*** توجه به زبان كودكان در ترجمه و دوبله‌ي انيميشن‌ها

مرجان فشنگ‌چي در ادامه‌ي نشست خبرگزاري دانشجويان ايران با اعضاي انجمن گويندگان جوان تهران درباره‌ي اهميت ترجمه در دوبله‌ي كارهاي كودك گفت: كودك خام و در عين حال شيرين حرف مي‌زند. در دوبله انيميشن هم وضعيت به همين منوال است. هم بايد درست حرف زد و هم كاري جذاب ارايه داد. گوينده‌اي كه جاي يك كودك حرف مي‌زند در عين حال كه نبايد كلمات را اشتباه ادا كند، بايد كودك را جذب كند و همين مساله دشواري كار ما را نشان مي‌دهد.

رييس انجمن گويندگان جوان تهران نيز در پاسخ به پرسشي درباره‌ي ترجمه انيميشن‌هاي كودك، آن را امري تخصصي خواند و گفت: ترجمه كودك همانند تمام مباحث ديگر، مترجم خاص خود را دارد. ما در حال حاضر 5 مترجم خوب داريم كه با آنان همكاري مي‌كنيم. پيدا كردن مترجم خوب بسيار سخت است؛ چرا كه مشكل اغلب مترجمان اين است كه فارسي را خوب نمي‌دانند.

وي خاطرنشان كرد: ترجمه نخستين بخش روند دوبله است كه مي‌تواند 80 درصد روي كيفيت كار تاثير بگذارد.

وحيد رونقي كه در انيميشن‌ها «ماشين‌ها » و«گارفيلد» صداپيشگي كرده است نيز درباره‌ي ترجمه‌ي انيميشن‌هاي كودك به ايسنا خاطرنشان كرد: ترجمه كار كودك از ترجمه كارهاي بزرگسال دشوارتر است؛ چرا كه دايره‌ي واژگاني كه براي كار كودك استفاده مي‌شود، متفاوت است كه همين مساله كار را سخت‌تر مي‌كند.

محمدرضا صولتي از صداپيشگان انيميشن «ماشين‌ها» نيز ترجمه‌ي انيميشن را بسيار سخت دانست و گفت: گاه مترجم براي من عبارتي نوشته كه يك خط است، ولي شخصيت تنها يك يا دو لب مي‌زند. پس از آن بايد ساعت‌ها فكر كنم كه چه عبارتي را جايگزين اين جمله كنم تا با تصوير همخواني داشته باشد.

حامد عزيزي صداپيشه‌ي نقش «گارفيلد» درباره‌ي اهميت مفهوم و در عين حال كودكانه بودن ترجمه انيميشن‌ها به ايسنا گفت: ترجمه فيلم حتما سخت‌تر از ترجمه‌ي كارتون است. اما ادبيات كودك و نوجوان ويژگي خاص خود را دارد كه نمي‌توان منكر آن شد.

وي با اشاره به لزوم اشراف مترجم به كل قصه فيلم يا انيميشن يادآور شد: اين صحبت‌ مهرداد رييسي، خيلي درست كه انجام دوبله يك فيلم كمتر از سه روز خيانت است. آيا تلاش‌هاي يك گروه فيلمسازي را مي‌توان در عرض 7 ساعت دوبله يا ترجمه خراب كرد؟!

مرجان فشنگچي كه از صداپيشگان انيميشن «شگفت‌انگيز» است هم‌چنين در اين نشست در پاسخ به پرسشي درباره‌ي حضور پررنگ‌تر خانم‌ها در دوبله انيميشن‌ها كه به تبع آن به حضور كم رنگ آنان در فيلم‌ها نيز منجر مي‌شود، گفت: از آن‌جا كه كار تخصصي انجمن گويندگان جوان تهران انيميشن است، نمي‌توان اين مساله را بسط داد. ضمن اين‌كه در انجمن گويندگان جوان اين‌گونه نبوده كه اگر خانمي در انيميشن وارد شد وارد فيلم‌هاي جدي نشود.

*** توجه به ترجمه و دوبله‌ي ترانه‌هاي انيميشن

مرجان فشنگچي در ادامه‌ي نشست اعضاي گويندگان جوان تهران با سرويس تلويزيون ايسنا در پاسخ به پرسشي درباره لزوم دوبله و ترجمه ترانه‌هايي كه در انيميشن‌ها خوانده مي‌شود، گفت: در اغلب انيميشن‌هاي ايراني كه به لحاظ ساختار ضعيف هستند، بايد دوبله بر جذابيت كار بيفزايد. يكي از راه‌هاي اين جذابيت شعر است و بر اين اساس ما تلاش مي‌كنيم اغلب ترانه‌ها را دوبله و ترجمه كنيم.

وي ادامه داد: حذف بخشي از ترانه‌ها به مميزي‌ها بر مي‌گردد. يك خانم نمي‌تواند اين شعرها را بخواند. اما در مواردي كه لازم بوده به صورت كورال ترانه‌ها را اجرا كرده‌ايم.

محمدرضا صولتي كه اين روزها به جاي شخصيت آقاي ايمني حرف مي‌زند نيز در اين باره گفت: گاه براي خوندان يك ترانه دريك انيميشن سه دقيقه‌اي، يك روز وقت صرف مي‌كنيم؛ گاه حتي شعر و موسيقي را تغيير مي‌دهيم و اغلب هم اين بخش‌ها سانسور مي‌شود؛ اما ما به كارمان ادامه مي‌دهيم.

مهرداد رييسي در پاسخ به اين پرسش ايسنا كه تا چه اندازه بر استفاده از شعر و موسيقي در انيميشن‌ها تاكيد داريد؟ گفت: ما بخشنامه كرديم كه مديران دوبلاژ حتما يكي از شعرها را در كارهايشان ترجمه و دوبله كنند. اگر چه اين مساله دشوار است، اما ما با هدف كاري متفاوت وارد عرصه دوبله شده‌ايم.

رييس انجمن گويندگان جوان تهران تاكيد كرد: اكثر انيميشن‌هايي كه ساخته مي‌شوند، شعر و موسيقي دارند كه بايد اين بخش هم دوبله شوند. در پاره‌اي موارد گاه بخشي از داستان از طريق همين شعرها بيان مي‌شود يا نكته اصلي داستان در اين ترانه‌ها عنوان مي‌شود. ضمن اين كه شعر و موسيقي نياز هر انسان و خصوصا بچه‌ها است و نمي توان با اين مساله مقابله كرد.

وي دوبله‌ ترانه‌هاي انيميشن‌ها را زمان‌بر و دشوار خواند و افزود: با تمام اين دشواري‌ها ما بر انجام اين كار تاكيد داريم و اين مساله يكي از وجوه تمايز انجمن گويندگان جوان با ساير موسساتي است كه در اين زمينه كار مي‌كنند.

رييسي در پاسخ به اين پرسش كه آيا سفارش دهندگان اين حساسيت‌هاي آنان را درك مي‌كنند، پاسخ منفي داد و گفت: اكثر سفارش دهندگان تنها به تيراژ فكر مي‌كنند و برايشان اين مسائل مهم نيست؛ البته اخيرا با شركتي كار مي‌كنيم كه وضعيت كمي بهتر شده است.

*** توجه به استانداردها

مهرداد رييسي هم‌چنين در اين نشست گفت:‌ در انجمن گويندگان جوان تهران تاكيد داريم تا استانداردها يكسان باشد؛ بنابراين كارهايي كه توسط مديران دوبلاژ متفاوت دوبله مي‌شوند را نمي‌توان از هم تشخيص داد. گاه بسياري از اشكالات دوبله به گردن مديران سازمان و مميزي‌ها انداخته مي‌شود، اما ما اين مساله را بهانه‌اي براي ارائه كارهاي بد نمي‌دانيم و براي كلماتي كه مميزي مي‌شوند، معادل پيدا مي‌كنيم.

حاجي عبداللهي صداپيشه‌ي انيميشن «باب اسفنجي» هم با اشاره به لزوم اجازه دادن به جوانان براي ورود به عرصه‌هاي مختلف خاطرنشان كرد: من در انجمن گويندگان و سرپرستاران گفتار دوست‌هاي بسياري دارم كه با هم هيچ مشكلي نداريم. آن‌ها سي‌دي كارهاي من را براي بچه‌هايشان مي‌خرند و از آن تعريف مي‌كنند؛ كاش همه آنان اين‌گونه بودند.

*** انتقاد به دوبله با لهجه‌هاي مختلف

هومن حاجي عبداللهي در بخش ديگري از نشست ايسنا با اشاره به انتقاداتي كه در خصوص استفاده از لهجه‌ها در انيميشن‌هاي انجمن گويندگان جوان مطرح شده بود، گفت: انجمن گويندگان جوان چند سال قبل دست به چنين كار جديدي زد و از لهجه‌ها در انيميشن‌ها استفاده كرد. كاري بود درست يا اشتباه كه انجام و تمام شد. اما پس از آن هم درباره اين مساله صحبت‌هاي بسياري مطرح شده است؛ اين در حالي است كه من با چند تن فروشندگان محصولاتمان صحبت كردم و فهميدم اين انيميشن‌ها اتفاقا فروش بيشتري نسبت به سايرين داشته‌اند. با اين حال تجربه‌اي بوده كه تمام شده است. بنابراين درست نيست براي رقابت، اتفاقات قديم را مجددا زنده كنيم.

اين دوبلور گفت: اخيرا بحث‌هايي در خصوص شكستن قيمت‌ها مطرح شده بود. الان بازار رقابت است. اگر مي‌توانند با همين كيفيت و قيمتي كه ما كارهايمان را ارائه مي‌دهيم، انيميشن‌هايشان را عرضه كنند، بسم‌الله؛ ما مشكلي نداريم.

*** حاصل نشست با مديران دوبلاژ سيما

مهرداد رييسي، با اشاره به نشستي كه با مدير امور دوبلاژ سازمان صدا و سيما داشته است، گفت: خواستند اين نشست پنهان بماند و البته نتيجه‌اي هم نداشت. اما اين نكته را مي‌گويم كه تنها مردم هستند كه براي انجمن گويندگان جوان اهميت دارند وگرنه ما به صدا و سيما نيازي نداريم؛ از اغلب كساني كه به ما سفارش كاري مي‌دهند هم دل خوشي نداريم.

رييس انجمن گويندگان جوان تهران مدعي شد: آقاي بزرگي پس از ديدار تنها كاري كه كرده اين بوده است كه به واحد دوبلاژ ابلاغ كند پيش از فيلم‌ها اعلام كنند «دوبله شده در واحد دوبلاژ سيما» چرا كه انيميشني كه روي ميز آقاي بزرگي گذاشتم و ايشان ديدند، در ابتداي آن اعلام مي‌شود «دوبله شده در واحد انجمن گويندگان جوان تهران»

*** دوبله به زبان‌هاي غير فارسي و همكاري با شبكه‌هاي تلويزيون

مهرداد رييسي درباره‌ي همكاري انجمن گويندگان جوان با شبكه‌هاي برون مرزي يادآور شد: انجمن ما تنها در زمينه‌ي انيميشن كار نمي‌كند، بلكه فيلم‌هايي به زبان‌هاي عربي، كردي و تركي نيز براي شبكه‌هاي برون مرزي دوبله كرده‌ايم.

مهرداد رييسي همكاري انجمن گويندگان جوان تهران با شبكه‌هاي تلويزيوني را مناسب خواند و گفت: صداي ما الان با تيزرهاي گاز، بهينه‌سازي و راهنمايي و رانندگي از تلويزيون پخش مي‌شود. پس از دوبله اين تيزرها توسط انجمن ما، علاقه‌ي مردم به تماشاي آن‌ها بيشتر شد.

وي تاكيد كرد: ما با هيچ شبكه‌ي خاصي مشكل نداريم و تنها چيزي كه دست ما از آن كوتاه است واحد دوبلاژ سازمان صدا و سيما است. اگر دوست داريم در تلويزيون و در اين واحد كار كنيم، به دليل خدمت به مردم است. كار كردن در سازمان صدا و سيما به هيچ وجه اهداف مالي برايمان ندارد.

وي اظهار كرد: ما قدر حمايت‌هاي شبكه‌اي مانند تهران را مي‌دانيم و به مناسبت ميلاد امام رضا (ع) 48 سي‌دي به قيمت هركدام يك ميليون تومان را به اين شبكه اهدا كرديم.

رييسي كه طرح برنامه‌ي «هنر هشتم» را به شبكه تهران سيما ارايه كرده بود و اين برنامه به كارگرداني وي از تلويزيون پخش مي‌شد، گفت: كارگرداني سري جديد «هنر هشتم» را ديگر من عهده‌دارنيستم. اين در حالي است كه طرح اين برنامه را من به تلويزيون ارائه دادم. اما در سري جديد به ما مي‌گويند انجمن گويندگان و سرپرستان گفتار ايراد گرفته‌اند كه چرا شما تنها پشت صحنه‌ي انيميشن‌هايي كه خودتان دوبله كرده‌ايد را پخش مي‌كنيد و به انيمشين‌هايي كه توسط واحد دوبلاژ سازمان صدا و سيما دوبله شده‌اند توجهي نداريد؟! آيا دوبلورهاي واحد دوبلاژ صدا و سيما به من اجازه‌ي ورود به پشت صحنه كارهايشان را مي‌دهند؟!

مهرداد رييسي در بخش ديگري ادعا كرد: اگرمن به جاي آقاي بزرگي به سمت مدير واحد دوبلاژ سازمان صداوسيما منصوب مي‌شدم، دوبله ايران را به دوران طلايي آن نزديك مي‌كردم.

*** انتقاد به دوبله‌هاي مجدد كارتون‌هاي خاطره‌انگيز

حامد عزيزي به دوبله مجدد برخي فيلم‌هاي و انيميشن ها خاطره‌انگيز انتقاد كرد و به ايسنا گفت: دوبله مجدد كارتون «نل» و پينوكيو به معناي پاك كردن نوستالژي است.

مهرداد رييسي نيز دوبله‌ي مجدد فيلم‌ها و انيميشن‌هاي قديمي را بيهوده خواند و گفت: چندي پيش به من پيشنهاد دادند كه انيميشن «گربه‌هاي اشرافي» را دوبله كنم اما من نپذيرفتم و گفتم اين انيميشن دوبله خوبي دارد و من جسارت نمي‌كنم آن را مجددا دوبله كنم.

*** دوبله انيميشن كار كمتر نيست

رييس انجمن گويندگان جوان تهران در بخش ديگري از اين نشست با بيان اين مطلب كه بين دوبلورهاي قديمي، دوبله‌ي انيميشن امري بسيار سطحي به نظر مي‌رسد. گفت: من معتقدم صحبت كردن روي انيميشن بسيار دشوارتر از فيلم است. در حال حاضر ضرباهنگ انيميشن‌هاي جديد زياد شده، ضمن اين كه در كارتون گاه بايد جاي موجوداتي صحبت كني كه موجوديت ندارند.

رييسي از دوبله به عنوان امري تخصصي ياد كرد و گفت: خانم ژاله علو كه در زمينه سينماي كودك فعاليت دارند، مادر دوبله ايران هستند. «پينوكيو»يي كه خانم علو دوبله كردند با پينوكيويي كه اخيرا دوبله شد بسيار متفاوت است. اين گونه نيست كه هر كس مدير دوبلاژ شد بتواند هر كاري را انجام دهد؛ بلكه بايد اين حوزه‌ها تخصصي شود و بر اساس توانايي مديران دوبلاژ كارها به آنان سپرده شود.

*** استقبال از نشستي مشترك با پيشكسوتان دوبله

رييس انجمن گويندگان جوان تهران در پايان با استقبال از شركت در نشستي با حضور اعضاي انجمن گويندگان و سرپرستان گفتار، خاطرنشان كرد: من هيچ مشكلي با انجمن گويندگان و سرپرستان گفتار ندارم و حاضرم درخصوص آسيب‌شناسي دوبله در ايران با آنان به گفت‌وگو بنشينم. اگر پيش از اين نزد آقاي كسمايي و مرحوم شايگان رفتيم، وظيفه‌ي خود مي‌دانستيم و ادعايي نداريم. ما به تمام پيشكسوتاني كه به شعور مردم احترام مي‌گذارند احترام مي‌گذاريم.

***در پايان

محمدرضا صولتي در پايان به روحيه‌ي بازيگوشي و نشاطي كه در بين اعضاي اين انجمن به چشم مي‌خورد، اشاره كرد و گفت: اگر اين كار را نكنيم خسته مي‌شويم و نمي‌فهميم بچه‌ها چه مي‌خواهند اگر كودك درون ما به بازيگوشي نپردازد نمي‌توانيم كاري ارايه دهيم كه بچه‌ها خوششان بيايد. در حين دوبله انيميشن‌ها دقيقا بچه مي‌شويم.

به گفته‌ي اين صداپيشه، بسياري از ديالوگ‌ها را به دليل مميزي‌ها نمي‌توان استفاده كرد. در چنين شرايطي بايد ديالوگ‌ها را به گونه‌اي تغيير داد كه هم به مفهوم كار لطمه وارد نشود و هم با مميزي‌ها هم‌خوان باشد.

انتهاي پيام