كتاب «رسانه‌ي شيعه» رونمايي شد
كتاب «رسانه شيعه» اثر محسن حسام‌مظاهري با حضور استادان علوم اجتماعي و علوم ارتباطات رونمايي شد.
به گزارش گروه دريافت خبر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين مراسم كه از سلسله نشست‌هاي زرين قلم فرهنگسراي رسانه برگزار شد، صديق سروستاني با خواندن متني درباره كتاب گفت: محسن حسام‌مظاهري تحفه‌اي آورده كه به درستي آن را «رسانـه شيعه» نام كرده و صورت‌هاي گوناگون آيين‌هاي سوگواري و هيأت‌هاي مذهبي ايراني را از آغاز تا امروز و فراز و فرود‌هاي شكلي و محتوايي آن‌ها را نوشته است. آن‌چه در كتاب «رسانه شيعه» آمده، نقل و شرح و نقد انواع عزاداري شاه شهيدان در تاريخ ايران است و اين روزها، مطالعه اين كتاب شايد واجب‌تر از نشستن و گوش سپردن به قصه مشك آب و تير سه‌شعبه و تيغ و شمشير و سرشماري لشكر يزيد ملعون و هنرنمايي‌هاي ذوالجناح باشد.
او در ادامه گفت: من البته كتاب «رسانه شيعه» را همان‌طور كه خود مؤلف نيز يادآوري كرده، حرف آخر او در كار جامعه‌شناسي آيين‌هاي سوگواري و هيأت‌هاي مذهبي در ايران نمي‌دانم؛ چنان‌كه فصل دوم به بعد كتاب را تلاشي بهتر و بيش‌تر براي نزديك‌تر كردن محتواي مباحث به جلوه‌هاي جامعه‌شناسي مي‌دانم، از قلم تواناي او انتظار دارم همان‌گونه كه قلم و فكرش به موارد ديگري كه از او خوانده‌ام، به ادعايش كاملا وفادار است، در اين مورد خطير نيز به داعيه جامعه‌شناختي بودن كار خود و تحليلي بودن آن بيش‌تر بيانديشد و حق را در اين مورد نيز به جا آورد و همت را و منت را تمام كند. از همه مهم‌تر، اين‌كه نخست شرح مبسوطي بياورد كه چه ساختارها و مطالبات و حتا منافعي موجبات شكل‌گيري آيين‌هاي سوگواري شيعه علي (ع) را از آغاز رقم زده است و دلايل ادامه و تكثر انواع آن را بنويسد.
استاد جامعه‌شناسي دانشگاه تهران درباره نويسنده كتاب گفت: اين محسن حسام‌مظاهري هم براي خودش پديده‌اي است و از جمله جواناني است كه من آن‌ها را ثمره شجره طيبه انقلاب بزرگ اسلامي مي‌دانم، كه اگر چه قليل‌اند؛ اما نماد تحقق آرمان‌هاي آن نهضت عظيم انساني و فرهنگي‌اند.
صديق سروستاني در ادامه با ذكر پرسش‌هايي درباره سيره اهل بيت (ع) و عزاداري‌هاي ايشان، از نويسنده تقاضا كرد در نسخه تجديدنظرشده كتاب به آن‌ها پاسخ داده شود.
محسن حسام‌مظاهري - نويسنده كتاب «رسانه شيعه» - نيز در ادامه نشست اظهار داشت: هدف و مقصد اصلي من در اين كتاب، بررسي، تحليل و فهم منطق تغييرات و تطورات مناسكي ـ گفتماني مجالس و آيين‌هاي عزاداري شيعيان ايراني در طول تاريخ و خصوصاً در دوران معاصر است و اين كه آيا مي‌توان اين تغييرات را تابع الگويي تجربي ـ نظري دانست يا نه؟ رويكرد اصلي و بنياني‌ام در اين راستا، بررسي اين مجالس و آيين‌ها به مثابه پديده‌اي اجتماعي است؛ پديده‌اي در متن و بطن جامعه كه تغييراتش هم متأثر از تغييرات جامعه در ادوار مختلف است.
او در ادامه افزود: عزاداري شيعيان از جمله آيين‌هاي دين‌داران است كه گرچه تأسيس آن با امامان شيعه (ع) بوده؛ اما در مسير تكوين و حيات خود به عنصري از فرهنگ و دين‌داري عامه تبديل شده است. چنين است كه در مقاطع تاريخي مختلف به تبع متغيرهاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي صورت‌هاي نويني را پذيرا شده است؛ صورت‌هايي كه حاصل ابداع و ابتكار دين‌داران است و در پاسخ به خلأها و نيازهايي كه براي تكميل و بسط دين‌داري خود حس مي‌كرده‌اند. نتيجه آن كه امروز با طيف متنوعي از آداب و رسوم و آيين‌هاي مختلف ذيل اين پديده مواجه‌ايم كه جملگي به ابتكار دين‌داران پديد آمده‌اند؛ بي‌آن‌كه از سوي دين تشريع مستقيمي در اين زمينه شده باشد.
او درباره نگارش كتاب نيز گفت: «رسانه شيعه» در حقيقت ويراست سوم پژوهشي است كه نقطه آغازش، سال 1381 بود و يك تحقيق كلاسي ساده كه نهايتاً به پژوهشي انجاميد كه كارفرمايش كميسيون اجتماعي دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي بود. منبع اصلي اين پژوهش، تكيه بر توشه ارزشمند مشاهدات و تجارب زيسته شخصي به علاوه مجموعه وسيعي از يادداشت‌ها و آرشيو محصولات و كالاهاي فرهنگي هيأت‌هاي مذهبي بوده است.
حسام‌مظاهري درباره دغدغه‌هاي خود پيش از انتشار كتاب گفت: تا يكي دو سال پيش، قصد انتشار عمومي اين پژوهش در قالب كتاب را نداشتم. دليل اول آن‌كه مخاطب اصلي پژوهش، مديران، تصميم‌گيران و سياست‌گذاران فرهنگي كشور بودند. اين پژوهش مي‌توانست با ارائه‌ي مدلي نسبتاً جامع، شناخت لازم را براي فهم وضعيت كلي هيأت‌هاي مذهبي و روند تغييرات در آن‌ها به ايشان ارائه دهد و در سياست‌گذاري‌ها و برخوردها، چشم‌اندازهايي نوين در اختيارشان قرار دهد.
وي افزود: دليل دوم به فضاي عمومي جامعه‌ي مذهبي برمي‌گشت و بيم آن‌كه برخي مباحث كتاب از سوي قشرهايي از ايشان بد فهم شود، سوءتفاهم‌هايي را به دنبال آورد و توجه مخاطبان را از مقصد و هدف اصلي به خواشي پديدآمده معطوف سازد. سوگ‌مندانه هنوز اين باور در بين قشر عظيمي از دين‌داران جامعه طرف‌دار دارد كه هر سنخ عقل‌ورزي در شناخت و تحليل زندگاني حضرت اباعبدالله (ع) و واقعه‌ي عاشورا و مقولات مرتبط با ايشان (نظير عزاداري) را دور از ساحت آن امام همام دانسته، تقبيح مي‌كنند و مطرود و محكوم مي‌دانند!
نويسنده كتاب با اشاره به دلايل تصميم به انتشار كتابش گفت: دلايلي چند در اين تغيير مؤثر بودند؛ از جمله ظهور و رواج فضاي عمدتاً تبليغاتي ـ رسانه‌يي آسيب‌شناسي عزاداري در يكي دو سال گذشته و طرح مباحثي تحت اين عنوان كه عموماً فاقد ارزش و عمق علمي بودند و ضرورت طرح ديدگاه‌ها و منظرهايي نظري و جامعه‌شناختي را مضاعف مي‌كردند. دليل اصلي ديگر البته به دليل مقابله با بداخلاقي‌هايي بود كه متأسفانه برخي قلم به دستان و صاحبان رسانه به دفعات مرتكب شدند و آن نقل و انتشار پاره‌اي مباحث اين كتاب در جرايد و حتا در همايش‌هاي علمي به نام خود و ديگراني غيرصاحب اين قلم بود. تكرار اين بداخلاقي‌هاي تأسف‌برانگيز كه با نقاب فعاليت‌هاي مذهبي و علمي صورت مي‌گرفتند، نهايتاً من را به پي‌گيري انتشار كتاب مصمم ساخت.
بر اساس اين گزارش، سيدحسن ميركريمي - مدير انتشارات چاپ و نشر بين‌الملل - هم در اين نشست گفت: استنباط من اين است كه كتاب «رسانه شيعه» يك دغدغه جدي براي مؤلف، ناشر و اصحاب رسانه است. مسأله پيام عاشورا شايد از عزاداري در روز عاشورا مهم‌تر باشد؛ چرا كه در طي قرون گذشته، نهضت عاشورا يك الگوي واقعي براي ملت‌ها بوده است. پيروزي انقلاب اسلامي و وقوع دفاع مقدس در دوران معاصر شكل جديدي از الگوگيري از واقعه عاشورا را ارائه كرده است.
او در ادامه افزود: شيعه با جريان عزاداري و پيام عاشورا به بسياري از اهداف خود رسيده است. اين يك دغدغه است كه اين مسأله به انحراف كشيده نشود و مؤلف نيز با اين دغدغه به نگارش كتاب پرداخته است.
ميركريمي همچنين گفت: اميدوارم اين كتاب در حوزه‌هاي آكادميك و حوزوي جرياني را شروع كند، تا به صورت جدي به اين مسأله پرداخته شود و دغدغه‌هاي مقام معظم رهبري در اين باره برطرف شود.
ناصر هاشم‌زاده نيز در اين نشست با اشاره به جمله «كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا» گفت: اين‌كه ائمه شيعه (ع) هيچ كدام حادثه‌اي چون كربلا را ايجاد نكردند، به اين دليل بود كه كربلا آغاز شده بود و ما در تاريخ كربلا قرار گرفته‌ايم.
وي گفت: آيا رسانه شيعه همين مجالس سوگواري و هيأت‌هاست؟ شيعه اگر رسانه‌يي بررسي شود، بايد گفت كه شيعه به وسيله سوگواري شناخته شده است؛ اما اگر با تعاريف جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان نگاه كنيم، تبديل به موزه‌اي مي‌شود كه ديگران بايد تماشايش كنند؛ در حالي كه شيعه موزه نيست؛ بلكه يك جريان پويا و فعال به آن معناست كه امام حسين (ع) و ائمه اطهار (ع) مطرح كردند.
در پايان اين نشست، مراسم رونمايي از كتاب «رسانه شيعه» انجام و هدايايي از طرف فرهنگسراي رسانه و شركت نشر و چاپ بين‌الملل به نويسنده كتاب اهدا شد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات