حسن تاجبخش: برخي معادلها با زبان جامعه متفاوتاند
عضو هيأت علمي دانشگاه تهران گفت: برخي معادلهايي که توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسي تعيين ميشوند، با زبان جامعهي امروز بسيار متفاوتاند.
حسن تاجبخش در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در خراسان، افزود: فرهنگستان در ساخت برخي از معادلها از ريشهي پهلوي کلمات استفاده ميکند؛ در حاليکه فرهنگ پهلوي در قرن هفتم و هشتم هجري قمري نوشته شده است و اين خود سبب ميشود که واژهي ساختهشده سخت جلوه کند و جامعه مفهوم آن را متوجه نشود؛ چرا که زبان پهلوي با زباني که امروز مورد استفادهي فارسيزبانان ايران است، تفاوت زيادي دارد.
او با اشاره به اينکه کسي که معادلسازي ميکند، بايد عالم به اين کار باشد، تصريح کرد: کسي بايد معادلسازي کند که عالم به آن باشد؛ در فرهنگستان زبان و ادب فارسي بايد گروههاي ديگري هم به هنگام ساخت واژه حضور داشته باشند. با اين وجود، آنچه اکنون در زمينهي واژهسازي توسط فرهنگستان انجام ميشود، بد نيست؛ ولي بايد بيشتر کار شود. برخي از معادلهاي ساختهشده توسط فرهنگستان خوباند؛ اما برخي مناسب نيستند.
تاجبخش با بيان اينکه به نظر من کسي که در فرهنگستان کار ميکند، بايد هم زبان فارسي را خوب بداند و هم از آن زباني که ميخواهد ترجمه کند، نيک اطلاع داشته باشد، افزود: برخي از لغاتي که فرهنگستان، معادلسازي آنها را انجام داده است، از جمله هواپيما، رايانه و يارانه خوب هستند؛ اما برخي ديگر به هيچ عنوان جالب توجه نيستند و بايد کار بيشتري دربارهي آنها انجام پذيرد؛ ضمن اينکه فرهنگستان در خصوص لغات علمي بايد از گروههاي علمي مربوط به آن رشتهي خاص در معالسازي کمک بگيرد.
عضو هيأت علمي دانشگاه تهران با اشاره به اينکه شايد وضع لغت توسط فرهنگستان رويهي صحيحي نباشد، گفت: به اين دليل اين مسأله مطرح است که براي يافتن معادل برخي لغات بايد به کتابهاي قديمي رجوع شود و اين امر زمان ميبرد و شايد دليل جا نيفتادن معادلهايي که فرهنگستان تعيين ميکند، نيز همين باشد.
او خاطرنشان کرد: فرهنگستان دير معادلسازي ميکند؛ براي مثال زماني که «ميكروفن» در جامعه جا افتاد و مردم آن را استفاده کردند، فرهنگستان معادل «صدابر» را براي اين کلمه ساخت، که البته کسي نيز وقعي به آن ننهاد.
تاجبخش برخي از معادلهاي را که فرهنگستان ميسازد، دشوارتر از معادل خارجي آنها عنوان کرد و اظهار داشت: درست است که بايد تا حد امکان براي واژگان بيگانه معادل تعيين کرد و زبان را در برابر هجوم بيرويهي اين لغات حفظ کرد، اما در عين حال بايد واژهاي ساخته شود که با زبان فارسي هماهنگ باشد.
او علت کمتمايلي جوانان را به زبان را فارسي، بيتوجهي به اين زبان در طول ساليان گذشته دانست و افزود: آموختن زبان خارجي جزو واجبات است؛ اما خودمان بايد فرهنگسازي کنيم که زبان مادري را به هيچ وجه نبايد کنار گذاشت؛ نبايد لغات خارجي را وارد زبان مادري کرد و اگر امروز گرايش به زبان فارسي کم است، به خاطر اين است که به اين زبان در طي ساليان گذشته نرسيدهاند.
اين مدرس دانشگاه همچنين دربارهي نقش رسانهها در ترويج زبان فارسي گفت: رسانهها ابتدا بايد زبان فارسي را خوب بدانند و سعي کنند با فارسي روان و قابل درک که آلوده به زبان خارجي نباشد، صحبت کنند و اين خود ميتواند کمک بسزايي در ترويج زبان فارسي باشد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.


نظرات