نشست خبري سريال «مثل هيچ كس» با حضور عبدالحسن برزيده(كارگردان)، علي‌اكبر محلوجيان(نويسنده)، محمدعلي اسلامي(تهيه‌كننده) و اصغر همت(بازيگر) در محل خبرگزاري دانشجويان ايران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سرويس تلويزيون ايسنا، در اين نشست *عبدالحسن برزيده با انتقاد از پرداختن بيش از حد به زندگي مدرن و آپارتمان نشيني در سريال‌هاي تلويزيوني، در پاسخ به منتقداني كه «مثل هيچ كس» را داراي فضايي بيش از حد سنتي دانسته‌اند، گفت:من مخالف اين نوع از سريال‌ها نيستم اما اگر قرار باشد ما درباره‌ي سنت‌ها سريال نسازيم، لطفا از آن طرف هم آن قدر زندگي آپارتمان‌نشيني را در سريال‌هايمان تبليغ نكنيم.
* در نشست ايسنا محمدعلي اسلامي كه تا به حال سريال‌هايي چون «رعنا»، «همشاگردي‌ها»، «زير تيغ» و «مثل هيچ كس» را تهيه كرده‌است، گفت كه دغدغه اصلي‌اش طرح ارزش‌ها و سنت‌هاي از دست رفته در مجموعه‌هاي داستاني است و معتقد است كه افراد در فضاهاي سنتي زودتر به كمال مي‌رسند.
* علي‌اكبر محلوجيان هم كه نگارش متن سريال‌هايي چون «در قلب من»،«پدرسالار»،«روزگار جواني»،«زيرتيغ»و«مثل هيچ كس» در پرونده كاري‌اش ثبت شده است، متذكر شد كه قرار نبود فيلمنامه‌اي كه به شبكه تحويل دادند و سريال بر اساس آن ساخته شد، فيلمنامه نهايي باشد چرا كه به اعتقاد او، متن به دو ماه ديگر كار نياز داشت؛ اما تصميم بر پخش سريال «مثل هيچ كس» در ماه رمضان، اين فرصت را از او گرفت.
* و اصغر همت كه نقش «جلال» را بازي كرد يكي از وظايف هنرمند را تلنگر زدن به مخاطب در خصوص از دست رفتن ارزش‌ها دانست. او در عين حال بر لزوم تلفيق سنت و مدرنيته تاكيد كرد.
** پرهيز از شباهت «مثل هيچ كس» با «پدرسالار» و «زيرتيغ»
در ابتداي اين نشست علي اكبر محلوجيان، نويسنده سريال‌هاي «زير تيغ» و «پدر سالار» در پاسخ به اين پرسش كه چه اندازه تلاش كرده‌است كه كاري مشابه با اين دو سريال را ارائه ندهد؟ با يادآوري اين كه «مثل هيچ كس» يا همان «دادشي»، زودتر از «زيرتيغ» و همزمان با «پدرسالار» نوشته شد، گفت: اين طرح را در دهه‌ي 70 يعني همان زمان كه «پدر سالار» نوشته مي‌شد، نوشتم؛ در آن زمان «داداشي» را بلافاصله پس از «پدرسالار» براي كار به تلويزيون ارائه دادم كه همه گفتند اينكه همان «پدرسالار» است؛ ولي من همواره تعجب مي‌كردم كه چرا مي‌گويند «داداشي» شبيه «پدرسالار» است. «پدرسالار» درباره پدري بود كه بر خانواده حكومت مي‌كرد ولي «داداشي» موضوعي ديگر را دنبال مي‌كرد.
وي به اين پرسش ايسنا كه فكر مي‌كند اگر «مثل هيچ كس» پيش از «پدر سالار» كار مي‌شد بهتر جواب مي‌گرفت؟ پاسخ مثبت داد و افزود: من هم همين عقيده را دارم؛ آدم‌هاي اين دو سريال از يك طبقه هستند و شايد اين مساله اين شبهه را ايجاد كند كه «مثل هيچ‌كس» با «پدرسالار» شباهت دارد.
محلوجيان به اين پرسش هم كه آيا گذشت زمان و كسب تجارب بيشتر باعث نشد در طرح «مثل هيچ كس» كه در دهه‌ي 70 نوشته بود، تغييراتي ايجاد كند؟ پاسخ مثبت داد و افزود: گذشت زمان باعث شد كه تغييرات عمده در طرح اصلي ايجاد شود. طرح اصلي آن زمان كه نوشته شد 70 صفحه بود و زماني طرح را به آقاي اسلامي دادم تنها10 صفحه بود.
اين فيلمنامه نويس با يادآوري اين كه طرح «مثل هيچ كس» را زماني كه «زيرتيغ» ساخته مي‌شد به محمدعلي اسلامي ارائه داده است، بار ديگر تاكيد كرد: زماني كه «مثل هيچ‌كس» را مي‌نوشتم، اصلا در ذهنم «پدرسالار» نبود.
** پيوند سنت و مدرنيته
علي اكبر محلوجيان در پاسخ به پرسش ديگر ايسنا كه چگونه مي‌توان سنت‌هاي قديمي و فرهنگ ايراني را با مسائل جاري و روزمره جامعه فعلي پيوند زد كه براي نسل جوان و بعضا مخاطبان نيز جذاب تر باشد؟ گفت: اين تفاوت را اين گونه نمي‌بينم؛ براي من دردناك است كه مردم فكر مي‌كنند اين موضوعات به حال تعلق ندارد و تنها روزگار گذشته اين‌گونه بوده است. اين در حالي است كه در همين دوران نيز چنين موضوعاتي وجود دارد. براي مثال آقاي اسلامي مي‌گفت در همان لوكيشين بازار كه تصويربرداري «مثل هيچ كس» انجام شد مشكل ارث و ميراث بين اعضاي خانواده وجود داشت.
وي در عين حال اذعان كرد: شايد نوع ديالوگ‌هاي من اين نكته را به ذهن متبادر مي‌كند كه اين موضوعات متعلق به گذشته است؛ مساله‌اي كه تاحدودي خود مرا هم به فكر برده است. بعضي‌ها از من مي‌پرسند كه اين ضرب‌المثل‌ها را از كجا پيدا مي‌كني؟ آيا كتاب باز مي‌كني و از روي كتاب مي‌نويسي؟ اين در حالي است كه اين عبارت‌ها و ضرب‌المثل‌ها درطول اين سال‌ها درذهن من ملكه شده‌است.
محلوجيان در اين نشست به خبرنگار ايسنا گفت: اين سريال‌ها كه كار مي‌شود، دنباله پاورقي‌هايي است كه مرحوم مستعان زماني در يكي از روزنامه‌ها مي‌نوشت. يادم مي‌آيد كه آن زمان اطلاعات هفتگي اين پاورقي‌ها را پنج‌شنبه‌ها در مي‌آورد و مردم هر هفته براي خريد روزنامه صف مي‌بستند تا ادامه‌ي داستان را بخوانند.
وي ادامه داد: ما هم همين‌كار را مي‌كنيم؛ در حقيقت ما اين پاورقي‌ها را تصوير مي‌كنيم. ضمن اينكه من همواره در كنار طرح يك قصه و داستان به ادبيات خيلي توجه دارم و براي همين هم هست كه چنين ديالوگ‌هايي را براي فيلمنامه‌هايم مي‌نويسم.
علي اكبر محلوجيان در پاسخ به اين پرسش كه تا چه اندازه با آدم‌هاي امروزي محله‌هايي كه در فيلمنامه‌هايش مي‌نويسد، ارتباط دارد؟ متذكر شد: اين نيست كه من ياد بگيرم كه مردم اين محله‌ها چگونه زندگي مي‌كنند، بلكه من اين آدم‌ها را مي‌شناسم. ضمن اينكه من معتقدم ظرفي كه حرف براساس آن بيان مي‌شود خيلي مهم است و من اين ظرف را اين گونه مي‌بينم.
نويسنده سريال «مثل هيچ كس» سرانجام خانواده‌ي خودش را مشابه اين قصه دانست و يادآور شد: ما خانواده‌اي بزرگ بوديم كه الان هم از متلاشي‌شده‌است؛ پس من اين موضوعات را تجربه كرده‌ام. تمام اين شخصيت‌ها زماني دور و برمن بوده‌اند؛ من شخصيت‌هايي مثل «عمه بتول» و «عمو علي» را از نزديك ديده‌ام و در كنارم زندگي كرده‌اند.
وي با تاكيد بر تفاوت نوع گفتار كه براي شخصيت‌هاي مختلف سريال «مثل هيچ كس» انتخاب كرده‌است، در اين باره توضيح داد: بيشتر شخصيت‌هاي من حرف‌هاي خودشان را مي‌زنند؛ شما مي‌بينيد كه شخصيتي مثل «جلال» هم ضرب‌المثل‌هاي خودش را به‌كار مي‌برد، اما اين عبارات متناسب با شخصيت خودش خبيثانه بود.
سپس عبدالحسن برزيده در مقام كارگردان در پاسخ به پرسش ايسنا درباره‌ي تلفيق سنت‌هاي قديمي با مسائل جاري و روزمره جامعه فعلي ايران، گفت: اولين‌بار كه فيلمنامه را خواندم، آن چه مرا جذب كرد همين ديالوگ‌هايي بود كه بوي كهنگي مي‌داد؛ البته از همان زمان نگران بوديم كه همه بيننده‌ها مثل ما فكر نمي‌كنند و ما شايد حداقل طيف گسترده‌اي از مخاطبان جوان را از دست بدهيم. اين مساله براي ما به نوعي يك ريسك بود، براي همين ما تاحدودي ديالوگ‌ها را تغيير داديم. با اين حال من اين ديالوگ‌ها را دوست و تاكيد داشتم كه بسياري از اين ديالوگ‌ها بيان شود كه در مواردي تا حدودي با مخالفت‌هاي بازيگران هم مواجه مي‌شديم و درمواردي حتي قانع مي‌شديم.
كارگردان «مثل هيچ كس» در عين حال خاطرنشان كرد: برخلاف آن چه ما نگرانش بوديم، بسياري از جوانان مخاطب اين سريال بودند و حتي بعضي‌ها ديالوگ‌ها را حفظ كرده بودند و تكرار مي‌كرند؛ بنابراين از اينكه اين ديالوگ‌ها بارديگر توسط آقاي محلوجيان مرور شد و من افتخار به تصوير كشيدن آن‌ها را داشتم، خوشحالم.
برزيده هم‌چنين درباره ريسك گنجاندن ديالوگ‌هايي كه شايد تمامي بيننده‌ها با آن ارتباط برقرار نكنند، به طرح اين پرسش پرداخت كه چه اشكالي دارد ما به مخاطب مسائلي كه لازم است را يادآوري كنيم و به آن‌ها آموزش دهيم، حتي اگر آن را دوست ندارند؟
اين كارگردان سينما و تلويزيون سپس گفت: ما از زندگي قديمي‌مان محروم شديم و حواسمان هم نيست. سرعت زندگي مدرن باعث شده‌است كه فراموش كنيم ما چمداني از سنت‌هاي زيبا را داشته‌ايم و جا گذاشته‌ايم. بر اين اساس من از سنتي‌بودن ديالوگ‌هاي «مثل هيچ كس» دفاع مي‌كنم.
وي ادامه داد: براي نگارش اين ديالوگ‌ها آقاي محلوجيان به نوعي تحت فشار است و آقاي اسلامي هم به نوعي؛ ايشان مي‌توانند از همين سريال‌هاي معمول تلويزيون كه برخي از آن‌ها دم‌دستي هم هستند، تهيه‌كنند و با حرف و حديث كمتري هم مواجه باشند.
اصغر همت نيز در جايگاه بازيگر و مدرس تئاتر، درباره‌ي لزوم به تصوير كشيدن برخي سنت‌ها و آداب و رسوم ايراني و اسلامي در سريال‌ها گفت: جامعه خاصي كه ما داريم نمي‌تواند بدون وابستگي به يكسري از سنت‌ها به سلامت خود ادامه دهد. همه سنت‌ها تنها به‌خاطر اين كه از آن‌ها زماني گذشته، بد نيستند. اصلا سستي جامعه‌مان به خاطر از دست دادن همين سنت‌ها است و احياي اين سنت‌ها برعهده‌ي هنرمند است.
وي معتقد است: تلنگري كه يك سريال درباره از دست دادن سنت‌ها به مخاطبانش مي‌زند، اگر بتواند در كنار تكنولوژي و فناوري‌هاي جديد قرار گيرد و به حس دوست‌داشتن اعضاي خانواده بينجامد، نه تنها اشكالي ندارد كه بسيار لازم است.
اين بازيگر در اين نشست به خبرنگار ايسنا گفت: صرف پرداختن به مدرنيته ثابت كرده‌است كه نمي‌تواند جامعه‌ي ما را به سوي كمال پيش ببرد، ضمن اينكه ما با تشخص به گذشته هم نمي‌توانيم صرفا جلو برويم. هنوز هم بايد مسائل ديني در كنار مسائل ملي جلو برود و تمام كساني كه سعي كردند مسائل ملي را جايگزين مسائل مذهبي كنند يا بالعكس، راه به جايي نبرده‌اند. استفاده از تمام پيشرفت‌ها در كنار فراموش‌نكردن سنت‌ها است كه راه را برايمان هموار مي‌كند.
اصغر همت سپس درباره‌ي ديالوگ‌ها و فضاي سنتي سريال «مثل هيچ كس» گفت: آقاي محلوجيان به زعم ما فردي است كه سنتي فكر مي‌كند؛ اما او در حقيقت دغدغه‌ي از دست‌رفتن تمام ارزش‌هاي خوب جامعه‌مان را دارد كه قابل احترام است.
او خاطرنشان كرد كه اصلا وظيفه‌ي هنرمند زدن همين تلنگرها است؛ البته ممكن است درسطح پاييني اين قضيه رخ دهد، اما با مداومت و هدايت آن از سوي مسوولان رسانه، مي‌تواند جاي خودش را باز كند.
** تن دادن به سريال‌هاي پردردسر
محمدعلي اسلامي در بخش ديگري از اين نشست در مقام تهيه‌كننده در پاسخ به اين پرسش ايسنا كه چه انگيزه‌هايي باعث شد كه به ساخت چنين سريال‌هاي پردردسري تن دهيد؟ ابتدا به بحث اهميت در نظر گرفتن سنت‌ها در آثار هنري پرداخت و اظهار كرد: اين بحث كه چه شده در تكنولوژي امروزي باورها و سنت‌هاي قديمي در حال از بين رفتن است، هيچ منافاتي با زندگي در آپارتمان ندارد. ما مي‌توانيم در آپارتمان زندگي كنيم اما با هم باشيم و همديگر را بشناسيم و با هم ارتباط داشته باشيم. مشكل ما آپارتمان و خانه‌ي بي‌حوض نيست؛ دغدغه‌ي ما اين است كه آن با هم‌بودن‌ها و حفظ حرمت‌ها چه شده‌است و چرا از بين رفته است؟
تهيه‌كننده «مثل هيچ كس» و سريال «زير تيغ» گفت: ما الان همديگر را نمي‌بينيم و خودمان را گم كرده‌ايم. اينها دغدغه‌ي ما و آقاي محلوجيان است. ضمن اين كه هم‌نسلان ما به همين زبان صحبت مي‌كردند و مي‌كنند. من هم بسياري از ديالوگ‌هايي كه نسل جديد مي‌گويند را نمي‌فهمم و برخي‌ها از اين ديالوگ‌ها را حتي شرمم مي‌آيد كه بشنوم.
محمدعلي اسلامي سپس با ابراز علاقمندي نسبت به تهيه مجدد سريال‌هايي مشابه «مثل هيچ كس»، در اين باره توضيح داد: من به تهيه‌ي چنين سريال‌هايي علاقه دارم چراكه دراين فضا به‌دنيا آمدم، در اين فضا رشد كردم و بزرگ شدم؛ معتقدم در اين فضاهاي سنتي آدم مي‌تواند به كمال برسد. من فكر مي‌كنم كه براي حفظ اين سنت‌ها مسووليت دارم.
اين تهيه‌كننده تلويزيون با دشوار خواندن مراحل تهيه و توليد سريال‌هايي با فضاهاي سنتي، در اين باره توضيح داد:در تلويزيون تفاوت چنداني بين برآورد سريالي همانند «مثل هيچ‌كس» با سريالي كه تنها دو - سه بازيگر دارد و در يك آپارتمان ساخته مي‌شود، وجود ندارد. با اين حال به‌دليل علاقه‌اي كه به تهيه‌ي چنين سريال‌هايي دارم و دوست دارم اين موضوعات در تلويزيون ساري و جاري باشد، براي ساخت اين كارها تلاش مي‌كنم و سعي مي‌كنم مديران تلويزيون را هم قانع كنم؛ كه در اين جا بايد از حمايت‌هاي مدير شبكه دو سيما نيز تقدير كنم.
محمدعلي اسلامي در ادامه از سريال «زيرتيغ» به عنوان تجربه‌ا‌ي موفق براي خود و محلوجيان به عنوان نويسنده سريال ياد كرد و افزود: من و آقاي محلوجيان در «زيرتيغ» باهم گره خورديم. ما نزديك به سه‌سال و نيم، روي فيلمنامه‌ي «زيرتيغ» كار كرديم. شايد آن زمان براي ما چندان روشن نبود كه اين سريال چه واكنشي در بين مخاطبان دارد، اما ديدم كه حتي نسل جوان از اين سريال خيلي استقبال كردند. بنابراين تصميم گرفتيم اين موضوعات را با ساخت «مثل هيچ كس» در تلويزيون ادامه دهيم.
وي در پاسخ به اين پرسش ايسنا كه آيا در نگارش سريال نيز دستي بر آتش دارد؟ گفت: من نوشتن بلند نيستم؛ اما به تدريج از هم نشيني با آقاي محلوجيان جرات كردم حرف‌هاي دلم را بزنم.
اسلامي در ادامه نيز ساخت «زيرتيغ» و «مثل هيچ‌كس» را بخشي از تجربه‌هاي تلخ و شيرين خود و علي اكبر محلوجيان خواند و گفت: ما دو نفر دغدغه‌ها و درد و دل‌هاي شبيه به هم داشتيم.
علي اكبر محلوجيان نيز در تائيد صحبت‌هاي اسلامي خاطرنشان كرد: دغدغه‌ها و تجارب مشترك باعث شد كه زندگي‌هايمان را باهم آلياژ كنيم و تركيبش را روي كاغذ بياوريم. اگر دنياي من و آقاي اسلامي باهم نزديك نبود، من نمي‌توانستم تجاربي كه او مي‌گويد را بنويسم.
اين نويسنده سپس به ارائه خلاصه‌اي از قصه «مثل هيچ كس» از زبان خود و توضيح صحنه‌ي پاياني آن پرداخت. او گفت: خلاصه قصه‌ي ما اين است كه تمام اعضاي يك خانواده بزرگ زماني با هم بودند و سپس از هم دور شدند. آنان وقتي به تنهايي رسيدند به يك فاجعه رسيدند؛ چراكه «بي‌بي» را از دست دادند. ما جايي شخصيت‌ها را پا در هوا رها كرديم و معلوم نيست كه پس از آن نماز، چه عاقبتي انتظار شخصيت‌هاي «مثل هيچ كس» را مي‌كشد. ممكن است شرايط درست شود، اما پس از اين اتفاقات آن‌ها ديگر خانواده‌اي جديد با شناسنامه‌ا‌ي جديد هستند.
علي اكبر محلوجيان با انتقاد از شرايط فعلي حاكم بر جامعه ايراني و دوري اعضاي خانواده‌ها از يكديگر، اظهار كرد: «مثل هيچ كس» تنها يك نوستالژي نبود، بلكه يك نوع تلنگر بود. البته من شرايط جديد را هم مي‌فهمم و مي‌دانم شرايط چه محدوديت‌هايي را براي خانواده‌ها در پي دارد.
اسلامي نيز با تائيد صحبت‌هاي محلوجيان به بيان اين جمله كوتاه پرداخت كه درگذشته زندگي‌ها خود يك دانشگاه بود؛ ولي الان زندگي‌ها به يك سه در چهار اجتماعي محدود شده است.
اصغر همت هم درباره شرايط زندگي‌هاي امروزي گفت: بعضي مسائل گريز‌ناپذير است. بر اين اساس بعضي وقت‌ها فكر مي‌كنيم كارهايي كه انجام مي‌دهيم، عبث است؛ اما اين گونه نيست. ماهمين كه بتوانيم 10 درجه سقوط را به يك درجه سقوط كاهش بدهيم موفق بوده‌ايم. ما يكسري مسائل را نمي‌توانيم تغيير بدهيم و تنها مي‌توانيم به تعويق بيندازيم.
** چرا فكر مي‌كنيد من تنها سنتي مي‌نويسم؟
علي‌اكبر محلوجيان در پاسخ به پرسش ايسنا در لزوم حضور نويسندگان جوان دركنار وي براي گفتن حرف‌هاي جديدتر، خاطرنشان كرد: نمي‌دانم چرا اين برداشت در ذهن برخي‌ها ايجاد شده‌است كه من تنها مي‌توانم متن‌هاي سنتي بنويسم؟! من سريال‌هايي مثل «درقلب من» و «روزگار جواني» را هم نوشته‌ام؛ اما در سريال «مثل هيچ‌كس» اصرار بود كه اين گونه بنويسم. من قصه‌هاي زيادي در ذهن دارم اما آن چه مرا راضي كند را به روي كاغذ مي‌آورم.
علي‌اكبر محلوجيان يادآور شد: زماني كه نخستين قصه‌ام در روزنامه چاپ شد، 20 تا از آن روزنامه را خريدم. اما الان ديگر اين گونه نيست كه فكر كنم به گونه‌اي بنويسم كه بگويند خوب است. «مثل هيچ‌كس» حرف دل من و آقاي اسلامي بود.
او گفت: فيلمنامه‌ي «زيرتيغ» را قبل از آقاي اسلامي به يك تهيه‌كننده دادم و او به من گفت كه از اين فيلمنامه تنها يك تله‌فيلم در مي‌آيد؛ اما من قبول نكردم و گفتم كه براي اين فيلمنامه برنامه‌ها دارم. پس از آن بود كه متن «زير تيغ» را به آقاي اسلامي ارائه دادم و ايشان مطلب را گرفت.
** حذف يكي از شخصيت‌هاي «مثل هيچ كس»
در بخش ديگري از اين نشست محلوجيان به حذف يكي از شخصيت‌هاي «مثل هيچ كس» اشاره كرد و گفت: آقايان برزيده و اسلامي يكي از شخصيت‌هاي فيلمنامه مرا حذف كردند كه به كار ضرر زد. در فيلمنامه اصلي در حقيقت «داداشي»، چهار برادر داشت كه يكي از آن‌ها فرد عارف مسلكي بود كه بيماري قلبي داشت؛ خانواده او را در پنبه نگه مي‌داشتند و او حتي كار هم نمي‌كرد؛ «محمدحسن» هم يكي ديگر از برادرها بود كه شخصيت شيريني داشت؛ اين در حالي است كه شخصيت اين دو برادر در سريال باهم تلفيق شد و آن نتيجه اين بود كه محمدحسن درحين دعوا يك دست را برقلبش بگذارد و با دست ديگرش پرخاش كند كه در واقعيت، اين امر امكان‌پذير نيست.
** قرار نبود اين نسخه ساخته شود
علي اكبر محلوجيان در ادامه با بيان اين كه قرار نبود «مثل هيچ‌كس» براي ماه رمضان ساخته شود، اظهار كرد: قرارنبود نسخه‌اي هم كه به شبكه تحويل داديم آخرين نسخه باشد؛ اين فيلمنامه رتوش مي‌خواست و براي تبديل شدن به 30 قسمت بايد نقاط عطف تغيير مي‌كرد. ما حداقل دوماه ديگر وقت مي‌خواستيم تا تقسيم‌بندي قسمت‌ها را تغيير دهيم. اگر اين مدت زمان را در اختيار داشتيم اين نقص‌ها هم برطرف مي‌شد.
** زندگي آپارتمان نشيني را در تلويزيون تبليغ نكنيم
در نشست سريال «مثل هيچ كس» كه در محل خبرگزاري دانشجويان ايران برگزار شد، عبدالحسن برزيده نيز دقايقي را به صحبت درباره تقابل سنت و مدرنيته پرداخت.
برزيده در ابتدا با توضيح اين مطلب كه اعتقاد دارد وقتي كارگرداني يك سريال را مي‌پذيرد، يعني تمام مسائل را پذيرفته و بايد پاسخگوي آن‌ها باشد، گفت: پس از اين كه كارگرداني «مثل هيچ كس» را پذيرفتم در حقيقت شريك آقاي اسلامي و محلوجيان هستم.
وي سپس با يادآوري اين كه بحث تقابل سنت و مدرنيته هم اينك در غرب هم مطرح است، اظهار كرد: من از ساخت چنين كارهايي پشتيباني مي‌كنم. ما اصرار نداريم كه همه بايد حتما در خانه‌هاي قديمي زندگي كنند، اما به چند دليل اين اتفاق خوب است؛ ضمن اينكه ما نبايد تمام جامعه‌ي ايراني را در تهران ببينيم، در حال حاضر بسياري از مردم در شهرستان‌ها و حتي تهران اين گونه زندگي مي‌كنند. اين در حالي است كه اغلب سريال‌هاي ما اگر تهران را هم مي‌بينند، از ميدان وليعصر به بالا را لحاظ مي‌كنند.
وي ادامه داد: در حال حاضر موضوعاتي چون اعتياد و زندگي آپارتمان‌نشيني به ندرت در شهرستان‌ها به عنوان معضل مطرح است، اما نمي‌دانم چرا تلويزيون اغلب با پرداختن به چنين موضوعاتي، به زندگي آدم‌هايي كه در شهرستان‌ها زندگي مي‌كنند خدشه وارد مي‌كند. اگر قرار باشد ما درباره‌ي سنت‌ها سريال نسازيم، لطفا از آن طرف هم آن قدر زندگي آپارتمان‌نشيني را در سريال‌هايمان تبليغ نكنيم.
برزيده به طرح اين پرسش پرداخت: ما حتي اگر اين زندگي مدرن را از غرب گرفته‌ايم و اگر چاره‌اي درتهران نداشتيم جزء اين كه اين حجم از آدم‌ها را در آپارتمان‌ها بگنجانيم، قابل بحث است؛ اما چقدر ياد گرفتيم با اين زندگي مدرن كنار بياييم؟ ما چقدر از تلويزيون درست استفاده مي‌كنيم؟ درحالي كه در غرب اين گونه نيست.غرب متعادل‌تر از ما با پديده‌هاي مدرن برخورد مي‌كند؛ اما به‌دليل رفتن ما به سمت تلويزيون و ويدئو و غيره، از كتابخواني فاصله گرفته‌ايم.
اين كارگردان سينما و تلويزيون تصريح كرد: حمايت ما از زندگي سنتي كوركورانه نيست. خوب است كه زندگي سنتي را حفظ كنيم و به سريال‌هايي كه شايد ناخواسته در نشان دادن زندگي مدرن افراط مي‌كنند و اصرار دارند كه اين زندگي سنتي تغيير كند، اعتنا نكنيم.
** تعدد شخصيت ويژگي زندگي سنتي است
كارگردان سريال رمضان شبكه دو سيما در ادامه اين نشست در پاسخ به اين پرسش ايسنا كه آيا اين امكان وجود داشت كه «مثل هيچ كس» با شخصيت‌هاي كمتري ساخته شود؟ خاطرنشان كرد: يكي از ويژگي‌هاي زندگي سنتي باهم بودن است. اگر آقايان محلوجيان و اسلامي مي‌خواستند از تعدد شخصيت‌ها جلوگيري كنند، مطمئنا سريال «مثل هيچ‌كس» اين گونه نبود.
وي ادامه داد: اين سريال مي‌بايست شخصيت‌هاي بسياري مي‌داشت و داشت؛ به‌جز يك شخصيت كه احساس كرديم به لحاظ دراماتيك ريتم ما را كند مي‌كند؛ پس از آن بود كه شخصيت «محمد حسن» را از تركيب شخصيت دو تا از برادرها خلق كرديم و به نظرم اين شخصيت يكي از كاراكترهاي دوست‌داشتني سريال ما شده بود. او در عين حال كه بر لبه پرتگاه مرگ و زندگي قرار داشت اما بازهم ويژگي شوخ طبعي خود را حفظ مي‌كرد.
** شخصيت‌هايي كه تيپ نبودند
كارگردان «مثل هيچ كس» سپس به بيان اين مطلب پرداخت كه علي اكبر محلوجيان شخصيت‌ها را به خوبي نوشته بود و هيچ كدام به هيچ‌وجه تيپ نبودند.
او در اين باره توضيح داد: نمونه‌ي مشابه اين شخصيت‌ها را پيش از اين درهيچ سريال ديگري نديده بوديم. حتي برخي ايراد گرفته بودند كه «داداشي» جوان‌تر از آن بود كه درخانواده ريش‌سفيدي كند؛ اين درحالي است كه اصلا اين گونه نيست؛ بسياري از افراد در سنين كمتر از «داداشي» هم يك خانواده را اداره مي‌كنند؛ ضمن اين كه اگر غير از اين بود، شخصيت داداشي به تيپ تبديل مي‌شد.
** داداشي خالي از اشتباه هم نبود
عبدالحسن برزيده در پاسخ به پرسشي ديگر درباره‌ي مثبت بودن بيش از حد شخصيت «داداشي»، خاطرنشان كرد: مردم به خوبي اين نكته سريال را درك كرده‌اند؛ اغلب بينندگان پس از تماشاي «مثل هيچ كس» مي‌گفتند كه داداشي چه خوب توانست خانواده را اداره كند. يكي از ويژگي‌هاي داداشي صبر او بود. البته او خالي از اشكال هم نبود؛ او در چند صحنه به صراحت گفت كه اشتباه كرده‌است و بايد زودتر از اينها ازدواج مي‌كرد. نرگس هم در چند صحنه به او مي‌گويد كه تو اشتباه كرده‌اي؛ آن قدر بزرگي كردي كه اينها(بردارها) ياد نگرفتند خود كارهايشان را انجام دهند.
محلوجيان هم در ادامه صحبت‌هاي برزيده با اشاره به صحنه‌اي از سريال «مثل هيچ كس» كه نشان از وابستگي شخصيت‌ها به «داداشي» داشت، گفت: شخصيت‌هاي ما به شدت به داداشي وابسته بودند و اين اشتباه بود. اين وابستگي در صحنه‌اي از مسافرخانه كه «محمدباقر» گرفتار شده و باز مي‌گويد «بگذار ببينيم داداشي چه كار مي‌كند»، به خوبي نشان داده مي‌شود. در اين صحنه محمدباقر نهايت استيصال خودش را پس از اين كه همه را به استيصال كشاند، نشان مي‌داد.
وي متذكر شد: داداشي همواره از سوي افراد تاييد نمي‌شد. در صحنه‌هاي مختلف «بي‌بي» بارها به او ايراد مي‌گرفت، ولي بي بي ايرادهاي داداشي را مثل يك مادركه ازفرزندش ايراد مي‌گيرد، به او گوشزد مي‌كرد.
نويسنده سريال «مثل هيچ كس» سپس گفت: باور كنيد من چندان در جلو‌رفتن قصه دخالت نداشتم؛ من قصه‌اي را شروع كردم و شخصيت‌ها خودشان جلو مي‌رفتند.
او گفت معتقد است كه شخصيتي مثل «داداشي» خيلي دور از دسترس هم نيست؛ اما شايد تعداد شخصيت‌هايي مثل داداشي در دنياي امروز كم شده‌است.
برزيده نيز در ادامه با اشاره به انتقادها به شخصيت «داداشي» در سريال «مثل هيچ كس»، گفت: بزرگترين نقطه ضعف داداشي اين بود كه به موقع جلوي مسائل را نمي‌گرفت. او حتي در پاره‌اي موارد به‌دليل صبوري بيش از حد، لج مخاطب را در مي‌آورد.
وي درباره شخصيت «كاظم» و آخر و عاقبت او در اين سريال خاطرنشان كرد: من اصرار داشتم كه مردم «كاظم» را ببخشند و اين اصرار، هم به خاطر خود آقاي رامين راستاد بود و هم به خاطر اين كه مردم ما خيلي مهربان هستند.
** برخي بخش‌ها را دوست نداشتم
عبدالحسن برزيده سپس با بيان اين كه برخي از بخش‌هاي ساخته شده‌ي سريال را خودش هم دوست نداشته‌است، تصريح كرد: برخي بخش‌ها را براي اين كه احساس كردم مردم دوست دارند در سريال لحاظ كردم. براي مثال من فكر مي‌كردم كه نبايد از آواز در وسط سريال استفاده كنيم، اما فكر كردم مردم دوست دارند؛ يا شايد آخر و عاقبتي كه براي «جلال» انتخاب شده بود را چندان نمي‌پسنديدم، اما احساس كردم مخاطبان دوست دارند كه جلال هم گوشمالي شود.
وي در اين باره آخر و عاقبتي كه براي شخصيتي مثل «جلال» در سريال در نظر گرفته شده بود، اين گونه گفت: مردم ما آدم‌هايي كه از سر سهل‌انگاري اشتباهي را انجام مي‌دهند، مي‌بخشند، اما بخشيدن شخصيت‌هايي مثل جلال برايشان دشوار است.
** دشواري خلق شخصيت‌هاي مثبت در سريال‌ها
محمد علي اسلامي در ادامه نشست ايسنا، در پاسخ به اين پرسش كه چه اشكالي كه در سريال‌ها شخصيت‌هاي مثبتي خلق شوند كه خالي از اشتباه هم نباشند؟ به طرح اين پرسش پرداخت كه چه اشكالي دارد شخصيتي مثبت در اندازه‌ي خوبي «داداشي»، الگوي بسياري از مردم ما شود؟
محلوجيان نيز در پاسخ به اين پرسش، بار ديگر به صبوري شخصيتي مثل «داداشي» اشاره كرد و توضيح داد: در زندگي عادي بعضي از آدم‌ها وجود دارند كه به راحتي همه‌جا جواب مردم مي‌دهند؛ اما داداشي چنين شخصيتي نيست؛ او در شرايطي بزرگ شده كه دو دنياي متفاوت را تجربه كرده‌است، اما ترجيح داده كه صبر را پيشه كند. او درست جايي مي‌ايستد كه نقشه هم را نقش برآب مي‌كند؛ با اين حال وقتي صبرش لبريز مي‌شود، باهمه مي‌جنگد و همه‌چيز برهم مي‌ريزد.
به گزارش ايسنا، اصغر همت نيز با بيان اينكه كمي دست نويسندگان ما براي پرورش شخصيت‌هاي مثبت بسته است، گفت: اين مشكل براي نخستين‌بار در سريالي مثل «امام علي(ع)» مطرح شد و اينكه چرا نقش‌هاي منفي جذاب‌ترند؛ اين بدان دليل است كه دست نويسنده براي نشان‌دادن نقش منفي باز‌تر است. بنابراين بيننده آن چه را كه در «داداشي» و ديگر شخصيت‌هاي مثبت نمي‌بيند، در شخصيت‌هاي منفي مي‌بيند؛ در سريال‌هاي ما، شخصيت‌هاي منفي هم خلق مي‌شوند كه درعين شرارت دست مهرباني هم برسر فرزندانشان بكشند، بنابراين واقعي‌ترند اما اغلب شخصيت‌هاي مثبت ما كاملا بي‌عيب به تصوير درمي‌آيند.
** درگير شباهت‌هاي فيزيكي شخصيت‌ها نشدن و اشكال اسم‌هاي مشابه
عبدالحسن برزيده در پاسخ به اين پرسش ايسنا كه به نظر مي‌رسد در انتخاب بازيگران «مثل هيچ كس» درگير شباهت‌هاي فيزيكي نشده‌است؟ گفت: امكانش نبود وگرنه خودم معتقدم اگر اين اتفاق مي‌افتاد، بهتر بود.
وي درباره‌ي انتخاب اسامي مشابه براي برادرها و به اشتباه انداختن تماشاگر، اظهار كرد: در ابتدا كمي از اين مساله نگران بودم، اما در سريال‌هاي طولاني كه هر شب هم پخش مي‌شود، تماشاگر به سرعت شخصيت‌ها را پيدا مي‌كند.
محمد علي اسلامي هم در پاسخ به اين پرسش گفت كه در قديم و در خانواده‌هاي سنتي، واقعا بر گذاشتن اين اسامي روي فرزندانشان تاكيد مي‌شده‌است.
**انتخاب بازيگران
در نشست ايسنا، عبدالحسن برزيده در پاسخ به پرسشي درباره‌ي انتخاب بازيگران سريال «مثل هيچ كس» و اين كه تا چه اندازه به خواسته‌هاي خود رسيده‌است، گفت: اتفاقي كه به هنگام ساخت افتاد اين بود كه سن شخصيت‌ها نسبت به آن چه در فيلمنامه عنوان شده بود، پايين آورديم.
او توضيح داد: ما سن و سال شخصيت‌هاي سريال را پايين آورديم تا با مخاطب ارتباط برقرار كند و اين شبهه در ذهن‌ها ايجاد نشود كه عاقل‌بودن تنها متعلق به نسل قديم است.
وي در پاسخ به پرسشي درباره‌ي كمتر به نظر رسيدن سن «داداشي» نسبت به «محمدباقر»، توضيح داد: براي نقش محمد باقر ما دنبال بازيگر خوب مي‌گشتيم و به آقاي ابراهيمي رسيديم؛ البته در گريم سعي كرديم نشان دهيم كه سن او كمتر از داداشي است.
برزيده در ادامه تاكيد كرد كه بازيگران جوان «مثل هيچ كس» در كنار بازيگران حرفه‌يي چون اصغر همت، پروانه معصومي، پرويز پورحسيني و غيره خوب كار كردند.
او گفت: عمده بازيگران اين سريال از سررضايت انتخاب شدند و نتيجه‌ي خوب هم گرفتيم.
** طرح آموزه‌هاي ديني و اخلاقي به دور از شعارزدگي
كارگردان «مثل هيچ كس» در پاسخ به اين پرسش كه تا چه اندازه نسبت به طرح شعاري آموزه‌هاي اخلاقي و ديني در اين سريال، نگراني داشته است؟ گفت: سريال «مثل هيچ‌كس» آموزه‌هاي ديني را به دور از شعارزدگي مطرح مي‌كرد؛ اين سريال متانت و صبر كه از سوي ائمه بارها به ما توصيه شده‌است را رواج مي‌داد.
او در پاسخ به اين پرسش كه به‌نظر مي‌رسيد در بخش‌هايي از سريال براي نسل امروزي كه نمي‌خواهند شعار بشنوند، شعار داده‌ايد، گفت: آن چه اهميت دارد، برآيند كار است. يكي از اتفاقات خوبي كه در اين سريال افتاد و من نگرانش بودم اين بود كه شعاري نشود؛ ولي درعمده بازخوردها چنين مساله‌اي احساس نشد.
برزيده در پاسخ به اين پرسش كه آيا اعتقاد دارد با پاياني كه براي اين سريال انتخاب كرده‌است، در پاره‌اي موارد آموزه‌هاي ديني را شعاري مطرح كرده‌است؟ گفت: با توجه به اظهار نظرهاي افراد، پايان سريال «مثل هيچ كس» رضايت‌بخش بوده‌است؛ بنابراين اگر اين پايان رضايتمندانه بوده، پس تماشاگر حس نكرده است كه ما شعار مي‌دهيم.
ادامه دارد...
نظرات