به گزارش ایسنا، پاراکلینیک (=پیرابالینی) به روش‌های بررسی و تشخیص بیماری یا نقائص که در غیر از بالین بیمار (آزمایشگاه، رادیولوژی و...) انجام می‌گیرد، گفته می‌شود و نقش آن در تأیید تشخیصات بالینی پزشک، مهم و ضروری است. خدمات پاراکلینیکی بخش جدانشدنی درمان است و به نظر می‌رسد بدون آن، چرخه درمان خلل‌پذیر و نامطمئن خواهد بود.
یکی از بخش‌های پاراکلینیکی، آزمایشگاه‌ها هستند و متخصصان با توجه به شواهدِ آزمایش‌های پاراکلینیکی و آزمایش‌های میکروسکوپی، در تشخیص بیماری به پزشک کمک میکنند. درواقع، بدون توجه به کلینیک یا وضعیت بالینی بیمار، نمی‌توان تشخیص دقیقی نسبت به بیماری داشت.
با وجود نقش حیاتی خدمات پاراکلینیکی، مشکلاتی جدی بر سر راه آن‌ها وجود دارد که ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور منجر به برچیده شدن بخش عظیمی از این خدمات شود. مشکلاتی از قبیل توزیع نامتوازن جغرافیایی پاراکلینیک‌ها، نوسانات ارزی، مشکلات اقتصادی و شاید مهم‌تر از همه، بدهکاری بیمه‌ها به آن‌هاست.
معضل بدهی بیمه‌ها تا آن‌جا پیش رفته است که چندی پیش، نایب رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران، اظهار کرده بود: آزمایشگاه‌های دولتی در حال حاضر با مشکل تاخیر پرداخت‌های بیمهای دست به گریبان هستند و به جرات می‌توان گفت حدود ۸۰ درصد آزمایشگاه‌های خصوصی و ۱۰۰ درصد آزمایشگاه‌های دولتی با مشکلات جدی مالی مواجه هستند.
فرید کریمی همچنین گفته بود که در طول ۳۰ سال، همه به سمت تاسیس انفرادی آزمایشگاه‌ها پیش رفته‌اند و در حال حاضر ۳۲۰۰ آزمایشگاه خصوصی و حدود ۲۲۰۰ آزمایشگاه دولتی در سراسر کشور فعالیت میکنند.
کارشناسان بهداشتی معتقدند آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی کشور در سال‌های اخیر با مشکلات اقتصادی روبه‌رو بوده‌اند که یکی از این مشکلات در رابطه با تعرفه‌های خدمات آزمایشگاهی است که بر مبنای کار کارشناسی و قیمت تمام‌شده هزینه‌ها تعیین نشده است و از آن‌جایی که قیمت‌های تمام‌شده واقعی نیستند، تعرفه‌های تعیین‌شده نیز متناسب با هزینه‌ها نیستند.
به گفته سیدمهدی بوترابی، رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی، قیمت کیت‌های آزمایشگاهی از سال 95 تاکنون ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش داشته است و در همین بازه زمانی، حقوق پرسنل نیز ۳۵ تا ۴۰ درصد رشد داشته‌است. از سویی، وقتی درآمد و هزینه‌ها هماهنگ نباشد، آزمایشگاه‌ها نمی‌توانند از فناوری‌های نوین استفاده کنند. با این وجود آن‌ها سعی کرده‌اند کیفیت کار خود را حفظ کنند؛ چون این موضوع به صورت مستقیم با سلامت مردم در ارتباط است. اگر شرایط به همین شکل ادامه پیدا کند، ممکن است بسیاری از آزمایشگاه‌ها تعطیل شوند.
در این بین، جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در طول دهه‌های اخیر، همواره به‌عنوان سازمانی باسابقه و پیش‌رو در عرصه تحقیقات آزمایشگاهی و خدمات پاراکلینیکی شناخته شده که روزانه میزان قابل‌توجهی از اقدامات درمانی مراجعه‌کنندگان را پوشش داده است. صحبت با مسئولان مربوطه این سازمان می‌تواند در روشن‌شدن کارایی پاراکلینیک‌ها، بایدها و اهمیت آن و همچنین ابعاد مختلف مشکلاتشان راهگشا باشد.
استفاده از روش‌های پاراکلینیکی منجر به بهبود روند درمان بیماران می‌شود
معاون پزشکی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: اتفاقی که در حوزه پزشکی افتاده، این است که پاراکلینیک -اعم از آزمایشگاه و تصویربرداری- به یکی از ابزار مهم تشخیص بیماری‌ها تبدیل شده است.
محمدعلی خلیلی‌فر با اشاره به اینکه پزشکان برای اطمینان از یک بیماری از روش‌های پارکلینیکی استفاده میکنند، ادامه داد: استفاده از روش‌های پاراکلینیکی توسط پزشکان منجر به بهبود روند درمان بیماران می‌شود.
وی افزود: در بیش‌تر بیماری‌های معمولی و شناخته‌شده، نظیر سرماخوردگی و گلودردهای چرکین، احتیاجی به روش‌های پارکلینیکی نیست، اما 80 تا 90 درصد بیمارانی که به پزشک مراجعه میکنند، نیاز به پاراکلینیک دارند.
خلیلی‌فر با اشاره به اینکه خطا در کار آزمایشگاهی با استفاده از نیروی انسانی بسیار بالاست و این موضوع حتی در کشورهای پیشرفته دنیا نیز وجود دارد، ادامه داد: در حال حاضر برای انجام تست‌های آزمایشگاهی از تجهیزات اتوماتیک و خودکار استفاده می‌شود و نیروی انسانی در این تست‌ها کم‌ترین دخالت را دارد.
معاون پزشکی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی به انجام اتوماسیون (=خودکارسازی) تست‌های آزمایشگاهی در کشورهای پیشرفته اشاره و تصریح کرد: در این روش، بدون دخالت نیروی انسانی می‌توان دقیق‌ترین جواب‌ها را در اختیار بیماران و پزشکان قرار داد.
وی با اشاره به اینکه علاوه‌بر به کارگیری تجهیزات در حوزه علوم آزمایشگاهی، IT (=فناوری اطلاعات) نیز بر دقت آزمایش‌ها افزوده است، ادامه داد: با استفاده از IT و نرم‌افزارهای مختلف، می‌توان به سهولت اطلاعات بیماران را به دستگاه‌ها منتقل و تمام پاسخ‌ها را از دستگاه دریافت کنیم.
خلیلی‌فر با بیان اینکه بر اساس استانداردهای جهانی، ۷۰ درصد تصمیم‌گیری‌های پزشکی بر اساس نتایج آزمایش‌های تشخیصی صورت می‌گیرد، تصریح کرد: تصمیماتی که بدون توجه به این نتایج باشد، قابل قبول و پذیرفته‌شده نیست. در این بین، استفاده از تجهیزات به‌روز نیز در افزایش دقت پاسخ‌های آزمایشگاهی مؤثر است.
بایدهای تجهیزات موجود در آزمایشگاه
این پژوهشگر و محقق ادامه داد: تجهیزات موجود در آزمایشگاه باید کاملاً متناسب با فهرست انواع آزمایش‌ها و حجم کاری باشد. همچنین اگر آزمایشگاه ارجاع (آزمایشگاهی که نمونه جهت انجام آزمایش به آن‌جا ارسال می‌شود)، نیاز به تجهیزات خاصی داشته باشد، می‌بایست فراهم شود. به عبارتی، مشخصات تجهیزات و اجزاء آن باید با اهداف و نیازهای از پیش‌تعریف‌شده در آزمایشگاه مطابقت داشته باشد.
خلیلی‌فر اظهار کرد: الزامات و فضای مورد نیاز برای نصب دستگاه، شامل شرایط محیطی مورد نیاز در محل نصب (دما، رطوبت، نور، تهویه،گردوغبار، ارتعاش و...) شرایط فنی و امکانات جانبی مورد نیاز (منبع الکتریسیته، آب، گاز، فاضلاب و...) و شرایط ایمنی (تشعشعات، پسماند، الکتریسیته و...) براساس توصیه‌های سازنده، باید به دقت رعایت شود.
وی اضافه کرد: وسایل و تجهیزات پزشکی که مشخصه فیزیولوژیکی بیمار یا نمونه‌های گرفته‌شده از بیمار را برای تشخیص شرایط بیماری اندازه‌گیری میکنند یا انرژی خروجی مشخصی را برای درمان یا حفظ حیات بیمار اعمال میکنند، نیاز به کالیبره کردن دارند.
خلیلی‌فر در توضیح کالیبراسیون (Calibration) بیان کرد: ایجاد نظامی مؤثر به منظور کنترل صحت و دقت پارامترهای مترولوژیک دستگاه‌های آزمون و وسایل اندازه‌گیری و کلیه تجهیزاتی است که عملکرد آن‌ها بر کیفیت فرایند تأثیرگذار است و به منظور اطمینان از تطابق اندازه‌گیری‌های انجام شده با استانداردهای جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه کالیبراسیون تعاریف متعددی دارد، اما در یک نگاه کلی می‌توان کالیبراسیون را مقایسه یک دستگاه اندازه‌گیری با یک استاندارد و تعیین میزان خطای این وسیله نسبت‌به آن و در صورت لزوم تنظیم دستگاه در مقایسه با استانداردهای مربوطه دانست.
جهاددانشگاهی خراسان رضوی و سرمایه‌گذاری در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی
وی با تاکید بر اینکه جهاددانشگاهی خراسان رضوی سرمایه‌گذاری خوبی در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی انجام داده است، اظهار کرد: علاوه بر سرمایه‌گذاری تجهیزات، در بخش IT نیز از نرم‌افزارهای به‌روز در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی جهاددانشگاهی خراسان رضوی استفاده می‌شود تا خطاهای کار در آزمایشگاه‌های سازمان به حداقل برسد.
معاون پزشکی سازمان جهادانشگاهی خراسان مدعی شد: با استفاده از تجهیزات به‌روز و همچنین نرم‌افزارهای آزمایشگاهی، توانسته‌ایم حداقل خطای انسانی را در حوزه انجام آزمایش و نقل‌وانتقالات پاسخ‌های آزمایشی داشته باشیم.
وی ادامه داد: با توجه به تعداد بالای مراجعان به آزمایشگاه‌های جهاددانشگاهی خراسان رضوی و مصرف بالای کیت‌های آزمایشگاهی، از این امکان برخورداریم که شرکت‌های مرتبط با آزمایشگاه‌ها، دستگاه‌های خود را به صورت امانی در اختیار آزمایشگاه‌های جهاددانشگاهی می‌گذارند و این تجهیزات از بهترین و به‌روزترین دستگاه‌های آزمایشگاهی به‌شمار می‌‌روند.
انجام بیش از 8 هزار تست در روز در آزمایشگاه مرکزی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی
همچنین مدیر داخلی آزمایشگاه تشخیص طبی، آسیب‌شناسی و ژنتیک مرکزی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: خطاهای سیستمی، خطای قبل از آزمایش و خطای نمونه‌گیری از جمله خطاهای آزمایشگاه‌های تشخیص طبی است.
سید احمد واحدی با تأکید بر اینکه در همه فعالیت‌ها از جمله آزمایشگاه‌های تشخیص طبی خطا وجود دارد، ادامه داد: وجود خطای مجاز در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی طبیعی است؛ چرا که محیط و دما در پارامترهای آزمایشگاهی تأثیرگذارند.
به گفته وی، اگرچه ابزار تشخیص در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی بر عهده مسئول فنی است اما کنترل تست‌های آزمایشگاهی و کالیبیراسیون، خطاهای آزمایشگاه‌های تشخیص طبی را به حداقل می‌رساند.
وی با اشاره به اینکه «روزانه 1000 نفر مراجعه‌کننده به آزمایشگاه تشخیص طبی، آسیب‌شناسی و ژنتیک مرکزی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی می‌آیند»، بیان کرد: در هر روز، بیش از 8000 تست در این آزمایشگاه انجام می‌شود که این میزان در یک آزمایشگاه خصوصی، در حدود 2000 تست است.
نوسانات قیمت ارز و تحمیل بار سنگین بر آزمایشگاه‌ها
در همین موضوع، مدیر آزمایشگاه تشخیص طبی، آسیب‌شناسی و ژنتیک شماره 2 سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: امروزه استفاده از روش‌های پارکلینیکی برای تشخیص دقیق بیماری‌ها مورد توجه پزشکان واقع شده است.
سید محسن بنی‌هاشمی در خصوص خطاهای آزمایشگاهی عنوان کرد: وجود خطا در فعالیت‌های آزمایشگاهی به عنوان یک اصل پذیرفته شده است؛ چرا که کار آزمایشگاهی یک فرآیند است. از زمانی که نسخه وارد آزمایشگاه می‌شود تا زمانی که پاسخ به بیمار داده خواهد شد، ممکن است خطاهایی در این فرآیند صورت بگیرد.
به گفته وی، تشخیص آزمایش اشتباه بر عهده پزشک است؛ چرا که وظیفه پزشکان تحلیل پاسخ‌های آزمایشگاهی است.
بنی‌هاشمی با اشاره به بالارفتن قیمت ارز و نوسانات آن اشاره کرد: از آن‌جایی که تجهیزات، لوازم و کیت‌های آزمایشگاهی از کشورهای خارجی تهیه می‌شوند، تغییرات نرخ ارز طی سال‌های اخیر، افزایشی چندبرابری داشته که باعث افزایش هزینه‌های خرید این لوازم و تحمیل بار سنگین بر آزمایشگاه‌ها شده است.
پرداخت‌نکردن به‌موقع سازمان‌های بیمه‌گر ادامه کار را مشکل کرده است
وی با بیان اینکه پرداخت‌نکردن به‌موقع سازمان‌های بیمه‌گر، ادامه کار آزمایشگاه‌های کشور را با مشکل مواجه کرده است، تشریح کرد: همه این مسائل در حالی مطرح می‌شود که ۵۵ درصد هزینه‌های درمان، به دوش مردم است و شرایط نابسامان اقتصادی باعث شده است که بسیاری از مردم آزمایشات سالانه را انجام ندهند و گران‌شدن تعرفه‌ها و فشار به بیماران، نتیجه‌ای جز تشخیص‌های دیرهنگام و پیشرفت بیماری نخواهد داشت که در آن‌صورت استفاده از هزار دارو و روش درمانی، دیگر کارگر نیست.
90 درصد کیت‌های آزمایشگاهی وارداتی است
درمورد مشکلات موجود آزمایشگاه‌ها، معاون پزشکی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی با بیان اینکه استفاده از کیت‌ها و مواد اولیه باکیفیت در انجام تست‌های آزمایشگاهی، می‌تواند خطاهای آزمایشگاهی را به حداقل رساند، تصریح کرد: در همین راستا و به منظور پاسخ‌های دقیق به بیماران، در آزمایشگاه‌های جهاددانشگاهی از کیت و مواد اولیه باکیفیت استفاده می‌شود.
به گفته خلیلی‌فر، بخش کمی از مواد مصرفی آزمایشگاه‌ها از جمله کیت‌ها در داخل تولید می‌شود، و حدود 90 درصد کیت‌های آزمایشگاهی وارداتی و متأثر از نوسانات نرخ دلار است.
توزیع جغرافیایی آزمایشگاه‌ها در مشهد مناسب نیست
وی با اشاره به فعالیت 227 آزمایشگاه تشخیص طبی در مشهد، بیان کرد: برخی از این آزمایشگاه‌ها در درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها مستقر هستند، علاوه‌بر این، بسیاری از این آزمایشگاه‌ها به دلیل رقابت‌های موجود در حال تعطیلی هستند.
خلیلی‌فر با تاکید بر اینکه «تعداد آزمایشگاه‌های تشخیص طبی در مشهد، به نسبت جمعیت این شهر کم نیستند»، افزود: مشکل این‌جاست که توزیع جغرافیایی آزمایشگاه‌ها در مشهد مناسب نیست.
وی اظهار کرد: با اجرای طرح تحول سلامت، بیماران از خدمات آزمایشگاه‌های دولتی استفاده میکنند و این موضوع باعث شده بسیاری از آزمایشگاه‌های بخش خصوصی به دلیل کم‌شدن بیمارشان تعطیل شوند.
خلیلی‌فر با بیان اینکه «تعداد مراجعه‌کنندگان به آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، آسیب‌شناسی و ژنتیک جهاددانشگاهی در شهرهای مشهد، نیشابور و گناباد، در سال گذشته، قریب به 650 هزار نفر بوده است»، اظهار کرد: طی چندسال اخیر آزمایشگاه‌های تشخیص طبی با تأخیر در پرداخت معوقات بیمهای روبه‌رو بوده‌اند. آن‌ها برای انجام آزمایش باید مواد و تجهیزات مورد نیاز خود را به صورت نقد خریداری کنند، اما مبلغی که بیمه باید بابت فرانشیز خدمات مراجعه‌کنندگان بپردازد، با تأخیرهای چندماهه دریافت می‌شود.
تاخیر در پرداخت سهم بیمه‌ها منجر به بروز مشکلات جدی در بخش درمان شده است
خلیلی‌فر یکی از مشکلات جدی آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و بخش درمان را تاخیر در پرداخت سهم بیمه‌ها از سوی بیمه‌های اصلی عنوان کرد و گفت: در حال حاضر آزمایشگاه‌های جهاددانشگاهی خراسان رضوی چند میلیارد تومان از بیمه‌های اصلی مطالبات دارند.
به گفته معاون پزشکی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، با روند کنونی پرداخت سهم بیمه‌ها از سوی بیمه‌های اصلی، بسیاری از آزمایشگاه‌های تشخیص طبی تعطیل خواهند شد.
70 درصد مراجعان به آزمایشگاه جهاددانشگاهی خراسان رضوی اعتماد دارند
وی با بیان اینکه یکی از دلایل تعداد بالای مراجعان به آزمایشگاه‌های تشخیص طبی جهاددانشگاهی خراسان رضوی، تعرفه دولتی و سابقه فعالیت است، تأکید کرد: مواردی همچون دقت در انجام آزمایشات، تعرفه مناسب و توصیه پزشکان از جمله مواردی است که موجب مراجعه مردم به این آزمایشگاه شده است.
معاون پزشکی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، یکی از دلایل افزایش تعداد مراجعه‌کنندگان به آزمایشگاه‌های تشخیص طبی جهاددانشگاهی خراسان رضوی را خوش‌نامی و اعتماد به این مجموعه دانست و یادآور شد: البته تعرفه ارزان‌قیمت و تکریم بیماران نیز از دیگر دلایل این موضوع است.
خلیلی‌فر به افزایش 15 درصدی مراجعه‌کنندگان به آزمایشگاه تشخیص طبی، آسیب‌شناسی و ژنتیک شماره 2 جهاددانشگاهی خراسان رضوی اشاره و تصریح کرد: در سال گذشته، در هر روز در حدود 600 بیمار به این آزمایشگاه مراجعه کرده بودند که این میزان در سال جاری به 740 نفر در روز افزایش یافته است.
وی با اشاره به افزایش تعداد باجه‌های پذیرش و نمونه‌گیری در آزمایشگاه تشخیص طبی، آسیب‌شناسی و ژنتیک شماره 2 جهاددانشگاهی خراسان رضوی، بیان کرد: این موضوع باعث شده است تا مدت انتظار بیماران به 30 دقیقه کاهش یابد.
انتهای پیام
نظرات