مرکز آموزش نجوم ادیب وابسته به سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان در آخرین روز آبان ماه وبیناری با موضوع «رصد مجازی ماه و سیارات و آشنایی با نرم‌افزاهای نجومی» برای علاقه‌مندان به نجوم تدارک دیده بود که ویژه نکوداشت روز اصفهان برگزار شد.

سارا سرشوق -منجم آماتور و مدرس نجوم رصدی درباره رصد مجازی ماه و سیارات اظهار کرد: تصاویری که تلسکوپ فضایی هابل از اجرام نجومی ارائه می‌دهد خارج از جو ثبت شده‌اند بنابراین این تصاویر بسیار شفاف و زیبا است و نباید این تصاویر را با تلسکوپ‌های مستقر در زمین که از داخل جو به رصد می‌پردازند و تصاویر آنها به دلیل اعوجاجی که اتفاق می‌کند کمی تار می‌شود مقایسه کنیم. ابعاد تلسکوپ فضایی هابل تقریباً به اندازه یک اتوبوس مدرسه است.

وی افزود: سیارات منظومه شمسی از سیاره چهارم به بعد به شکل گازی و بسیار غول‌پیکر، بسیار پرجرم اما در عین حال با چگالی کم هستند، به طوری که می‌توان سیارات مشتری و زحل را روی یک دریای بزرگ شناور نگه داشت. مشتری پنجمین و بزرگ‌ترین سیاره منظومه شمسی است و گازهای سطح آن به شکل خطوط قرمز دیده می‌شود. تمام سیارات گازی حلقه دارند که مشتری نیز از این قاعده مستثنی نیست. همچنین یک طوفان یا گرداب جوی روی سیاره مشتری وجود دارد که به آن چشم مشتری می‌گویند که ابعاد آن به اندازه دو برابر سیاره زمین است.

به گزارش ایسنا، این مدرس نجوم رصدی با بیان اینکه سیاره مشتری به دلیل گرانش بالای خود قمرهای متعددی دارد، ادامه داد: اما نخستین قمرهای مشتری که کشف و دیده شدند و با تلسکوپ‌های معمولی می‌توانیم آنها را ببینیم قمرهای گالیله‌ای است.

سرشوق گفت: در قسمت قطب شمال و قطب جنوب سیاراتی مانند زحل و مشتری پدیده شفق قطبی اتفاق می‌افتد.

وی درباره سیاره زحل تصریح کرد: زحل به دلیل ساختار حلقه‌های بسیار زیبایی که دارد یکی از زیباترین سیارات منظومه شمسی است. زحل دومین سیاه بزرگ و پنجمین سیاره منظومه شمسی است که قطر آن ۹ برابر زمین و جرم آن ۹۵ برابر زمین اما چگالی آن به اندازه یک‌هشتم چگالی زمین است. حلقه‌های زحل لایه‌ لایه و از جنس یخ و سنگ هستند و فاصله‌ای بین حلقه‌های این سیاره وجود دارد و دیدن این شکاف معیاری برای کیفیت تلسکوپی است که با آن زحل را رصد می‌کنیم.

این منجم آماتور اظهار کرد: زمانی که کاوشگر و ویجر به فضا فرستاده شد پدیده‌ای به نام شش‌ضلعی زحل در قطب شمال این سیاره کشف شد که یک شش‌ضلعی متشکل از ابرهای زحل است که چهار سیاره به اندازه زمین در آن جا می‌شوند. در قسمت مرکزی این شش‌ضلعی طوفانی بسیار سریع در جریان است اما در سایر بخش‌ها این گردبادها کندتر هستند و تقابل این طوفان‌ها که باعث ایجاد جریان‌های "جِتی" می‌شود این شش‌ضلعی را به وجود می‌آورد.

به گفته سرشوق، شش‌ضلعی سیاره زحل از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ میلادی تحت نظر قرار گرفته شده است و در این مدت رنگ آن از آبی به سمت طلایی رفته که کسی علت آن را نمی‌داند.

نرم افزاهای مناسب نجومی

در ادامه، علی عسگری منجم آماتور و مدرس نجوم درباره نرم‌افزار نجومیSpace Engine گفت: نرم‌افزارهای نجومی زیادی وجود دارد اما تفاوت Space Engine با سایر نرم‌افزارها این است که در سایر نرم‌افزارها در حالی که روی زمین هستیم زمان و مکان را تنظیم می‌کنیم و صورت‌های فلکی و اجرام را رصد می‌کنیم اما در نرم‌افزار Space Engine در فضاپیمایی مجازی قرار داریم و می‌توانیم در منظومه شمسی سفر کرده و سیارات و قمرهای آنها را ببینیم و حتی در کهکشان راه شیری و سایر کهکشان‌ها سفر کنیم.

وی با اشاره به شبیه‌سازی کامل کهکشان‌ها، سحابی‌ها، خوشه‌ها، سیارات منظومه شمسی، مدارها و اجرام گوناگون در نرم‌افزار Space Engine افزود: همواره یک طرف ماه به سمت زمین است که دلیل آن گرانش زمین است که اجازه نمی‌دهد سرعت چرخش ماه به دور خودش از سرعت خاصی فراتر رود. طرف دیگر ماه چاله‌ها و دهانه‌های برخوردی بیشتری دارد چون آن سمت رو به بیرون است و سنگ‌های آسمانی که به سمت زمین کشیده می‌شوند و در گرانش ماه گرفتار می‌شوند با سطح ماه برخورد می‌کنند.

این مدرس نجوم و ستاره‌شناسی گفت: یکی از مشکلاتی که همواره در آموزش رصد و توضیح مباحث فضایی برای مخاطب عام با آن مواجه هستیم درک توضیحات ما درباره فواصل مختلف مانند سال نوری است. این نرم‌افزار به ما کمک می‌کند که این فواصل و موقعیت اجرام گوناگون را به خوبی مشاهده کرده و درک کنیم.

عسگری تصریح کرد: برخی افراد تصور می‌کنند در منظومه شمسی سیارات و سایر اجرام مانند لایه‌های الکترون یک اتم در مدارها با زاویه‌های گوناگون به دور خورشید می‌چرخند، در حالی که این‌طور نیست. همواره مسیر ظاهری حرکت برای اجرام مختلف داریم که به آن منطقه‌البروج گفته می‌شود و تمام این مدارها تقریباً در یک صفحه هستند و در نرم‌افزار Space Engine این موضوع به خوبی درک می‌شود.

وی با اشاره به اضافه شدن صورت‌های فلکی به نسخه جدید این نرم‌افزار تصریح کرد: فاصله ما تا سحابی جبار حدود ۱۵۰۰ سال نوری است و با استفاده از نرم‌افزار Space Engine متوجه می‌شویم که وقتی به سمت این سحابی حرکت می‌کنیم ستاره‌های موجود در آن برخلاف تصور ما از هم فاصله می‌گیرند. در این نرم‌افزار می‌توانیم دور اجرام و سیارات گوناگون بچرخیم و تمام قسمت‌های آنها را مشاهده کنیم.

این منجم آماتور خاطرنشان کرد: با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان به دنیایی از اطلاعات دست یافت که برای علاقه‌مندان به نجوم بسیار جذاب است.

عسگری اضافه کرد: اگر در این نرم‌افزار با سرعت نور از زمین دور شویم در کمتر از یک ثانیه به ماه و در هشت دقیقه به خورشید می‌رسیم، اما ۴۴۵ سال طول می‌کشد تا به خوشه پروین رسیده و هزار و ۵۰۰ سال طول می‌کشد تا به سحابی جبار برسیم. همچنین باید ۲ و نیم میلیون سال صبر کنیم تا به کهکشان آندرومِدا برسیم. این در حالی است که قوانین کیهان به ما اجازه نمی‌دهد به سرعت نور برسیم و این سرعت تنها مختص خود نور است. البته این امر به علم فعلی بشر مربوط است و شاید در آینده پیشرفت علم شرایط دیگری را رقم بزند.

به گفته وی، نرم‌افزارهای نجومی برای سیستم‌عامل اندروید چندان دقیق نیستند و نرم‌افزارهای تحت ویندوز دقت و کارایی بیشتری دارند.

انتهای پیام