ميدان اعدام به سمت بافت تاريخي بازار در چهارراه گلوبندك، دومين كوچه به نام بازار دروازه نو و تودرتوهاي آن، تو را به ششمين دروازه‌ي تهران قديم كه توسط محمدشاه قاجار ساخته شده است، هدايت مي‌كند.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، هرچند هيچ نام و نشاني از اين دروازه بر در و ديوارها باقي نمانده است، ولي اگر راه‌بلد باشي يا از قديمي‌هاي شهر، كسي تو را همراهي كند، به‌راحتي از اين تودرتوها كه شايد روزي ابتداي دروازه‌ي تهران بوده‌اند، به سه ستون آبي‌رنگ مي‌رسي كه دو ستون از كمر به بالا در چشم‌اند و سومي هم از پايه‌ستون تا سر مناره ديده مي‌شود، ولي بخش پايين آن بين دو مغازه قرار گرفته و فقط حدود پنج سانتي‌متر از آن به چشم مي‌آيد و اگر كاشي‌هاي آبي‌رنگ آن نبودند، شايد اصلا تشخيص داده نمي‌شد كه اين ستون نيز بخشي از دروازه‌ي قديمي اين پايتخت 200 ساله بوده است.
در دو ستون ديگر نيز اصلا مشخص نيست، بر سر پايه‌ستون‌ها چه آمده است. داربست‌هاي زنگ‌زده‌ي اين دروازه هرچند تاق‌ها و قوسي‌هاي جديد و با نماد گذشته را بر دوش دارند، ولي آن‌ها هم گويا از مدت‌ها پيش بسته شده‌اند. شايد دور نباشد روزي كه عمر آخرين دروازه‌ي تهران نيز به پايان برسد و آن وقت، كوچه‌هاي تهران بايد در حسرت چهره‌ي قديمي خود بمانند تا روزي كه نوبت آن‌ها هم برسد.
كارشناس فني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا، دروازه‌ي محمديه را به‌عنوان تنها دروازه‌ي باقي‌مانده در تهران و يكي از مهم‌ترين اسناد تاريخي پايتخت ايران دانست كه بايد حفظ و نگهداري و حريم اطراف آن آزاد شود.
مهدي معمارزاده ادامه داد: اين درحالي است كه حدود 30 سال پيش، ادعاي دقت و حساسيت در حفظ و نگهداري از آثار تاريخي زياد بود، در صورتي كه با ارايه‌ي مجوز ازسوي مسؤولان وقت ميراث فرهنگي براي ساخت مجتمعي دو طبقه در كنار مناره‌ي سمت راست اين دروازه، به ميراث فرهنگي تهران ضربه‌اي جدي وارد شد.
وي درباره‌ي وضعيت مرمت دروازه‌ي محمديه، اظهار داشت: در مرمت سه مناره‌ي باقي‌مانده از اين دروازه، چون هيچ سندي از نوع و رنگ كاشي‌ها پيدا نشد و فقط تعدادي عكس سياه و سفيد از آن دوره باقي مانده‌اند، فعلا كاري انجام نمي‌شود تا وقتي كاشي‌هايي مطابق آن پيدا شوند و با مطالعه‌ي قياسي، به كاشي‌هاي اوليه بتوانيم دست يابيم يا مناره‌ها به همان شكل باقي بمانند.
او توضيح داد: بخش‌هايي از نوع تاق‌ها و قوسي‌هاي دروازه، از عكس‌ها درآورده شدند كه براساس آن‌ها، تاق و قوس‌ها در دست اجرا هستند و با نشانه‌هايي كه به‌صورت تقريبي از عكس‌ها درآورده شدند، اندازه‌ي تاق‌ها و قوس‌ها به‌شكل تقريبي و تطبيقي مشخص شد، به‌گونه‌اي كه همه‌ي نشانه‌گذاري‌ها و اندازه‌ها با 99 درصد دقت و اطمينان درآمدند.
معمارزاده شكل، دوره‌ها و ابعاد كنوني تاق را با نمونه‌هاي باقي‌مانده از گذشته يكسان ارزيابي و اضافه كرد: اين دروازه هيچ بودجه‌اي براي ادامه‌ي كارهاي مرمتي ندارد. به همين دليل، كار مرمت متوقف است.
يك كارشناس مرمت آثار و بناهاي تاريخي استان تهران نيز در اين‌باره به خبرنگار ايسنا گفت: مقداري در دروازه‌ي محمديه كار مرمت شده، ولي نه به‌صورت صددرصد، بلكه فعلا از وضعيت ناهنجار پيشين خارج شده و به‌دليل نبود اعتبار، كار رها شده است.
رضا موسوي درباره‌ي وضعيت حريم دروازه، بيان كرد: مناره‌هاي دروازه به‌دليل تداخل با ملك خصوصي و مغازه‌هاي اطراف مشكل تملك دارند. مغازه‌هاي اطراف مناره، دايم ديواره‌هاي خود را تراشيده و به جلو رفته‌اند، به‌گونه‌اي كه اكنون ستون‌هاي مناره‌هاي دروازه‌ي محمديه در انباري مغازه‌ها قرار دارند.
حصار صفوي در تهران قديم چهار دروازه‌ي عودلاجان، شاه عبدالعظيم (ري)، قزوين و دروازه شميران را داشته است. در زمان افغان‌ها پنجمين دروازه به نام دروازه دولت به حصار صفوي اضافه شد تا زمان محمدشاه قاجار كه او نيز ششمين دروازه‌ي اين حصار را به نام دروازه‌ي محمديه برگرفته از نام خود به تهران قديم افزود.
حال اين ششمين دروازه كه آخرين بقاياي دروازه‌هاي تهران به‌شمار مي‌رود، زير خشت و آجرهاي مغازه‌هاي اطراف لگدمال مي‌شود. هرچند اندكي مرمت در مناره‌هاي آن انجام شده است، ولي با بي‌توجهي و مشكلاتي مانند تغيير مديريت و كمبود بودجه كه گريبانگير سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران‌اند، اين دروازه روزبه‌روز به بازدم آخرين نفس‌هاي خود نزديك مي‌شود.
انتهاي پيام
نظرات