گرچه اوراق رنگي كهنگي گرفته اند اما در اندورنشان واژگاني است كه حامل تاريخ و فرهنگ هستند. اصفهان نيز به عنوان يكي از مراكز علمي هنري دنياي ديروز نسخ خطي زيادي را در دل خود به عنوان نشاني از توليد علم و فرهنگ محفوظ داشته است نسخي كه هركدام در گوشه اي در  طاقچه خانه اي ،در گنجه اي يا كتابخانه اي آرميده اند تا شناسنامه فرهنگي يك قوم باشند اوراقي كه گاه گاه  از شناسه يك خانواده به شناسنامه اي ملي تبديل مي شوند و بنا به گفته اسحاق صلاحی، مشاور فرهنگی رییس‌جمهور و رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، بیش‌ترین اهدای نسخ خطی نیز در سال گذشته در اصفهان به تعداد 1200 نسخه بوده است.اما اين شناسنامه هاي ملي  كه در اصفهان چند صفحه است و در كجا و چگونه نگهداري مي‌شود سوالي است كه از مسوول بخش نسخ خطی کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان، دانشگاه اصفهان ورييس كتابخانه مركزي و مركز اطلاع رساني شهرداري اصفهان پرسيديم:

1357 نسخه خطي در نهاد كتابخانه‌هاي عمومي استان
كتابخانه‌هاي عمومي استان هنوز براي ترميم نسخ خطي برنامه خاصي نداريم

علی جعفر پور، مسوول بخش نسخ خطی کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان و رييس اداره كتابخانه‌هاي شهرستان اصفهان گفت: 1357 نسخه خطی و 1200 نسخه سنگی در بخش نسخ خطي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي استان موجود است.

وي با اشاره به اينكه نسخ خطي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي استان مربوط به قرن شش تا زمان حاضر است، افزود: ابن نسخ خطي در موضوعات متنوع فقه، تفسیر، فلسفه، منطق، روانشناسی، تاریخ، جغرافیا، شعر و ادبیات است.

جعفرپور اضافه كرد: اهدا نسخ خطي به نهادكتابخانه هاي عمومي استان از سال 1342 آغاز شد و نخستين فرد اهدا كننده نيز مسعود غریب بود. اين شخص تعدادي نسخه خطی در زمینه تاریخ، جغرافیا و ادبیات اهدا كرد.

مسوول بخش نسخ خطی کتابخانه‌های عمومی استان اصفهان ادامه داد: كتب اهدايي به نهاد كتابخانه‌هاي عمومي استان بيشتر از شهرهاي اصفهان و كاشان بوده است.

وي با بيان اينكه در نهاد كتابخانه‌هاي عمومي استان هنوز براي پروسه ترميم نسخ خطي برنامه خاصي نداريم، افزود: در حال حاضر براي استفاده محققان و پژوهشگران از نسخ خطي، اسکن صفحات كتاب را به صورت CD در اختيار آنها می‌دهيم.

1195 نسخه خطي در دانشگاه اصفهان
 نسخه بیاض تاج الدین احمد وزیر به زودي ثبت یونسکو مي شود

همچنين مریم اکبری، مسوول بخش نسخ خطی دانشگاه اصفهان با اشاره به اينكه 1195 جلد نسخه خطی و 2000 جلد چاپ سنگی در مخزن نسخ خطي دانشگاه اصفهان نگهداري مي‌شود، گفت: اين نسخ خطي بيشتر در زمينه پزشکی، فقه، اصول، حدیث، جُنگ، شعر و... است.

وي افزود: قدیمی‌ترین نسخه خطی دانشگاه اصفهان، کتاب "کفایه التعلیم فی صناعت التنجیم" شرف الدین محمدابن غزنوی بخارایی، مربوط به قرن ششم و هفتم و در موضوع نجوم است.

مسوول بخش نسخ خطی دانشگاه اصفهان ادامه داد: تمامي نسخ خطي كه در اين دانشگاه نگهداري مي‌شود، قبل و اوایل انقلاب، اهدا شده است و پس از آن دیگر نسخه‌ای به اين مجموعه، افزوده نشده است. حتی قاب‌ها و تمامي اسناد نيز در همان زمان به كتابخانه دانشگاه اصفهان اهدا شده است. اما سکه‌ها ده الي پانزده سال پیش خریداری شده و قدمت بسياري دارد.

وي با تاكيد بر اينكه نسخ خطی اين دانشگاه، خریداری شده است اما تعداد محدودی نسخه اهدایی نيز داشته‌ایم، اضافه داد: از جمله نفیس‌ترین نسخه خطی که از کتابخانه مرکزی شهرداري اصفهان به دانشگاه اصفهان اهدا شد، "بیاض تاج الدین احمد وزیر" از قرن هشت هجري است كه به واقع جنگي به خط شاعران مختلف است. این کتاب يكي از نسخه‌هاي منحصر به فرد دنیاست که دو سال پیش در كتابخانه ملي ايران، ثبت حافظه جهانی ایران شد.

اكبري با بيان اينكه بیاض تاج الدین احمد وزیر به زودي ثبت یونسکو مي شود، ادامه داد: ثبت یونسکو و حافظه جهانی هر سه سال یک بار اتفاق می‌افتد و اینکه چه زماني اين اتفاق بیفتد، مشخص نيست.

وي با اشاره به اينكه پروسه ترمیم نسخ خطی در دانشگاه اصفهان اجرا نمی شود، افزود: در حال حاضر شرایط نگهداری این نسخ در دانشگاه اصفهان، خوب و ايمن است اما از نظر نور دما و رطوبت  هنوز تاسیسات امکاناتی در اختیار ما قرار نگرفته است.

وی درخصوص پیش بینی های انجام شده برای اجرای پروسه ترمیم در دانشگاه اصفهان، گفت: فردی به نام دو سیما مدنی پور، دکتری مرمت دوره اسلامی و محقق و مرمت کار موزه بریتانیا، سه هفته پیش از انگلیس به این کتابخانه آمده بود. او اصرا داشت که به هیچ عنوان کتاب‌ها را برای ترمیم ندهید به دلیل اینکه اگر این کتاب‌‌ها صحافی سنتی یا ترمیم بشود، بیشتر آسیب خواهد دید. مدنی پور قول داد که در سفر بعدی خود به ایران، وسایلی برای محافظت از نسخ خطی به کتابخانه بیاورد.

250 نسخه خطی در کتابخانه‌های تحت پوشش شهرداری
عشق نامه قديمي ترين نسخه

مجيد خاشعي، رييس كتابخانه مركزي و مركز اطلاع رساني شهرداري اصفهان گفت: كتب خطي، چاپ سنگي و کتب نفيس بخش نسخ خطی کتابخانه مرکزی شهرداری 7000 جلد است.

وی افزود: از این تعداد کتاب، 250 نسخه خطي در زمينه‌هاي مختلف البته بیشتر در حوزه ادبيات در بخش نسخ خطی کتابخانه‌های شهرداری اصفهان، نگهداری می‌شود.

رييس كتابخانه مركزي و مركز اطلاع رساني شهرداري اصفهان با اشاره به اینکه قديمي‌ترين نسخه خطي کتابخانه مرکزی شهرداری مربوط به قرن 9 است، بیان کرد: قديمي‌ترين نسخه خطی این کتابخانه "عشق نامه" ديوان اشعار جامي و مربوط به سال 885 هجري است.

وی با بیان اینکه در بحث ترميم با پژوهشکده آستان قدس رضوی همکاری می‌کنیم، اضافه کرد: با وجود انجام پروسه ترمیم بر روی نسخ خطی به هیچ عنوان دسترسي مستقيم به این نسخ امکان پذیر نیست و اسکن صفحات در اختیار آنها قرار می‌گیرد. همچنین متقاضیان می‌توانند از كتب نفيس نیز به صورت مطالعه در محل استفاده کنند.

خاشعی در پایان خاطرنشان کرد: نسخ خطی موجود در کتابخانه مرکزی شهرداری، نزديك سال 70 اهدا شده و این نسخ بيشتر مربوط به قرن 13 هستند.

به گزارش ایسنا؛ آماری که در این گزارش قید شد، تنها آمار استخراج شده از نهاد کتابخانه‌های عمومی استان، کتابخانه‌های شهرداری اصفهان و کتابخانه‌های دانشگاه اصفهان است. و به دلیل پراکندگی نسخ خطی موجود در موزه‌های استان ، يا نسخ موجود در خانه ها  يا نزد مجموعه داران خصوصي ارایه آماری دقیق در خصوص کل نسخه‌های خطی موجود در استان اصفهان ميسر نگرديد.

 كد خبرنگار:13011