از اواخر دسامبر سال ۲۰۱۹، شیوع یک بیماری ویروسی جدید به نام کووید-۱۹ در ووهان چین نگرانی‌های بسیاری ایجاد کرد و در حال حاضر این بیماری با حدود ۲ درصد مرگ‌ومیر تقریباً تمام کشورهای جهان را تحت تأثیر قرار داده است.

این بیماری ویژگی‌هایی ازجمله قدرت انتقال سریع، افزایش شیوع در برهه زمانی کوتاه، دوره نهفتگی گسترده و همچنین قابلیت ابتلای همه گروه‌ها به‌ویژه افرادی که ایمنی ضعیف‌تری دارند، جامعه جهانی را نگران کرده است.

به گزارش ایسنا، ویروس کرونا با شیوع غافلگیرانه و گسترده، پیامدهای زیانباری بر جامعه و مردم داشت. در مطالعه‌ای که توسط محمود کیوان آرا، نسرین شعربافچی زاده، مجید جنگی و  راحله سموعی محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد، در قالب یک مطالعه کیفی به بررسی و شناسایی «موانع خود مراقبتی برای پیشگیری از شیوع کووید-۹۱ از دیدگاه متخصصین سلامت و مردم» پرداختند.

در این پژوهش بیماری کووید ۱۹ که از دسامبر سال گذشته میلادی در جهان ظهور پیدا کرد، نمونه بیماری مورد بررسی انتخاب و به ‌صورت ترکیبی از مطالعه کیفی و کمی مورد بررسی قرار گرفت و با هدف شناسایی موانع خود مراقبتی برای پیشگیری از شیوع کووید-۱۹ از دیدگاه متخصصین و مردم تحقیق انجام شد.

در بخش کیفی این مطالعه، بحث گروهی متمرکز با اعضای هیات علمی و مدیران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و مصاحبه غیرحضوری با مردم انجام و سپس بر مبنای داده‌های استخراج‌شده، پرسشنامه ۴۰ سؤالی روایی و پایایی تائید شده (آلفای کرونباخ ۰.۹۰) طراحی و تعداد ۱۰۵۶ نفر از مردم ایران از طریق شبکه‌های اجتماعی طی ۴ روز نظرسنجی شد.

یافته‌های این پژوهش نشان داد که «موانع خود مراقبتی شامل ۶ طبقه اصلی موانع اجتماعی، روان‌شناختی، مذهبی، سیاسی و مرتبط با حاکمیت، موانع مرتبط با سلامت و موانع اطلاعاتی است.»

بر اساس یافته‌های این مطالعه، ۶ مانع مشارکت مردم در خود مراقبتی برای پیشگیری از کووید ۱۹ شناسایی شد که از بین موانع، بیشترین میانگین نمره به عوامل سیاسی مدیریتی مربوط بود که تأخیر در اقدام به‌موقع و تصمیم‌گیری متناقض مسئولان، عدم یکپارچگی و وحدت رویه مسئولان، عدم اقدام طبق دستورالعمل استاندارد، ناچیزانگاری اولیه بیماری و برخی موارد مشابه ازجمله این عوامل هستند.

زنان و افراد دارای تحصیلات بیشتر، نمره خود مراقبتی بیشتری دارند

یافته‌های دیگر این مطالعه نشان داد که میانگین نمره خود مراقبتی حاصل خودارزیابی و گزارش شرکت‌کنندگان نسبتاً مناسب بود و زنان و افراد دارای تحصیلات بیشتر، نمره خود مراقبتی بیشتری کسب کردند، اما خود مراقبتی برحسب وضعیت تأهل و نوع شغل متفاوت نبوده است. در این مطالعه مسئولیت‌ها در شرایط فعلی مقابله با ویروس کرونا بررسی و نشان داده شد که زنان و افراد دارای تحصیلات بیشتر رفتار حفاظتی و سازگاری بیشتری در پاندمی داشته‌اند.

به نظر می‌رسد زنان بیشتر مسئولیت مراقبت از خانواده را پذیرا باشند و هشدارهای مراقبتی را بیشتر دنبال می‌کنند. میزان تحصیلات نیز اصولاً از دو جنبه دسترسی بیشتر افراد تحصیل‌کرده به یافته‌های مبتنی بر شواهد و احتمال برخورداری بیشتر از تعاملات اجتماعی معتبر، رفتارهای مراقبتی را می‌تواند افزایش دهد.

محققان این پژوهش البته تاکید کردند که در مطالعه حاضر، نظرسنجی در محیط شبکه‌های اجتماعی انجام شد، بنابراین احتمال شرکت در نظرسنجی برای افرادی که امکانات بهتری به این شبکه‌ها داشتند بیشتر بود که باید در تعمیم نتایج احتیاط کرد.

این پژوهشگران در نهایت نتیجه گیری کردند که «برای مقابله با بحران لازم است از طریق مدیریت واحد و یکپارچه اقدام شود تا اطلاع‌رسانی و اعلام‌ها، شفاف و هماهنگ باشد و مردم با اعتماد و امنیت، به هشدارها توجه کنند. ضمن اینکه برای تصمیمات مهم همگانی، از پروتکل‌های استاندارد و متناسب با شرایط بحران و جامعه استفاده شود. به‌ عنوان نمونه برای بزرگ‌ترین نگرانی مردم که مشکلات معیشتی است، برنامه‌ریزی شود. مردم نیز برای برخورداری از رفتار اجتماع‌محور، نوع‌دوستانه و خیرخواهانه باید تحت آموزش‌های لازم و سیاست‌های تشویقی قرار گیرند تا زمینه مقابله مفیدتر با شرایط بحرانی فراهم شود.»

نتایج این پژوهش در دوره سی‌ام شماره ۱۸۹ مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران چاپ شد.

انتهای پیام