قانون اساسی بالاترین سند حقوقی کشور که به قانون مادر هم معروف است در همه کشورها تعریف کننده اصول سیاسی، ساختار حاکمیتی و تعیین کننده حدود قدرت دستگاه‌های مختلف حکومتی است، وظایف آن‌ها را مشخص می‌کند و برای راهنمایی بیشتر به قوانین مدون دیگر ارجاع می‌دهد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی زمانی که مردم در تابستان ۱۳۵۸ به خبرگان قانون اساسی رأی دادند، مجلس خبرگان شروع به تدوین قانون اساسی کرد و در نهایت پس از تصویب اصول قانون اساسی در آذر ماه ۱۳۵۸ این قانون به همه پرسی گذاشته شد که با اکثریت آرا ملت رأی آورد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: قوه مقننه به عنوان یکی از ارکان اصلی حکومت جمهوری اسلامی ایران است که در فصل ششم این قانون از اصل ۶۲ به بعد به آن پرداخته شده است، حال به بهانه انتخابات مجلس شورای اسلامی خبرنگار ایسنا به سراغ حامد نیکونهاد، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی رفت تا حقوق ملت در برابر نمایندگانش را از منظر قانون اساسی بررسی کند؛

نمایندگان حوزه‌های مختلف شهری، نماینده کل ملت ایران هستند

نیکونهاد در خصوص وظایف نمایندگان در قبال ملت گفت: نمایندگان مجلس شورای اسلامی نماینده کل ملت هستند، به عبارت دیگر نماینده مجلس فقط از حوزه انتخابی خود نمایندگی نمی‌کند بلکه نمایندگی کل ملت ایران را بر عهده دارد و در قبال کل ملت وظیفه دارد و یکی از وظایف مهم مجلس قانون‌گذاری است.

وی تصریح کرد: قانون‌گذاری به معنای کلیه قواعدی است که باید جاری و ساری باشد و از دل مجلس شورای اسلامی بیرون می‌آید و از دیگر وظایف مجلس شورای اسلامی، نظارت بر قوه مجریه و دیگر دستگاه‌های اجرایی، تصویب بودجه و تصمیم‌گیری درباره پیوستن به انواع معاهدات بین‌المللی می‌باشد.

نیکونهاد با اشاره به سوگندی که نمایندگان یاد می‌کنند گفت: سوگندی که هر یک از نمایندگان در اولین جلسه مجلس یاد می‌کنند تعهداتی را نسبت به مردم متکلف می‌شوند و در برابر قرآن مجید به خداوند سوگند یاد می‌کنند که پاسدار اسلام و دستاوردهای انقلاب اسلامی و وظایفی که ملت بر دوش آنها نهاده‌اند باشد.

وی افزود: نمایندگان باید در پی استقلال و اعتلای کشور باشند و از حقوق ملت دفاع کنند و پایبند خدمت به مردم باشند و در تمام اظهار نظرها، استقلال کشور و آزادی مردم و تامین مصلحت مردم را مد نظر داشته باشند بر همین اساس انتخابات برای ایفای نقش مردم در زمامداری فرصتی است، مردم در انتخابات مجلس، نمایندگان را انتخاب می‌کنند که از طرف آن‌ها تصمیم‌گیری کند و آنچه صلاح ملک و مملکت است را به تصویب برسانند.

نقطه مقابل کشمکش سیاسی انتخابات است

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با تشریح نقشی که مردم می‌توانند در انتخابات ایفا کنند گفت: اگر بنا است یک جامعه اسلامی به صورت منظم و بر مدار قواعد دینی شکل بگیرد راهکار این است که نمایندگان مردم مبتنی بر کار کارشناسی و به صورت جمعی تصمیم‌گیری کنند، این انتخابات نقطه مقابل کشمکش سیاسی و اتکا به زور و نیزه است، بنابراین اگر بنا است که جامعه بر اساس یک فضای آرام و رقابت‌های انتخاباتی شکل بگیرد راهش برگزاری انتخابات است.

نیکونهاد با اشاره به اصل ۷۶ قانون اساسی گفت: بر اساس این اصل یکی از وظایف مجلس تحقیق و تفحص در همه حوزه های کشور است اما این حق تک تک نمایندگان نیست، بلکه کلیت مجلس این حق را بر عهده دارد قانون اساسی اجازه مداخله نمایندگان در امور اجرایی کشور یا دخالت در تصمیم‌گیری‌های اجرایی را نمی‌دهد چرا که در صورت دخالت تخلف نمایندگی است و باید از این جهت مواخذه شوند.

وی افزود: مجلس این حق را دارد که بداند در امور مختلف کشور چه اتفاقی در حال رخ دادن است و این نوع کسب اطلاع، محدودیتی ندارد و آیین نامه‌های داخلی و کمیسیون اصل ۹۰ هم در این زمینه خوب عمل کرده‌اند و همه دستگاه‌های اجرایی مکلف به ارائه اطلاعات در زمینه خواسته شده هستند.

خود مردم که به قانون اساسی رأی دادند، خواستار نظارت شورای نگهبان هستند

نیکونهاد تصریح کرد: آزادی در چارچوب قانون معنا پیدا می‌کند، ممکن است این آزادی محدود هم بشود اما این قانون و محدودیت مورد پذیرش مردم قرار گرفته است و ناگفته نماند در هیچ‌کجای دنیا آزادی بی‌قید و شرط وجود ندارد و  وجود آزادی مطلق، خود آزادی را بی‌معنا می‌کند.

عضو هیئت علمی در خصوص نظارت بر رفتار نمایندگان بعد از انتخابات گفت: وظیفه نظارت بر رفتار نمایندگان ابتدا مردم می‌باشند یعنی مردم باید بر نمایندگان خود در سراسر کشور نظارت داشته باشند و لازمه این موضوع شفافیت در داخل و خارج مجلس است و باید دائما در دسترس مردم باشند چرا که نظارت عمومی موثرترین نظارت است.

وی افزود: اگر نمایندگان مرتکب جرمی بشوند باید مانند سایر مرتکبین در برابر دستگاه قضا پاسخگو باشند و در خصوص وظایف خاص نمایندگی هم هیئت خاصی در مجلس وجود دارد که مرکب از نمایندگان مجلس انتخاب می‌شوند که هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان نام دارد که تخلفات خلاف شئون نمایندگان مجلس را رسیدگی می‌کند.

مردم به عملیاتی بودن شعارهای نمایندگان مجلس بنگرند

نیکونهاد با بیان قوانین مدون در حوزه انتخابات گفت: در حال حاضر قانون مدون و اصلی در خصوص انتخابات مجلس شورای اسلامی، قانونی تحت عنوان قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی است که در سال ۱۳۸۷ به تصویب رسیده است و بارها مورد اصلاح قرار گرفته که آخرین اصلاحاتش مربوط به سال ۱۴۰۲ است.

وی افزود: مراجع انتظامی مسئولیت تضمین امنیت انتخابات را دارند و طبق قانون انتخابات، چنانچه هرکس بخواهد در روند برگزاری انتخابات در روز رأی‌گیری اخلالی ایجاد کند با آن برخورد کنند و با همه عوامل مخل امنیت مواجهه داشته باشند و نیروی انتظامی و اطلاعاتی باید همکاری لازم را داشته باشند.

نیکونهاد با تشریح اینکه چگونه مردم می‌توانند نماینده اصلح خود را انتخاب کنند گفت: من توصیه می‌کنم که مردم به رفتار و سابقه داوطلبین مجلس شورای اسلامی توجه داشته باشند و ملاحظه کنند طرف مقابلشان در مسئولیت‌های قبلی خود چگونه رفتار کرده است و اینکه شعارهایی که می‌دهند تا چه حد عملیاتی است و چه قدر مربوط به حوزه اختیارات مجلس و نمایندگان مجلس است؟

وی در پایان اظهار کرد: همچنین مردم مشارکتشان را محدود به روز انتخابات نکنند و از نمایندگان خودشان در طول دوره تصدی‌گری مطالبه‌گری لازم را داشته باشند.

انتهای پیام