دکتر شهرام صالحی- کیهان شناس و عضو هیات علمی مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان شامگاه گذشته (شنبه- ۱۲ مهرماه) در صد و چهل و هفتمین برنامه کافه کتاب پاییز ۹۹ که به همت مرکز نجوم ادیب به صورت مجازی برگزار شد، به بررسی کتاب (فیزیک ناممکن ها) نوشته میچیو کاکو پرداخت.

وی در خصوص فصلی از این کتاب که در خصوص ایجاد عاطفه در ربات ها است، با طرح این پرسش که ماشین ها می توانند خودآگاه باشند یا حتی اصلا خودآگاهی چه معناست، اظهار کرد: در این کتاب کاکو معتقد است که هیچ توافقی وجود ندارد، اما به گفته ماروین مینسکی خودآگاهی به عنوان جامعه ذهن ما توصیف می شود، یعنی فرایند تفکر در مغز ما نه مستقر، بلکه گسترده است و به این ترتیب خودآگاهی را می توان به عنوان توالی اندیشه ها و تصاویر صادر شده از ذهن های کوچک تر گوناگون در نظر گرفت که برای جلب توجه ما در حال رقابت هستند.

صالحی افزود: به گفته نویسنده این کتاب البته تعریف خودآگاهی آنقدر پیچیده نیست و چه بسا جانوران هم خودآگاه باشند. به جای پرسش بهتر است یکی به ساخت آنها بپردازد و مشکل را برطرف کند.

این کیهان شناس ادامه داد: در بخش دیگری از این کتاب آمده که آیا روبات ها می توانند خطرناک باشند؟ که در پاسخ باید گفت کاکو معتقد است در آینده اگر بتوانیم بر قانون مور غلبه کنیم بسیاری از این سوال ها پاسخ داده می شود و پاسخ احتمالا، بله است. در واقع به محض اینکه روبات ها به سطح هوشیاری میمون که خودهشیار است برسند و علایق خود را دنبال کنند می توانند خطرناک باشند.

وی افزود: در این کتاب گفته می شود که به دلیل قانون مور که می گوید توان کامپیوتری هر هجده ماه دو برابر می شود، تصور کردنی است که طی چند دهه آینده روبات های دارای هوش، مثلا در حد سگ یا گربه ایجاد شوند.

به گفته صالحی، در این کتاب گفته می شود که اکنون فیزیکدان ها بر روی فناوری پسادیجیتال کار می کنند که بر دنیای کامپیوتر پس از ۲۰۲۰ فرمانروایی خواهد کرد، اما تاکنون نتایج مختلفی به دست آمده است. ممکن است روزی فناوری به دست آید که جانشین فناوری سیلیسیمی از جمله کامپیوترهای کوانتومی، نوری و DNA و اتمی شود.

به گزارش ایسنا، این کارشناس اضافه کرد: نویسنده این کتاب معتقد است که اگر فیزیکدان ها بتوانند بر روی ذره بین تراشه های سیلیسیمی و مثلا کامپیوترهای کوانتومی پل بزنند و به نوعی قانون مور در دوران پسا سیلیسیومی برقرار باشد، آنگاه شاید هوش مصنوعی به امکان پذیری واقعی تبدیل شود.

وی افزود: البته رسیدن به این نقطه ده ها سال طول می کشد، بنابراین دانشمندان زمان کافی برای زیرنظر گرفتن روبات ها پیش از اینکه بتوانند تهدیدآفرین باشند در اختیار دارند. برای مثال می توان تراشه ای مخصوص در پردازنده آنها جا داد که بتواند آنها را از وحشی شدن باز دارد و یا دارای نوعی مکانیسم خودتخریبی یا خودغیرفعال ساز باشند که در موارد اضطراری آنها را خاموش کند. همچنین در بخشی از این کتاب به نقل از آرتور سی کلارک آمده است که ممکن است روزی ما به حیوانات خانگی کامپیوترها بدل شویم، اما امیدوارم برای روزی که چنین احساسی به ما دست داد همواره توانایی کشیدن دوشاخه برق را برای خودمان حفظ کنیم.

صالحی اضافه کرد: نویسنده در ادامه این کتاب آورده است که تهدیدی ابتدایی تر، آن است که زیرساخت های ما به کامپیوترها وابسته است و افزودن هوش مصنوعی به شبکه پیچیده کامپیوتری در آینده مهمتر خواهد شد که نقص در این شبکه کامپیوتر می تواند نقصان در همه جای شهر یا کشور ایجاد کند.

این کارشناس تصریح کرد: در این کتاب گفته شده آیا سرانجام کامپیوترها در هوشمندی از ما جلو می زنند؟ و پاسخ این است که یقینا در قوانین فیزیک چیزی وجود ندارد که جلودار آن شود.

وی در توضیح روند کار کامپیوترهای امروزی و تفاوت آنها با کامپیوترهای کوانتومی، گفت: مبنای کامپیوترهای ما صفر و یک است که اگر جریان برقرار باشد یا نباشد و بر مبنای منطق کلاسیک ریاضی که همه چیز درست و غلط است، کامپیوتر کار می کند، اما کامپیوتر کوانتوم، ما را به منطق های دیگر مانند فازی و چند ارزشی نزدیک می کند که هوشمندتر است و با استفاده از فضای احتمالات هوشمندتر می شوند.

این کارشناس با بیان اینکه بحث خودآگاهی ربات و انسان یکی از مباحثی است که فلاسفه به آن پرداخته اند، تصریح کرد: زمانی که انسان رو به روی آینه بایستد، خود را درک می کند و بین حیوانات دلفین می تواند خودآگاه باشد و این قابلیت درک در مقابل آینه را دارد. اینکه روبات بتواند تفاوت شخصیت را درک کند همیشه وجود داشته است.

وی افزود: در کامپیوترهای کوانتومی اساس حالت یک ذره است و شبیه سازی کلاسیک آن به این صورت است که یا چپ راست و یا راست گرد می شود، اما حالت های کوانتومی یکی از اصول آن، این است که حالت ترکیب خطی یا برهم نهی از اسپین آپ و اسپین داون است.

عضو هیات علمی مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان خاطرنشان کرد: کاکو در این کتاب می نویسد که اگر بتوانیم بر فروپاشی قانون مور و مشکل عقل سیلیسیوم چیره شویم، ایده آفریدن ماشین های اندیشه ورز که دست کم به اندازه جانوران هوشمند و شاید هوشی همانند ما یا حتی بیشتر برخوردار باشند در اواخر همین سده محقق شود که البته هنوز انجام نشده است.

کتاب فیزیک ناممکن ها نوشته میچیو کاکو به موضع فیزیک، ریاضی‌ فیزیک، انسان و ماشین می پردازد و با ارائه بینشی هیجان‌انگیز از آن‌چه واقعاً در آینده می‌توانیم امید به داشتن آن داشته باشیم، فیزیک ناممکن‌ها ما را به سوی سفری در مرزهای علم و ورای آن می‌برد.

انتهای پیام