فاطمه دعاگویان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: امام صادق(ع) فرمودند: زندگی جز با سه چیز خوش نمی‌شود: هوای پاک، آب فراوان گوارا و زمین نرم و سست و آماده زراعت.
وی با اشاره به آغاز هفته هوای پاک، افزود: شعار ملی هفته هوای پاک؛ تحقق هوای پاک، حقوق عامه و اراده ملی بوده و هدف از اعلام روز ملی هوای پاک ایجاد توجه و حساسیت در بین اقشار مختلف مردم جامعه است.
دعاگویان ادامه داد: بنابراین روز ۲۹ دی به عنوان روز ملی هوای پاک می‌تواند عامل مهمی در ایجاد مشارکت مردمی و هماهنگی بین‌بخشی باشد. هدف اصلی این روز هم ارتقای آگاهی و اطلاع رسانی اقشار مختلف مردم درباره اهمیت هوای پاک است، هدف دیگر این نامگذاری تشدید حساسیت‌ها و افزایش مطالبه‌گری آنها نسبت به هوای پاک بوده است.
وی با بیان اینکه اطلاع‌رسانی باعث می‌شود تا مردم نیز در بهبود کیفی هوا مشارکت کنند، تصریح کرد: در شهرهای مختلف عامل اصلی آلایندگی خودروها هستند اما مردم می‌توانند در بهبود وضعیت هوا مشارکت کنند نه اینکه عامل اصلی باشند؛ می‌توانند در زمان‌های مورد نیاز در کنار مسئولان قرار بگیرند.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: مشارکت همه شهروندان، سازمان‌های مردم نهاد و فعالان حوزه حفاظت محیط زیست در کاهش انتشار آلاینده‌های هوا، به نقش واحدهای صنعتی، تجاری و خانگی در مدیریت بهینه انرژی و کاهش استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد و آلاینده ضرورت دارد باستناد قانون هوای پاک در ۳۴ ماده، همه اشخاص، دستگاه‌ها و موسسات اعم از دولتی و غیر دولتی را ملزم به رعایت مقررات این قانون کرده و حفاظت محیط زیست را مسئول نظارت بر حسن اجرای این قانون تعیین کرده است و بنابراین، هرگونه کوتاهی در انجام وظایف تخطی از قانون تلقی می‌شود.
آگاهی؛ نبض مقابله با آلودگی هوا
دعاگویان اظهار کرد: بسیاری از دگرگونی‌های ناخوشایند طبیعت ناشی از رفتارهای غلط ماست و بهترین راه مقابله با این دگرگونی‌ها، آگاه و حساس کردن مردم برای تغییر رفتارهای مخرب است و حفاظت از محیط زیست گرچه مسئله‌ای جهانی است، می‌توان آن را از سطحی کوچک تر آغاز کرد؛ برای مثال حفاظت از محیط خانه، روستا و شهر در برابر آلودگی.
وی تصریح کرد: البته در این رابطه بیش از هر چیز لازم است نگرش‌های خود را درباره محیط، مسائل محیطی و حفاظت از محیط زیست ارزیابی کنیم و مورد تجدید نظر قرار دهیم؛ بسیاری از کارشناسان معتقدند که این کار بیش از هر چیز از طریق به اجرا درآوردن روندهای تازه تربیتی امکان پذیر است؛ لذا آموزش گروه‌های انسانی را برای حفاظت از محیط زیست لازم و ضروری می‌دانند. شعار «حفاظت از محیط زیست، نگاهبانی از زندگانی خویشتن است»، شعاری است که رفتار فردی و اجتماعی را هدایت می‌کند تا از امکانات طبیعی زندگی استفاده بهینه کرده، آنها را نابود نسازیم.
دعاگویان با بیان اینکه آنچه مسلم است، همه ما در برابر محیط زیست و هوا مسئولیت داریم و هرکس باید به اندازه توانایی خود کاری انجام دهد، افزود: تغییر اقلیم جزء فرآیندهای طبیعی کره زمین بوده است اما امروزه با فعالیت‌های بشر شدت و سرعت بیشتری به خود گرفته است.
وی ادامه داد: یکی از عوامل مؤثر تغییر اقلیم، افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوخت‌های فسیلی است.به‌طور کلی فرایند تغییر اقلیم به تغییرات در متوسط درجه حرارت کره زمین، تغییرات در شدت و تعدد وقوع سیل، خشکسالی و طوفان می‌انجامد و این تغییرات در همه مناطق به یک میزان نیست و با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه متفاوت است استان خراسان جنوبی نیز متأثر از تغییرات اقلیم بوده است.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار کرد: خشکسالی‌های دو دهه اخیر، افت کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی، افزایش کانون‌های فرسایش و وقوع پدیده گرد و غبار در استان از جمله عوارض آن بوده که قطعأ بر شرایط زیستی مردم منطقه تاثیر گذار بوده است.
نگاهی به وضعیت پدیده گرد و غبار در استان
دعاگویان ادامه داد: بر اساس مطالعات استان خراسان جنوبی در رده اول استان‌های غبار خیز کشور بوده و از مهم‌ترین عوامل طبیعی وقوع پدیده گرد و غبار را می‌توان خشکسالی‌های شدید دو دهه اخیر دانست که منجر به کاهش شدید ریزش‌های جوی، کاهش و انهدام پوشش گیاهی طبیعی، کاهش رطوبت سطحی خاک، خشکی شدید اراضی کشاورزی، کاهش آبدهی رودخانه‌های فصلی، کم آبی تالاب‌ها و آبگیرها، کاهش حجم آب زیرزمینی و کاهش رطوبت هوا می‌شود.
وی افرود: کمبود رطوبت هوای استان به دلیل دوری از دریای آزاد، بالا بودن دمای هوا بویژه در فصل گرم، بالابودن تبخیر و تعرق بویژه در ماه‌های گرم و خشک، بالابودن سرعت بادهای فرساینده نسبت به سرعت آستانه فرسایش بادی خاک، متأثر بودن استان از وزش بادهای ۱۲۰ روزه، حساسیت خاک های ریزدانه کواترنری استان به فرسایش بادی در سطح ۵ میلیون و ۱۷۳ و ۵۹۷ هکتار با استعداد غبار خیزی، مجاورت با استان‌های کویری، کویر و لوت مرکزی ایران و متأثر بودن از اقلیم خشک و بیابانی حاکم بر کویرها و نوسانات شدید فشار هوا با توجه به توپوگرافی و ایجاد زمینه جهت حرکت صعودی و انتقال قائم ذرات گرد و خاک معلق به ترازهای بالاتر جو در مناطق دور دست از دیگر عوامل طبیعی موثر در وقوع پدیده گرد و غبار در استان است.
وی بیان کرد: خوشبختانه با همت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اقدامات ارزنده‌ای در سنوات گذشته در استان در راستای مقابله با بیابان زدایی و پیشگیری از آن در سطح استان انجام شده و در راستای پیگیری‌های انجام شده حفاظت محیط زیست استان و باتوجه به بازدیدهای مدیر ملی ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار از استان اقدامات موثری در سال‌های اخیر نیز در استان در مقابله با پدیده گرد و غبار صورت گرفته است.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار کرد: اقدامات اجرایی پیشگیری و مقابله با پدیده گرد و غبار در استان از جمله شناسایی، اولویت بندی و اجرایی کردن اقدامات کوتاه و میان مدت طی سال‌های ۱۳۹۶ تا کنون که با تخصیص اعتبارات بالغ بر ۹۷۵ میلیون ریال از صندوق توسعه ملی با همکاری دستگاه‌های ذیربط نسبت به انجام عملیات نهالکاری و بوته کاری، قرق و مدیریت چرا، احداث بادشکن زنده و غیرزنده، مالچ پاشی، کشاورزی حفاظتی مراقبت و آبیاری، احداث و اصلاح مجاری آب و انتقال و توزیع آب خرید و نصب تجهیزات و نگهداری ایستگاه‌های پایش هوا، لایروبی انهار و بهسازی مسیل‌ها و برنامه‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی در جوامع محلی در استان انجام شده است.
دعاگویان ادامه داد: اقدامات صورت گرفته سازمان حفاظت محیط زیست کشور به عنوان رئیس ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار در استان خراسان جنوبی شامل مطالعات منشا یابی داخلی فرسایش بادی، توفان‌های ماسه و گرد و غبار خراسان جنوبی در سال ۹۸، مطالعات منشایابی خارجی فرسایش بادی، توفان‌های ماسه و گرد و غبار و برآورد خسارت‌های ناشی از گردو غبار به منابع زیستی و اقتصادی استان در سال ۹۹ بوده است.
وی اظهار کرد: همچنین برنامه جامع مقابله با گرد و غبار استان و برنامه عمل دستگاه‌های اجرایی ذیربط در سال ۱۴۰۰ از جمله برنامه‌هاست که این برنامه به استان ابلاغ شده و برای هر دستگاه اجرایی مسئول در این برنامه اقدامات حفاظتی، مدیریتی و اجرایی مقابله با گرد و غبار در افق ۱۰ ساله تا ۱۴۱۰ تعیین شده است.
دعاگویان خاطرنشان کرد: برنامه در استان در گروه‌های کاری و کارگروه و شورای برنامه ریزی مورد بحث و بررسی واقع شده و پروژه های اولویت دار احصار شده که نقشه راه پیشگیری، مقابله و با سازگاری با پدیده گرد و غبار استان است که نیاز به پیگیری جدی دستگاه‌های اجرایی ذیربط خواهد بود.
وی افزود: باید توجه داشت مقابله صرف با گرد و غبار موثر نبوده و اقداماتی همچون نهالکاری در عرصه ۵ میلیون هکتاری تحت فرسایش استان به تنهایی راهکار موثر نخواهد بود؛ لذا با حفظ منابع طبیعی و جلوگیری از تخریب آن باید در شیوه‌های بهره برداری از منابع طبیعی از جمله مشاغل وابسته به طبیعت تجدید نظر گردد. سازگاری با کم ابی و مدیریت منابع، مشارکت مردم و مسئولان در حفظ منابع طبیعی و محیط زیست نیز از موارد مهم اثر گذار جهت جلوگیری از افزایش کانون‌های گرد و غبار خواهد بود.
وی با اشاره به عملکرد حوزه محیط زیست انسانی استان، تصریح کرد: پیگیری اجرای قوانین و ضوابط و مقررات در حوزه محیط زیست از جمله قانون هوای پاک، قانون حفاظت از خاک، آیین نامه جلوگیری از الودگی آب، قانون مدیریت پسماندها و ضوابط و دستور العمل‌های مرتبط با آن، آیین نامه پیشگیری و مدیریت پدیده گرد و غبار از جمله برنامه‌هاست.
دعاگویان اظهار کرد: در اجرای قانون هوای پاک؛ عملکرد دستگاه‌های اجرایی استانی مسئول در قانون از طریق بارگذاری اطلاعات در سامانه پایش قانون هوا یاک کشور در سال ۱۴۰۰ مورد ارزیابی قرار گرفته است و راهبری ۵ ایستگاه پایش کیفی هوا در استان در چهار شهرستان بیرجند، سرایان، نهبندان، زیرکوه و ثبت اطلاعات در سامانه پایش کیفی هوای کشور که برای عموم قابل دسترس بوده از دیگر فعالیت‌هاست.
افزایش روزهای ناسالم
وی بیان کرد: از ابتدای سال تا پایان آذر ۸۱ روز هوا با کیفیت نامطلوب را در استان داشته‌ایم که در مقایسه با سال قبل افزایش داشته و در کارگروه اضطرار آلودگی هوا و کمیته‌های کارشناسی ذیل ان وضعیت مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار کرد: از جمله اقدامات دیگر در اجرای قانون می‌توان به مواردی از جمله نظارت بر مراکز معاینه فنی استان، نمونه گیری از سوخت‌های عرضه شده در جایگاه‌های استان، مجهز شدن چهار صنعت بزرگ استان به سیستم‌های پایش لحظه‌ای، پایش مستمر واحدهای صنعتی و خدماتی استان اشاره کرد.
وی افزود: بالغ بر ۱۱۷۴ پایش در سال ۱۴۰۰ و ۷۳۹ پایش در شش ماهه اول ۱۴۰۱ و ۲۴۴ اخطاریه صادره در سال ۱۴۰۰ و ۱۸۳ اخطاریه صادره در شش ماهه اول سال ۱۴۰۱ به واحدهایی که استانداردها و ضوابط زیست محیطی را رعایت نکرده‌اند ارائه شده و تشکیل کارگروه ماده ۱۴ انتقال صنایع آلاینده و کمیته‌های کارشناسی ذیل آن در راستای شناسایی و انتقال صنایع الاینده در سال جاری و توجه به رعایت حدود مجاز انتشار آلاینده‌ها در موتورخانه‌ها و سامانه‌های احتراقی و انجام معاینه فنی سالانه سامانه موتورخانه و سامانه‌های احتراقی توسط شرکت‌های تأیید صلاحیت‌شده با توجه به الزامات نظام مدیریت سبز برای دستگاه‌های اجرایی و ارزیابی آنها پیگیری شده است.
دعاگویان بر پیگیری حقوقی و معرفی به مرجع قضایی در حوزه پسماند(ماده۲۰ قانون هوای پاک) به دلیل عدم مدیریت اصولی و صحیح پسماند، سوزاندن پسماند و ایجاد آلودگی‌های خاک و هوا به عنوان یکی از موارد مورد توجه نیز تاکید کرد.
انتهای پیام
نظرات