به گزارش ایسنا، آنچه نگارنده را بر آن داشت که به معرّفی آن بپردازد، سویه­ها و جنبه­هایی بود که عالمانه و عامدانه در برگردان این اثر رعایت شده و آن را در حد ترجمه­ای اعلا و درجه اول در آورده است.

امروزه بازار کتاب­سازی و کتاب­پردازی به دلیل رشد بی رویۀ چاپ و انتشاراتی‌­­هایی که مانند قارچ در هر گوشه و کناری روییده­اند، به حدّی زیاد شده است که هر کسی نوشته­‌های خود را با بهانه­‌های مختلف می­تواند به دست چاپ بسپارد و کم هستند کسانی که دل در گرو علم و دانش دارند و نوشته ­های آن­ها نیز دردی از جامعه دوا کند و یا پژوهشی جدّی باشد که نتایج آن بتواند فرا راه خوانندگان سودمند واقع شود و در این بین اگر اثری درخور هم روانۀ بازار شود به دلایل زیادی شاید نتواند مخاطبان زیادی داشته باشد.

کتاب «ویسی و رامین» یکی از این کتاب­های درخور توجّه است که مترجم آن، ریزبینی­های خاصی که شایستۀ یک پژوهشگر راستین است در کار خود داشته است.

ترجمۀ یک اثر از زبانی به زبان دیگر (زبان مبدأ به زبان مقصد) دشواری­‌های خاص خود را دارد که علاوه بر توانایی و اشراف مترجم به هر دو زبان، دقّت­هایی خاص می­‌طلبد که کوچکترین کوتاهی در این زمینه می­تواند آسیبی جدّی به اثر وارد کند. کم نیستند کتاب­‌هایی که دو مترجم و به صورت جداگانه آن را ترجمه کرده‌­اند اما در نهایت یکی از ترجمه­‌ها موفق بوده و دایرۀ مخاطبان زیادی را در بر گرفته است.

این دلواپسی و دغدغه در ترجمۀ آثار ادبی به مراتب بسیار بیشتر است چرا که متون ادبی، حس و حال خود را دارد و بدون انتقال دقیق این حس و حال­ ها و عدم دقّت در پردازش ریزبینانۀ اثر ادبی، نمی­توان انتظار ترجمه­ای موفق را داشت. زبان ادبی، زبانی هنری و چند سویه است و نادیده گرفتن این سویه­‌ها و جنبه­‌ها، اثر را در حدّ نازلی پایین می­‌آورد.

هر ترجمه­‌ای سازوکارهای خود را می‌­طلبد. ترجمۀ شعر، راهکارها و شیوه­های خاصی می‌­طلبد؛ ترجمۀ داستان و رمان نیز به همین شیوه، ترجمۀ کتاب­های علمی نیز باید هدف و غایتی دنبال کند که بدون توجّه به این هدف­ها و عدم شناخت دایرۀ مخاطبان و انتظاراتی که از کتاب ترجمه شده دارند، ترجمه را به تباهی می­‌کشاند.

ویس و رامین داستانی است منظوم از فخرالدّین اسعد گرگانی. این اثر داستانی یکی از کوشش‌­های نخستین داستان­‌پردازی ادب فارسی است که اگر با ملاک‌های امروزی و نقدهای روایت­ شناسانه و داستان­ پردازانه به آن بنگریم، کاستی­هایی دارد اما چون جزو اولین تلاش­های این حوزه است، این کاستی‌­ها طبیعی می­نماید. نکته­ای که در مورد این اثر حائز اهمیّت است زبان اصیل آن و ضرب­المثل­ها و عبارات عامیانه­ای است که اثر را در بر گرفته است.

ناگفته پیداست که برای مترجم، برگردان این موارد تا چه حد دشوار و طاقت فرساست بخصوص آنکه اگر نتوان برابر نهادِ مناسبی مثلاً برای یک ضرب المثل پیدا کرد چه بسا نتوان تصویر، کنش، گفتار و ... اثر اصلی را به خوبی نشان داد.

به همین اندازه به تصویر کشیدن صحنه ­پردازی­‌ها، حالات روانی، کنش­های نشانه‌­دار، زمان داستانی، پیرنگ و روابط علی و معلولی، شخصیت­ پردازی‌­ها و ... برای یک مترجم اثر هنری بسیار دشوار و سخت است که بدون درنگ و تأمّل بر آن­ها، حاصل کار نیز بی نتیجه و بی فایده است.

دقّتی که مترجم این اثر داشته است در این زمینه نیز بسیار ستودنی است. حتّی دقّت در قیدها، صفت­ها و ... از چشم او پنهان نمانده و جدا از آنکه برابر نهادِ بسیار مناسبی برای آن­ها انتخاب کرده است، نظام ارزشی اثر اصلی را به نحو کامل و دقیقی بازتاب داده است.

برای نمونه وقتی کنشی در اثر مبدأ تا حدّی توسط شاعر آن ارزش­گذارانه بیان شده است مترجم نیز با تکیه بر آن ارزش (نه بیشتر و نه کمتر) آن را پرداخته است.

این اثر به نثر ترجمه شده است اما به فراخور حال و هوای داستانی، بخش­هایی از اثر نیز منظوم است که حکایت از ذوق سلیم مترجم دارد. این بخش­ها در تأثیرگذاری بیشتر داستان بسیار مفید واقع شده‌­اند.

در پایان و با امعان نظر بر تمام مواردی که ذکر شد، زبان سلیس و روان، زیبا و هنرمندانۀ مترجم که گویای اشراف کامل بر زبان مقصد است، اثر را زیبایی و طراوتی خاص بخشیده است که خوانندگان این اثر در کنار لذّتی که از داستان می­‌برند، می‌­توانند بر غنای زبان مادری خود نیز بیفزایند و بیشترین بهره را از آن ببرند.

در حقیقت، کوشش مترجم این کتاب، مانند تلاش بندبازی است که اگر کوچکترین کم توجّهی در گذاشتن پا روی بند داشته باشد، عواقب وخیمی برای او به دنبال خواهد داشت و می­توان گفت بندبازی او با واژگان به حدّی هنرمندانه و ریزبینانه است که نتیجۀ کار، ترجمه­ای است بسیار شیوا، زیبا و هنرمندانه که اثر را در حد یک اثر فاخر ادبی بالا برده است.

انتهای پیام