رشيد عيوضي در بزرگداشت حافظ: فرهنگ ايران به حافظ بدهکار است
رشيد عيوضي با موضوع «حافظ برتر کدام است؛ با نگاهي به تصحيح خانلري» سخن گفت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در فارس، رشيد عيوضي - حافظ پژوه و مصحح ديوان حافظ - صبح پنجشنبه (19 مهرماه) درنشست علمي يادروز حافظ در سخنراني خود، گفت: هرچه بگويم به پاي کتاب قافلهسالار سخن نميرسد. آنچه دربارهي دکتر خانلري گفتني است، در اين کتاب گفته شده است.
او افزود: دکتر خانلري کارهاي بسيار بزرگي کرده است. او بهراستي نمونهي يک انسان کامل بود. انتشار 27سالهي مجلهي «سخن» در آن روزگار کار آساني نبود و در آن زمان هرکس از فرهيختگان ادب را ميديدي، همه در انتظار شمارهي جديد مجلهي «سخن» بودند. امروز نيز کتاب تاريخ زبان فارسي او در دانشگاه تدريس ميشود و کتاب «سمک عيار»ش نيز در خانهها سرگرمي ادبي است.
عيوضي همچنين گفت: کار نيک خانلري تأسيس بنياد فرهنگ ايران است، که 140 کتاب عظيم در تاريخ فرهنگ ايران را به طرز زيبايي چاپ کرد.
اين استاد دانشگاه و حافظ پژوه سپس به بيان موضوع سخنراني خود پرداخت و گفت: قبل از تصحيح مرحوم قزويني درعالم کتابهاي حافظ هيچ ديواني نبود که شباهتي به گفتهي حافظ داشته باشد، تا جايي که تعداد غزلهاي حافظ به 800 غزل هم رسيده بود! در حاليکه غزلهاي حافظ به 500 غزل هم نميرسد.
وي خاطرنشان كرد: مرحوم قزويني چون ميخواست ديواني پيدا کند که به حافظ نزديک باشد، نسخهاي را از مرحوم خلخالي تهيه کرد و آن را از لحاظ کميت، اساس قرار داد و حدود 96 غزل از آن کتاب به دست آورد و قدري هم رباعيات و مثنويات که آن مرحوم آن را از لحاظ کميت اساس قرار داد و به ياري سه نسخهي قديمي ديگر و چند نسخهي چاپي، حافظي از چاپ درآورد که آرزوي همهي حافظ دوستان بود. چاپ اول در سال 1320 از طرف وزارت فرهنگ منتشر شد و چشم دوستداران حافظ را روشن ساخت.
اين حافظ پژوه معتقد است: اين فقط مقام قزويني بود که مورد قبول همه واقع شد و غزلها را از 800 به کمتر از 500 رساند، که ديوان او مقبول طبع اساتيدي چون مرحوم فروزانفر و بهار قرار گرفت. گرچه مرحوم محمد قزويني آگاه بود که کار تصحيح ديوان حافظ تمام نشد؛ لذا ميگويد اجالتاً تا نسخهي قديميتري پيدا نشده، اين را بايد بهترين حافظ دانست. تا اينکه در سال 1337 خانلري نسخهاي در موزهي بريتانيا پيدا و آن را چاپ کرد و از آن به بعد ميان اساتيد بحث و نقد درگرفت.
او افزود: بعد از آن بنده با دکتر اکبر بهروز به سه نسخه از ترکيه دست پيدا کرديم که مربوط به سالهاي 825 و 822 و 813 بود که از نسخه خانلري هم قديميتر بود.
عيوضي ادامه داد: از روي نسخههاي يادشده، ديواني را از حافظ به کمک انتشارات تاريخ فرهنگ ايران وابسته به دانشگاه تبريز در سال 56 منتشر کردم که به عنوان حافظ دانشگاه تبريز معروف شد. نوشته بوديم که فقط غلط هاي ناگزير را تصحيح کرديم؛ اما تصحيح نهايي نيست؛ بلکه بايد هيأتي از اهل نظر آن را تصحيح کنند. ولي مرحوم دکتر خانلري به تنهايي اين زحمت را برعهده گرفت. او در سال 1359 يعني سه سال پس از نسخهي من، نسخهي خود را بر اساس 14 نسخهي کهن به شکل بسيار گيرايي که به قول استاد ابوالحسن نجفي هم فال بود و هم تماشا، منتشر کرد.
عيوضي گفت: سرانجام من حافظي را تهيه کردم که تمامي جزييات را آنقدر که او دقت کرده بود، بلکه هم بيشتر، منتشر کردم. در «حافظ برتر کدام است»، سه نسخهي مشهور را با نسخهي خود مورد مطابقت قرار دادم و در حدود يکهزار و 136 مورد اختلاف ديدم که از آن اختلافها، 80 مورد مال خود من بود که آنها را رد کردم.
اين حافظ پژوه گفت: حافظي را که در ارديبهشتماه منتشر کردم، بر اساس «حافظ برتر کدام است» بود.
رشيد عيوضي همچنين فرهنگ ايران را بدهکار حافظ دانست و گفت: وظيفه داريم دينمان را به اين خاکي افلاکي ادا کنيم و در حال حاضر اين وظيفه را مرکز حافظ شناسي با همکاري بنياد فارسشناسي به عهده دارد.
در مراسم افتتاحيهي بزرگداشت حافظ در شامگاه چهارشنبه نيز احمد جلالي - رييس كتابخانهي مجلس شوراي اسلامي و نمايندهي پيشين جمهوري اسلامي ايران در يونسكو - گفت كه نه تنها سازمان ميراث فرهنگي و مركز حافظ شناسي، بلكه همهي مردم بايد به ميراث بهجاماندهي كهن همانند نواميس خود بنگرند و براي از بين نرفتن اين ميراث پرگهر همهچيز را فدا كنند.
او از حافظ بهعنوان لنگرگاه هويت ايراني - اسلامي ياد كرد و گفت: هر ايراني در گذرگاههاي پرمخاطرهي هويت، حافظ را لنگرگاه و تكيهگاه خود ميداند و هر كس كه نام و هويتش ايراني است، به نام حافظ و سعدي افتخار ميكند.
جلالي همچنين به پارهاي از ويژگيهاي گفتاري حافظ اشاره و اظهار كرد: آنان كه به حافظ تهمت ميزنند، از درك و فهم صحيح غافل ماندهاند.
به گزارش ايسنا، محمدرضي حدائق - معاون سياسي - امنيتي استاندار فارس - نيز در سخناني خواستار ترويج تفكر حافظ و سعدي از سوي مراكز علمي و دانشگاهي شد و گفت: قطعاً هر روز بايد روز حافظ باشد و انديشمندان و فرهيختگان در برنامههاي چشمانداز 20ساله جايگاه بزرگاني همچون سعدي و حافظ را تأمين كنند.
او افزود: در طول تاريخ و تمدن كشور همواره بزرگان رسالتمحور در حوزههاي مختلف ديني و علمي در پي پاسداري از دين مبين اسلام و فرهنگ ديني، انتقال و گسترش علم و دانش ديني بودهاند، كه در اين رهگذر، بدون ترديد حضرت حافظ با اشعار برگرفته از روح و آهنگ قرآن مجيد نقش برجستهاي داشته است.
معاون استاندار فارس در ادامه اظهار داشت: در مقطع كنوني بيش از هر زمان به تفكر حافظ نيازمنديم؛ زيرا حافظ با هنر و اشعار و استعارههاي بينظير خود كه برگرفته از روح و آهنگ قرآن مجيد است، اسلام و قرآن را به زبان مردمي در جامعه گسترش داده است.
بنا بر اين گزارش، سعيد زاهد - مدير بنياد فارسشناسي - نيز راز مانايي و ماندگاري حافظ را تمسك به قرآن دانست و پس از آن گزارشي از عملكرد اين بنياد و برنامههاي اين همايش ارايه داد.
همچنين آيتالله حائري - نمايندهي ولي فقيه در فارس و امامجمعهي شيراز - كه بهعنوان يكي از سخنرانان به مراسم دعوت شده بود، ترجيح داد وقت سخنراني خود را در اختيار جلالي قرار دهد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات