علی نظری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان در این نشست با اشاره به اینکه منابع آب زیرزمینی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد، گفت: آب زیرزمینی شیرین و مناسب، در مناطق شمالی و جنوبی و شرقی استان وجود ندارد.
وی بابیان اینکه ۸۷ درصد مصرف آب به کشاورزی تخصیص داده شده است، افزود: باید برای بخش کشاورزی الگوی کشت تعریف کنیم و استفاده بهینه از آب داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان تصریح کرد: در رابطه با سدها به‌خصوص سد وشمگیر، دو موضوع لایروبی و علاج‌بخشی مطرح است. کارشناسان به این نتیجه رسیدند که به خاطر هزینه زیادی که لایروبی سدها دارد، علاج‌بخشی سدها در دستور کار قرار گیرد.
در ادامه نشست، گزارش تغییرات اقلیم و سازگاری با کم‌آبی توسط معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان ارائه شد.
حسین دهقان بیان کرد: پدیده تغییر اقلیم، واقعیتی است که باید پذیرفته شود و نیاز است خودمان را با آن سازگار کنیم. عامل اصلی تغییر اقلیم، افزایش دما است که این موضوع هم ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای است.
وی افزود: طی ۵ سال گذشته نوسان بارندگی‌ها زیاد نبوده و تغییرات خاصی را در سال‌های ۹۶ و ۹۷ نسبت به درازمدت نداشتیم اما اگر به رژیم بارش‌ها نسبت به دهه‌های گذشته توجه کنیم، مشخص می‌شود که بارش‌های برف در استان کم شده است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گلستان با اشاره به کاهش روزهای بارانی در استان، گفت: در آبان ماه در غرب استان طی بارندگی ۸ ساعته، ۱۰۰ میلی‌متر معادل ۱۵ درصد کل بارش یکسال، بارندگی داشتیم و همین امر منجر به طغیان رودخانه نوکنده شد که خسارت‌هایی را به دنبال داشت.
در ادامه نشست، محسن قلی پور از جهاد دانشگاهی گلستان توضیحاتی را در زمینه استفاده از ظرفیت سمن‌ها در حفاظت از منابع آب و ارائه یک الگوی موفق ارائه کرد و گفت: سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند در سه حوزه از جمله نقش مشورتی در شکل‌گیری برنامه‌ریزی مشارکتی، اجرای طرح‌های با مشارکت جوامع محلی و نیز نظارت دقیق‌تر و قضاوت بی‌طرفانه‌تر نسبت به اجرای برنامه‌ها، به کمک نهادها و سازمان‌های دولتی و عمومی بیایند.
وی در رابطه با راهکارهای مقابله با بحران کم‌آبی، تغییر اقلیم، سیل و آلودگی منابع، گفت: اجرای پروژه‌های سازه‌ای و عمرانی و حفاظتی و همچنین اجرای پروژه‌ها با مشارکت جوامع محلی و با همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد، می‌تواند نتیجه‌بخش باشد.
در ادامه، این نشست با طرح پرسش‌های سمن‌های محیط زیستی در رابطه با موضوعات مطرح‌شده همراه بود.
محمدرضا پاداش، رئیس شبکه تشکل‌های محیط زیستی استان گلستان در رابطه بااهمیت و نقش تشکل‌ها، بیان کرد: مسئله مهم این است که تشکل‌های زیست محیطی بازوی توانمند دولت و سازمان‌های دولتی هستند.
وی اظهار کرد: در بحث تغییر اقلیم و بیابان‌زایی و مصرف بهینه آب به‌صورت جدا از مجموعه آب منطقه‌ای، تلاش‌های زیادی توسط سمن‌ها انجام‌شده است. همچنین در بحث طرح ملی بانوی آب فعالیت‌هایی را انجام دادیم و این طرح در استان در حال انجام است.
رئیس شبکه تشکل‌های محیط زیستی استان گلستان افزود: این طرح در اداره آب و فاضلاب استان به‌صورت خودمحور پیگیری می‌شود؛ این در حالی است که در برخی از استان‌ها با کمک تشکل‌ها این طرح در حال انجام است. در آینده نزدیک طرح ملی خانه‌تکانی در دستور کار برای پیاده‌سازی در استان قرار دارد.
پاداش بابیان اینکه حدود ۱۵ هزار حلقه چاه غیرمجاز در استان داریم، گفت: برداشت آب از چاه‌های مجاز بیشتر از غیرمجاز است. حال سؤال اصلی این است که برای این موضوع چه راهکاری اندیشیده شده است؟
وی ادامه داد: در رابطه با سدسازی‌ها نیز این سؤال مطرح می‌شود که سدسازی‌ها چه کمکی می‌تواند به حوزه آبخوانداری استان کنند؟ سؤال دیگری که مطرح می‌شود این است که در رابطه با کنترل و مهار سیلاب، لایروبی‌ها و آب مجازی محصولات، چه اقداماتی انجام‌شده است؟
مسعود شکیبا یکی از اعضای سمن‌های محیط زیستی نیز در این جلسه گفت: در کشور مطالبه‌گری و ساختار تشکلی به‌صورت واقعی وجود ندارد. به‌جای اینکه این موضوع از سطح جامعه شکل بگیرد و به بالا برود، به شکل دستورالعملی از دولت سازمان‌دهی می‌شود. قطعاً این مسئله می‌تواند در آینده دستاویز ساختارهای تیم‌های مقابل سیاسی قرار بگیرد.
وی بیان کرد: در اکثر کشورهای دنیا، بین فعالان محیط زیست با دولت‌ها مشکل وجود دارد و دلیل آن نیز این است که نگاه دولت‌ها به‌صورت ۴ یا ۸ ساله است اما فعالان محیط زیست، دید آینده‌نگر دارند. همین موضوع باعث شده که شاید دولت‌ها به این نتیجه برسند که فعالان محیط زیست در مقابل آن‌ها هستند؛ درحالی‌که این تصوری غلط است و آن‌ها علاوه بر اینکه در کنار مردم هستند، در کنار دولت‌ها بوده‌اند.
در ادامه بهمن برزگر، مسئول سازمان‌های مردم‌نهاد اداره کل امور اجتماعی استانداری گلستان در رابطه با تخصص‌گرایی در حوزه سازمان‌های مردم‌نهاد، گفت: سمن‌هایی وجود دارند که می‌توان از آن‌ها در حوزه مهارت‌های زندگی که مصرف بهینه آب یکی از آن مهارت‌هاست، کمک گرفت.
وی خاطرنشان کرد: اگر به اکثر کشورهای توسعه‌یافته بعد از جنگ جهانی دوم توجه کنیم، می‌بینیم که آن‌ها روش خاصی را برای توسعه در نظر گرفتند اما در کشور ما هنوز مشخص نشده که روش مورد استفاده برای توسعه چه باید باشد. به خاطر همین گاهی اوقات با برداشت‌های متفاوتی در رابطه با کشاورزی مواجه هستیم.
علی‌قلی ایمانی، دبیرخانه کشاورز استان گلستان نیز در این نشست، گفت: اولین قربانی ناشی از کمبود آب، کشاورزان هستند. با توجه به اینکه مصرف آب در بخش کشاورزی بالاست، همیشه در صدر توجه قرار دارد. موضوعی که همواره در بخش کشاورزی گفته می‌شود کشت جایگزین است. برای تحقق این امر باید در این زمینه برنامه‌ریزی وجود داشته باشد. برای مثال به من گفته می‌شود که شالی نکارم و به‌جای آن فرضاً کنجد بکارم اما چگونه بدون اطلاع و آموزش‌های قبلی و بدون تکنولوژی‌های لازم و همچنین بدون وجود بازار فروش آن محصول، بتوانم چنین کاری کنم؟
میراحمدی، عضو یکی از تشکل محیط زیستی نیز در این نشست این سؤال را مطرح کرد که با توجه به اینکه حجم برداشت از آب‌های زیرزمینی ۱۹ برابر شده آیا این اتفاق با همان چاه‌های غیرمجاز محاسبه‌شده یا با چاه‌هایی که مجوز برداشت داشته‌اند؟
در بخش پایانی علی نظری در پاسخ به سؤالات مطرح‌شده، بیان کرد: در اینجا من قصد پاسخگویی به سؤالی را ندارم و تنها می‌خواهم اطلاع‌رسانی کنم و همان‌طور که اشاره شد، بحث آموزش باید سرلوحه کار قرار گیرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان در رابطه با بالاتر بودن میزان برداشت آب از چاه‌های مجاز نسبت به چاه‌های غیرمجاز، اظهار کرد: قطعاً این موضوع صحیح است. با توجه به کمبود نیروی انسانی، چاه‌هایی که برداشت بیش‌تری دارند را در اولویت کنترل قرار می‌دهیم. در همین راستا چاه‌های غیرمجاز از ۱۵ هزار حلقه به ۱۰ هزار حلقه کاهش‌یافته است.
وی افزود: در رابطه با تغییر الگوی مصرف هم باید توجه داشت که بازار برای آن محصول فراهم شود و این از طریق همکاری بین سازمان‌های مرتبط امکان‌پذیر است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان بیان کرد: ساخت سد برای تأمین آب ضروری است.
نظری در رابطه با خسارت‌های ناشی از عدم لایروبی‌ها، گفت: لایروبی تنها می‌تواند درصد کمی از خسارت‌ها را کمتر کند.
انتهای پیام
نظرات