سالن به كودكان و نوجوانان اختصاص داده شده بود. اين سالن هيچ تناسبي با نيازهاي كودكان نداشت و فاقد ويژگيهاي لازم براي ترغيب اين گروه سني به كتاب و كتابخواني بود.غرفههاي اين سالن بههم فشرده و تزيين سالنها بهگونهاي بود كه بيشتر بهنظر ميرسيد خريد و فروش لوازمالتحرير مورد نظر است، تا كتاب. نشستهاي تخصصي هم به گونهاي بود كه نشان ميداد اين نشستها بيشتر به لحاظ كمي داراي اهميت است، تا كيفي؛ بنابراين امكانات لازم را به منظور ترغيب عموم در اختيار نداشت.
اما ابراهيم حسنبيگي به ايسنا گفت: نمايشگاه امسال هم مثل سال گذشته در جايي برگزار شد كه طبق نظر بسياري از كارشناسان و اهالي قلم، جاي مناسبي براي چنين رويداد بزرگ فرهنگي نبود. هرچند متوليان تلاش زيادي كردند كه وضعيت سالنها و امكانات رفاهي و امنيتي را ارتقا دهند؛ اما چون اساسا مصلا براي نمايشگاه كتاب ساخته نشده است، مشكلات زيادي را براي غرفهداران و متوليان نمايشگاه ايجاد كرد.
او با تأكيد بر اينكه برپايي نمايشگاه كتاب در مصلا پر از مشكلات و ايجاد شرايط نامناسب است، گفت: ساختار فيزيكي و سازههاي نيمساز مصلا، جوي زيبا براي فعاليتهاي فرهنگي ايجاد نميكند. شايد تنها امتياز مصلا، نزديكي آن به متروست كه رفت و آمد بازديدكنندگان را تسهيل ميكند.
حسنبيگي در زمينهي سالن كودك و نوجوان نمايشگاه هم معتقد است: اين سالن كه اصليترين سالن نمايشگاه است، به دليل حضور گستردهي كودكان و نوجوانان ميبايد در محل مناسبتري مثل سالن عمومي يا شبستان قرار ميگرفت؛ اما عملا سالن كودك و نوجوان در مرحلهاي بسيار نازلتر و نامناسبتر از سالن عمومي ايجاد شده بود.
اين نويسنده فضاي تنگ و راهروهاي باريك را كه بهعقيدهي او جوابگوي ازدحام خانوادهها نبودند، از جمله معايب نمايشگاه دانست و گفت: نبود امكانات رفاهي و صندلي و نيمكتهايي در داخل اين سالن كه امكان استراحتي را براي كودكان ايجاد كند، در كنار آب آشاميدني و سرويسهاي بهداشتي كه جوابگوي نياز مراجعهكنندگان باشد، شرايط نامناسبي را ايجاد كرده بود كه به هيچ عنوان درخور ميليونها خانوادهي بازديدكننده از نمايشگاه نبود.
حسنبيگي افزود: تنها سالن شكيل نمايشگاه، سالن شبستان بود كه معماري زيبا و غرفهبنديهاي مناسب آن، مراجعهكنندگان را راضي ميكرد و اي كاش اين سالن به كودكان و نوجوانان تعلق ميگرفت تا بچههاي كوچك در شرايط مناسبتري قرار ميگرفتند. واقعيت اين است كه تن دادن به برگزاري نمايشگاه در مصلا، هيچ توجيه فرهنگي ندارد و تنها چنين رويداد بزرگ فرهنگي را تحتالشعاع خود قرار ميدهد.
او دربارهي سراي اهل قلم كودك و نوجوان هم گفت: به نظر من، ايجاد اين سرا، در مكاني كه هيچ تناسبي با فعاليتهاي آن نداشت، جفايي به فرهيختگان و نويسندگاني بود كه در آن بهعنوان سخنران دعوت شده بودند. روزانه سه برنامهي سخنراني در سراي اهل قلم كودك و نوجوان برگزار ميشد و در هر نشست آن، سه تا چهار نفر از شخصيتهاي فرهنگي حضور داشتند و در سالني مينشستند كه در بدترين شرايط ممكن بود و براي رسيدن به آن بايد 76 پله يعني معادل يك آپارتمان پنجطبقه طي ميشد و در فضايي كه عمدتا غرفههاي سمعي و بصري، آن را احاطه كرده بودند و فضاي ترافيك صوتي سنگيني بود، به سخنراني ميپرداختند؛ آن هم در سالني با تعداد انگشتشمار مدعو.
از سوي ديگر، مصطفي رحماندوست معتقد است: سراي اهل قلم بايد جايي آرام براي تبادل انديشه و گفتوگو باشد، تا ضمن استراحت در آن بتوان به تازههاي ديگري دست يافت؛ اما سراي اهل قلم كودك و نوجوان اين ويژگي را نداشت و صرفا براي رفع مسؤوليت تعبيه شده بود.
اين نويسنده و شاعر كودكان و نوجوانان افزود: براي رسيدن به سراي اهل قلم كودكان بايد حدود 80 پله طي ميشد تا در ميان چادرهاي مختلف، سراي اهل قلم را مييافتي و وقتي در آن قرار ميگرفتني، انواع و اقسام صداهاي سيديهاي مجاور، مجال فكر كردن را از آدم ميگرفت. حالا چطور قرار بود در اين فضا، انديشهاي شكل گيرد؟
شهرام اقبالزاده نيز دربارهي وضعيت غرفهي كودكان و نوجوانان نمايشگاه كتاب گفت: اين نحوهي برخورد با ادبيات كودك و نوجوان نشان ميدهد مديران ما همچنان نگاه مهجوري نسبت به ادبيات كودكان و نوجوانان دارند. اما ادبيات كودك نه تنها كماهميت نيست؛ بلكه به لحاظ دامنهي وسيع آن در جامعهي جوان ما، بسيار حائز اهميت است. فراموش نكنيم مديران فرهنگي فردا از ميان نسل جوان امروز برميخيزند.
به عقيدهي اين مترجم ادبيات كودك و نوجوان، واقعيت اين است كه ما هنوز داراي سياست راهبردي متكي به انديشههاي درازمدت كارشناسيشده نيستيم و همين مسأله سبب شده است نمايشگاه كتاب همچنان در قالب فروشگاه كتاب به صورت سالانه تكرار و باز هم نه خالي از ايراد، تكرار شود.
انتهاي پيام
نظرات