استان گیلان نیز در عرصه صنایع دستی و بومی خود از تنوع بالایی برخوردار است و نشان از فرهنگ غنی این سرزمین از دیرباز دارد.

به گزارش ایسنا - منطقه گیلان، بدون شک یکی از افتخارات هر ملت و کشوری، صنایع بومی و دستی آن است که ریشه‌های عمیق و استوار در اعتقادات آداب، عادات، رسوم، سنن و در مجموع فرهنگ معنوی جامعه دارد و نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام بوده است.

10ژوئن،مصادف با ۲۰ خرداد ماه روز جهانی صنایع دستی نام گذاری شده است. گیلان نیز با توجه به موقعیت منطقه ای خود پیشتاز در این عرصه بوده و از تنوع بالایی در حوزه صنایع دستی از جمله؛ مر وار بافی، حصیربافی، چادرشب، صنایع سفالی و جاجیم برخوردار است.

مروار بافی

مروار بافی یکی از صنایع بسیار رایج و متداول استان که جنبه های کاربردی در زندگی روزمره مردم دارد مواد اولیه آن نوعی ترکه که از اطراف تهران و ملایر خریداری می شود و گروه زیادی از صنعتگران اعم از زنان و مردان به بافت انواع وسایل مصرفی و تزیینی اشتغال دارند. وجه تسمیه مروار از نام گونه ای درختان بید بوده که به نام بید مروار معروفند و دارای ساقه های متعدد و بسیار نرم و حالت پذیر و با دوام است. از شهرستان های آستانه اشرفیه و صومعه سرا می توان جهت مراکز تولید آن نام برد.

گلیم و جاجیم :

گلیم در گذشته کاربردهایی همچون، روانداز برای حیوانات باربر، پوشاندن دیوار و فرش داشته است. عموما گلیم را از پشم حیوانات اهلی تولید می کنند و رنگ‌ های استفاده شده در آن کاملا گیاهی هستند. گاهی گلیم‌ ها را برای جلوه بیشتر و کهنه شدن رنگ، با چای و پوست گردو شستشو می‌ دهند.

جاجیم نوعی زیر انداز دو رویه‌ی بدون پرز است که پارچه آن کمی نازک تر و دارای نخ های رنگین تری نسبت به گلیم است. جاجیم همانند گلیم از پشم تهیه شده و تنها تفاوت بارز آن ها در نوع بافت است. صنعت گلیم و جاجیم از صنایع دستی گیلان پرمصرف و پرطرفدار استان گیلان است.

سفالگری :

سفال یکی از قدیمی ترین دست ساخته های بشر است. خاک رس، مرغوب ترین خاک استفاده شده در این صنعت بوده که از آن برای ساخت انواع مختلف ظروف سفالی استفاده می کنند. از مراکز مهم این صنعت قدیمی می‌توان به شهرستان های رودسر، صومعه سرا، تالش و لاهیجان اشاره کرد.

چاروق و چموش دوزی

یکی از پای افزارهای قدیمی مردم گیلان زمین خصوصاً در ارتفاعات و مناطق کوهستانی که دامداری در آن منطقه رواج دارد چاروق، چموش بوده که جنس آن از چرم طبیعی می باشد. از ویژگی های قابل ذکر این هنر، صنعت آن است که در تولید آن از میخ و چسب و سایر موارد استفاده نشده و کلیه اتصالات صرفاً با دوخت بوده و فاقد پاشنه است. از جمله تولید این محصول شهرک تاریخی ماسوله از توابع شهرستان فومن را می توان نام برد.

چادرشب بافی:

چادرشب‌ بافی یکی دیگر از صنایع دستی گیلان است که از پارچه‌ ای رنگارنگ به جنس پنبه یا ابریشم در طرح های چهارخانه ای، توسط دستگاه‌ های پارچه بافی بافته می شود. این پارچه از نخ‌های پنبه‌ای، پشم و ابریشمی از سالیان گذشته تاكنون با كاربردهای گوناگون بافته شده است.

شناخته ترین کاربرد چادرشب ها به عنوان کمرپیچ زنان محلی در هنگام کار است.چادرشب های مناطق مختلف ایران از نظر طرح و رنگ تقریبا مشابه یکدیگرند ولی چادرشب قاسم آباد گیلان به دلیل برخی طرح ها و رنگ های خاصش ارزش هنری بیشتری دارد.

نمد مالی:

نمد مالی یک هنر سنتی و اصیل بوده که بیشتر در روستاها و آبادی‌ های اطراف دریای خزر مرسوم است. پشمی که برای تولید نمد به کار می رود از الیاف بلندی تشکیل شده است و عموما برای بالا بردن کیفیت کار از مخلوط صابون و زرده تخم مرغ استفاده می کنند. نمدمالی از صنایع دستی گیلان که دارای قدمتی بسیار طولانی است . ساده ترین نوع کف پوش و ساخت آن احتیاج به دستگاه خاصی ندارد، در نمد مالی در واقع از خاصیت طبیعی پشم که عبارت از در هم پیچیدن الیاف آن در اثر رطوبت و فشار است استفاده می شود. تولیدات صنایع دستی، صرف نظر از درآمدزا بودن، برآورنده بسیاری از نیازهای خانوار تولیدكننده یا ساكنان منطقه تولید نیز هست و از بین این نوع تولیدات، نمد جزو صنایعی است كه چنین خصوصیتی دارد. اما استفاده از نمد در جامعه امروزی ما بسیار کم شده و تنها جنبه تزئینی پیدا کرده است این در حالیست که در گذشته مردم گیلان در مناطق مختلف کلاه نمدی بر سر می گذاشتند و چوپانان نیز در فصل سرد و گرم جامه های نمدی بر تن می کردند و زیرانداز بسیاری از خانواده ها نمد بوده است.

حصیر بافی:

یکی از صنایع دستی و خانگی بسیار رایج مردم استان گیلان است که اکثر نقاط این استان متداول بوده و در مناطق خمام،گلشن و جفرود و غازیان و بندر انزلی و روستاهای اطراف آنها دارای شهرت بیشتری بوده و مواد اولیه این محصول (لی)یا (سوف ) است که به صورت خودرو و در حاشیه مرداب ها و آبگیر ها می رویند. تولید این محصول در فصول غیرکشاورزی پر کننده ساعات و روزهای کثیری از مردان و زنان روستایی و رونق بخش بازار داد و ستد بسیاری از بازار روزهای سنتی استان ‏است.فرآورده های حصیری با توجه به تنوع و گوناگونی شکل تولید جنبه های مصرفی زیادی دارد.

هنرهای سنتی میراث ماندگار و انعکاس دهنده فرهنگ هر اقوام است

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری گیلان در اولین روز از هفته صنایع دستی با اشاره به اینکه هنرهای سنتی و صنایع دستی بخشی از میراث ماندگار محسوب می شود گفت: باید برای تقویت این حوزه و شناساندن فعالان این بخش بیشتر تلاش شود.

شهرود امیر انتخابی صنایع‌دستی استان را عاملی مهم در پیشرفت اقتصادی برشمرد و افزود: در سال‌های اخیر بازار صنایع دستی جهانی شده و پیشرفت‌های زیادی در این زمینه صورت گرفته است.

وی ادامه داد: به‌مناسبت فرا رسیدن هفته صنایع‌دستی، همایش ملی هنرهای سنتی ۲۲ و ۲۳ خرداد در شرق استان گیلان برگزار می‌شود.