ارسنگان، شهري تاريخي در استان فارس است كه امروز به نام ارسنجان شناخته مي‌شود. شهري كه در كنار داشته‌هاي تاريخي، طبيعتي زيبا و بكر را در خود دارد و از نقاط ديدني ايران و فارس به‌شمار مي‌رود.

به گزارش ايسنا منطقه فارس، ارسنجان، از شهرهاي شمالي فارس محسوب مي‌شود كه هزار و 491 كيلومتر مربع وسعت دارد و از غرب به شهرستان‌هاي پاسارگاد و مرودشت، از شرق به دریاچه طشک و شهرستان نی‌ریز، از شمال به منطقه سرپنیران و شهرستان بوانات و از جنوب به منطقه كربال شهرستان شیراز محدود مي‌شود.

مردم ارسنجان بيشتر باغ‌دار و دامدار بوده و هستند و كشاورزي و دامپروري، پايه اقتصاد اين شهرستان را تشكيل مي‌دهد حال آنكه جاذبه‌هاي گردشگري آن هم قابليت جذب گردشگران داخلي و خارجي را دارد اما طي سال‌هاي گذشته تاكنون، اين شهرستان مهجور مانده و كمتر به آن پرداخته شده است.

“پیشینه تاریخی ارسنجان”

شهر ارسنجان، دارای گذشته‌ای طولانی است به‌طوريكه آثار و ابنيه تاريخي به‌جا مانده در آن حاكي از سكونتي بيش از نيم قرن است.

از شهر ارسنجان کتب گذشته همچون فارسنامه ناصری، آثار العجم فرصت الدوله شیرازی، بستان السیاحه زین العابدین صوفی، دایره المعارف علامه دهخدا از آن نام برده‌اند، اما تاریخ صحیح و دقیقی که بتوان بر آن استناد جست و سال بنای این شهر را دانست در دست نیست.

شهرستان ارسنجان دارای چندین اثر باستانی، میراث فرهنگی و گردشگری مانند مسجد جامع، مدرسه سعدیه، ایوان قدمگاه مربوط به دوره هخامنشی، قلاتخوار، جمال آباد، تل مهره‌ای(کمال آباد)، قصر منوچهر، مربوط به دوره ساسانی، تل تیموریان و تل کاخ، سد دختر، چشمه گمبان و ... است و به دلیل وجود آثار فرهنگی، اين شهر مدت‌ها محل اجتهاد شخصیت‌های بزرگی بوده ‌است.

نزديكي اين شهر با مجموعه جهاني تخت‌جمشيد و قرار گرفتن تعدادي از آثار دوران هخامنشيان در اين منطقه، حكايت از رونق ارسنجان در آن دوره از تاريخ دارد.

"قدمگاه"

در انتهاي جنوبي كوه رحمت و در شمال روستاي چاشتخوار، ايواني سنگي از دوران هخامنشیان به نام "قدمگاه" قرار دارد كه در دل كوه تراشيده شده و دربرگيرنده 2 طبقه است كه توسط دو رديف پلكان سنگي به هم مرتبط مي‌شود.

"مسجد جامع ارسنجان"

مسجد جامع ارسنجان یکی از كهن‌ترین بناهاي دوران صفویه به‌شمار مي‌رود که با دو ایوان در شرق و غرب بنا شده و در دوره‌هاي مختلف با مصالح جدید تعمیر شده است.

اگرچه طي سال‌هاي گذشته مسجد بزرگتری با گنبدي رفیع در نزديكي این مسجد قدیمی ساخته شده است.

"مدرسه علمیه سعیدیه"

مدرسه سعیدیه نيز از بناهاي باقيمانده در دوران صفویه است كه در سال 1085 هجری قمری توسط مردی نیکوکار به نام «حاج سعيدالله» ساخته شد.

سر در ورودی مدرسه به وسیله گچ مقرنس کاری شده و در زیر آن کتیبه‌ای به خط ثلث بر کاشی معرق شده است. این مدرسه به شکلی زیبا ساخته شده و در نوع خود بي‌مانند محسوب مي‌شود.

"بند بست"

بند بست، ویرانه‌های دیواری است که پيرامون ارسنجان را فراگرفته و زماني اين شهر را حفاظت مي‌كرده است. این دیوارها در چند قسمت، گذرگاه‌ها را بسته و به مناطق سخت‌گذر پيوند خورده است. قسمت اصلی دیوار، طولی حدود 4 کیلومتر دارد که دو رشته کوه شمالی و جنوبی ارسنجان را به هم وصل مي‌كند.

"تل تیموران"

در كنار روستای کوشک از توابع ارسنجان، تپه‌‌ای به طول 200 متر و پهنای 140 متر قرار دارد و به نام تل تیموران خوانده می‌شود. ارتفاع بلندترین نقطه آن به 6 متر می‌رسد. گمانه‌زني‌هاي علمي نشان مي‌دهد كه از 2500 سال پيش از ميلاد مسيح تا ابتداي دوران اسلامي، مردگان در اين محل دفن مي‌شدند.

"غار ضحاک"

غار ضحاک از مكان‌های طبیعی و اماکن بسیار زیبایی است که دستیابی به آن جز با وسایل مجهز به کوهنوردی و غارپیمایی به آسانی امكانپذير نيست.

روایت‌های گوناگوني درباره این غار گفته شده كه معروف‌ترين آنها محل زندانی شدن ضحاک به دست فریدون، پيش از بردن ضحاک به کوه دماوند، است.

صنایع دستی و سوغات ارسنجان :

قالی، جاجیم، رودوزی‌های سنتی و گیوه‌ از صنایع دستی ارسنجان به‌شمار مي‌رود و انار، رب انار و آب نبات از سوغات معروف این شهرستان و آش انار، آش رشته و آش دوغ، از غذاهاي سنتي مردم ارسنجان است.