عضو هيأت علمي دانشکده‌ي ادبيات دانشگاه فردوسي گفت: فرهنگستان زبان و ادب فارسي در ساخت برخي معادل‌ها از واژهاي مرده‌ي زبان فارسي استفاده مي‌کند. ابوالقاسم قوام در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در خراسان، افزود: بايد در واژه‌سازي از عناصر زنده‌ي زبان استفاده کرد، تا آن واژه بتواند جايگزين واژه‌ي وارداتي شود و مردم بتوانند آن را به کار ببرند؛ نه اين‌که واژه‌ي توليدي براي مردم بيگانه باشد. او افزود: در واقع گاهي اوقات از عناصر واژه‌هاي مرده‌ي زبان که هزار سال قبل کاربرد داشته‌اند، در ساختن معادل براي واژگان وارداتي استفاده مي‌شود، که اين اجزا و عناصر براي شنونده ناآشنا جلوه مي‌كنند و لذا مخاطب نمي‌تواند با آن‌ها ارتباط برقرار کند و آن‌ها را نمي‌پذيرد. قوام خاطرنشان کرد: هر زماني که جايگزيني مناسب و مترادف با واژه‌ي بيگانه ارايه شده، در جلب نظر اهالي زبان موفق بوده است و هر گاه اين کار با تأخير مواجه شده و واژه‌ي جايگزين‌شده براي شنونده بيگانه جلوه کرده، در جامعه پذيرفته نشده است. او در ادامه تأکيد کرد: همواره بايد با ورود تکنولوژي، معادل‌سازي آن نيز انجام شود و قبل از اين‌که واژه‌ي بيگانه در جامعه معمول و متداول شود و در زبان عامه جا بيفتد، برايش معادلي برگزيده شود. عضو هيأت علمي دانشگاه فردوسي با تأکيد بر اين‌که زبان را نمي‌توان به صورت دستوري و فرمايشي القا كرد، تصريح کرد: نمي‌توان زبان را به صورت دستوري و فرمايشي به شنوندگان، ‌خوانندگان و سخنوران يک زبان القا کرد؛ در واقع بايد آن دست از کلمات فارسي را که قابل فهم هستند و يا ريشه‌ي فارسي دارند، ساخت و استفاده كرد و از به کار بردن واژگاني که براي اغلب فارسي‌زبانان قابل فهم نيستند، خودداري کرد. استاد ادبيات دانشگاه فردوسي با بيان اين‌که به‌کارگيري شکل اصيل کلمات در زبان فارسي کار پسنديده‌اي است، افزود: البته نبايد اين نکته را از ياد برد که اين کلمات بايد در زبان به کار روند؛ زبان ابزاري براي برقراري ارتباط است که به دو صورت گفتاري و نوشتاري نمود مي‌يابد و نبايد در آن از کلماتي استفاده کرد که شنوندگان و اهالي زبان متوجه آن نشوند. قوام دغدغه و نگراني به‌وجودآمده درباره‌ي کاهش اهميت خط و زبان فارسي را در جامعه بجا دانست و گفت: اين دغدغه و نگراني بجاست است؛ ولي نگراني از اين‌که که در پنج يا 10 سال آينده خط و زبان فارسي از بين خواهد رفت، مسأله‌اي بي‌جا و غيرمنطقي است. وي نگراني در زمينه‌ي از بين رفتن خط و زبان فارسي را بزرگ‌نمايي عنوان کرد و اظهار داشت: تاريخ ايران فراز و نشيب‌هاي فراواني از جمله هجوم‌هاي فکري، فرهنگي و نظامي را پشت سر گذاشته؛ اما همواره فرهنگ و زبان خود را حفظ کرده است. اين دغدغه يک نوع بزرگ‌نمايي است و به جاي آن، بايد از توانايي‌هاي خود براي حفظ خط ، زبان و فرهنگ فارسي استفاده کرد و کوشيد تا از اهميت آن در جامعه کاسته نشود. قوام با بيان اين‌که کارهاي ارزشمندي در زمينه‌ي حفظ و اعتلاي فرهنگ و زبان فارسي صورت گرفته است، افزود: اکنون زبان فارسي در حال گسترش در جهان است و در کشورهاي گوناگون زبان فارسي تدريس مي‌شود. در عرصه‌ي داخلي نمي‌توان فعاليت‌هاي مثبتي را که توسط مراجع ذي‌ربط انجام شده است، ناديده گرفت؛ اما اين فعاليت‌ها هنوز با حد ايده‌آل و مطلوب خود فاصله دارد و مي‌توان کارهاي بيش‌تري در جهت زنده نگه داشتن و ترويج زبان فارسي در جهان انجام داد. قوام با تأکيد بر اين‌که فرهنگستان زبان و ادب فارسي مي‌تواند بهتر از آن‌چه امروز انجام مي‌دهد، عمل کند، اظهار داشت: اعضاي فرهنگستان افرادي آشنا و متخصص با زمينه‌هاي مختلف زبان فارسي‌اند، که وظيفه‌ي اصلي‌شان، تلاش در جهت حفاظت و ترويج زبان فارسي است و بخشي از فعاليت‌هاي آنان نيز به معادل‌سازي براي واژ‌هاي بيگانه اختصاص دارد. اين نهاد فرهنگي تا کنون فعاليت‌هاي خوبي در راستاي اهداف خود انجام داده است؛ اما با حد مطلوب فاصله دارد و مي‌تواند بهتر از اين‌ها باشد. وي ابزاري همچون اينترنت، پيام كوتاه و ... را عواملي در جهت کم‌رنگ شدن خط و زبان فارسي دانست و گفت: بايد به ساخت ابزارهايي پرداخت که در آن زبان فارسي کاربرد داشته باشد و بدين ترتيب باعث رواج بيش‌تر خط و زبان فارسي ‌شد؛ چرا که به طور طبيعي غربي‌ها براي ما نرم‌افزار زبان فارسي نمي‌سازند، تا براي ارتباط از زبان خود استفاده کنيم. او به ابزاري بودن زبان‌هاي غير ايراني و غربي در اينترنت، ماهواره و ... اشاره کرد و افزود: اين‌ها همه جنبه‌ي ابزاري دارند و در نهايت به کاربر و نحوه‌ي استفاده‌ي او برمي‌گردد، که اين نحوه‌ي استفاده، هم مي‌تواند به تخريب فرهنگ، خط و زبان خودي بيانجامد و هم مي‌تواند اين‌گونه نباشد و اين بسته به ميزان آگاهي جوانان و جامعه است. عضو هيأت علمي دانشگاه فردوسي درباره‌ي نبود مصوت‌هاي کوتاه در خط فارسي اظهار داشت: مصوت‌هاي کوتاه در زبان فارسي وجود دارند؛ ولي علت نبود آن‌ها در خط فارسي اين است که اين خط در واقع خطي عربي است. مصوت‌هاي کوتاه در خط عربي وجود دارند؛ ولي فارسي‌زبانان زماني که اين خط را از زبان عربي گرفتند، اقدام به حذف اين مصوت‌ها کردند و اين از جمله اشتباهاتي است که خواندن فارسي را مشکل کرده است؛ در واقع ما خط فارسي را به نوعي ناقص کرده‌ايم. قوام رويکرد و گرايش جوانان به فرهنگ غرب را يک واقعيت دانست و افزود: شرايط امروز جهان اين مسأله را تقويت مي‌کند؛ در واقع ابزاري چون اينترنت، ماهواره، مجله و روزنامه عوامل ارتباطي مؤثري هستند که زمينه‌ي آشنايي بيش‌تر جوانان کشور را به فرهنگ غرب بيش‌تر مي‌کنند و اين گسترش زمينه‌هاي آشنايي، برنامه‌ي هدف‌مندي است که از سوي غربي‌ها اجرا مي‌شود. او همچنين تصريح کرد: با بستن راه‌هاي ارتباطي نمي‌شود از ورود فرهنگ غرب به کشور جلوگيري کرد؛ بلکه بايد با ايجاد آگاهي در نسل جوان، زمينه‌اي را به وجود آورد که آن‌ها نقاط قوت و ضعف اين فرهنگ را بشناسند، از نقاط قوت آن بهره‌مند شوند و از نقاط ضعف آن با آگاهي بپرهيزند. انتهاي پيام