در مراسم ديدار با عباس كيارستمي و همزمان با انتشار كتاب «آتش» كه عصر سي‌ام تيرماه برگزار ‌شد ،اهالي ادب و هنر  از اين كارگردان سينما به عنوان افتخار ملي ياد كردند.

به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)،‌ مراسم ديدار با عباس كيارستمي و رونمايي از كتاب «آتش» (جزئي از غزليات شمس) در موسسه‌ي كارنامه‌ و و در فضاي باز برگزار ‌شد.

كيارستمي يك زندگينامه‌ي خود نوشت بدهكار است

در اين مراسم بهاءالدين خرمشاهي- نويسنده و منتقد ادبي- با اشاره به انتشار كتاب «آتش» كيارستمي گفت: از شخصيت مرموز و رازبين كيارستمي شروع مي‌كنم. او به راستي نگاهش هنري است و ما به انگشت اشارت او نگاه مي‌كنيم و ماه را مي‌بينيم. اين‌جور آدم‌ها دست خودشان نيست چه عكاس باشند، چه نقاش و چه سينماگر كار خود را انجام مي‌دهند. البته كيارستمي همه‌ي اين‌ها هست.

وي افزود: او يك نوشته‌ي منثور به ايرانيان بدهكار است و آن زندگي‌نامه‌ي خود نوشتش‌ است. من پيش‌تر اين پيشنهاد را مردادي به هوشنگ مرادي كرماني داده بودم، كه كار خوبي شد.

خرمشاهي در ادامه تاكيد كرد: اين توانايي يك هنرمند است كه از چيزهاي كهن حرف‌هاي نو در بياورد. كه كيارستمي اين كار را انجام داده است. من مقاله‌اي جدي درباره‌ي اين كتاب نوشته‌ام كه حرف‌هاي خود را در آن آورده‌ام.

كيارستمي دريچه‌هاي بسته‌اي را به متون كلاسك باز كرد

در ادامه‌ي اين مراسم علي دهباشي ـ نويسنده و روزنامه‌نگار- تاكيد كرد: يكي از دلايلي كه ما برمي‌انگيزاند كه احترام خاصي براي كيارستمي قائل شويم، احترامي است كه او براي ميهن ما دست ‌و پا كرده است. شهرت سينمايي او در همه‌ي جاي دنيا مطرح است و مورد توجه همه است و اين چيز كم اهميتي نيست.

دهباشي با اشاره به انتشار دو مجموعه‌ي پيشين عباس كيارستمي درباره‌ي حافظ و سعدي گفت: كاري كه كيارستمي در توضيح چند متن مهم كلاسيك فارسي انجام داده‌ است، ارزش زيادي دارد و از آن‌ها استقبال شده ‌است. اين كار در تمام جهان انجام مي‌شود درمورد كساني چون شكسپير و برنارد شاو انجام شده. اما اين نوع كار در ايران با كيارستمي آغاز شده است.

وي افزود: آن زمان كه كتاب او درباره‌ي حافظ منتشر شد، نظريات گوناگوني اعلام شد كه گاه ضد و نقيض بوده‌اند. برخي، نگاه‌هاي تازه را در برخورد با اين متون برنمي‌تافتند. اهميت كار كيارستمي از زماني شروع شد كه با اين نوع كار دريچه‌هاي بسته‌اي را به متون كلاسيك ما باز كرد و بسياري از جوانان ما توانستند با كتاب كيارستمي با آثار حافظ و سعدي آشنا شوند. اين كار مخاطبان خود را پيدا كرد و اكنون به شمس رسيده است كه كار كيارستمي در اين كتاب از نظر ماهوي با كارهاي پيشين او متفاوت است.

اين نويسنده نكته‌ي خالي در كتاب‌هاي كيارستمي را يادداشت‌هاي او خواند و گفت: نكته‌اي كه در كارهاي كيارستمي جايش خالي است، يادداشت‌هاي اوست. شايد بگويد اهل مقدمه‌چيني نيستم. اما اين پاسخ براي من و بسياري ديگر قانع كننده نيست. بنده و بسياري ديگر منتظر هستيم كه او درباره‌ي كار خود و شيوه‌ي انتخابش حرف بزند.

دهباشي درباره‌ي نشر نظر كه ناشر كتاب «آتش» است، تصريح كرد: نشر نظر در اين سال‌ها كارهاي خوبي انجام داده است و با اين كه ناشري آوانگارد محسوب مي‌شود، تداوم كار او در بحران كنوني كتاب قابل ستايش است.

كيارستمي چهره‌اي ممتاز و متفاوت در هنر ماست

در ادامه‌ي مراسم ديدار با كيارستمي محمود دولت آبادي - نويسنده- با اشاره به نگارش كتاب «آتش» توسط عباس كيارستمي گفت: خوشحالم كه زحمت كيارستمي باعث شده ما در اينجا باشيم اما من معذورم كه درباره‌ي شمس مولانا اظهار نظر كنم و تنها خاطره‌اي را مي‌گويم؛ در جواني افراد اهل ذوق سراغ شعر مي‌روند. من هم چيزهايي مي نوشتم كه فكر مي‌كردم به شعر نزديك است. شاعران معاصر و حافظ و سعدي را مي‌شناختم و بعد غزليات شمس را شروع كردم. البته همه‌ي آن كتاب بزرگ را نخوانده‌ام. اما متوجه شدم كه من در زبان فارسي مرد شعر نوشتن نيستم. زيرا به نظرم مولانا در اوج‌هاي پرواز كرده است كه شخصا مگر بتوانم اوج‌هاي را كه او پرواز كرده تصور كنم. آموزه‌ي من از غزليات شمس اين بود كه گمراه نشدم. اما همواره با اين غزليات بوده‌ام و يادم هست كه شفيعي كدكني آموزگار گزيده‌اي داشت كه اين گزيده، همواره با من بود تا آن كه آن را در آتن به جوان ايراني دادم.

او با اشاره به كتاب كيارستمي گفت: وقتي كتاب «آتش» به من رسيد بسيار مشتاق شدم آن را بخوانم و آن را با دقت خواندم. كار مشكلي است كه در اين بحر بي‌كران -كه منم مولانا- فرو شدن و با غربال، درهايي را فراهم آوردن و ارائه دادن.

وي افزود: من به كيارستمي گفتم كه او فردي شجاع است و اكنون اضافه مي كنم كه او جسور هم هست. ما با كيارستمي آشنايي داريم و همواره كارهاي او متفاوت بوده ‌است. علي‌الاصول او چهره‌اي ممتاز و متفاوت در هنر ماست و ما بايد او را چون يك غنيمت محترم و گرامي بدانيم. درباره‌ي كتاب او نكاتي به نظرم رسيده كه آن را به خود كيارستمي مي‌دهم. مانند اين نكته كه در ابتداي يك بيتي از غزليات شمس آه آورده درحالي كه به نظر من بايد وه مي‌آورد. زيرا آه صداي حسرت و وه صداي بهجت و شگفتي است.

كيارستمي يك افتخار ملي براي ما است

در ادامه اين نشست محمدعلي سپانلو- شاعر- كيارستمي را فردي مبدع خواند و گفت: كارهاي كيارستمي وقتي منتشر شدند كه من اسير بستر بودم. بنابراين من كارهاي كيارستمي را نديدم. اما از آن‌جا كه او فردي مبدع است، مي‌دانم كه نكته‌اي در كار او وجود دارد.

وي در ادامه تاكيد كرد: كيارستمي يك افتخار ملي براي ماست و آثار او بسياري از پرت و پلاهايي را كه ديگران نوشته اند از بين برده است. در كشورهاي ديگر هم ما را با سينما او مي‌شناسند و او حتي واسطه‌اي براي شناساندن ادبيات ما نيزهست او درصدر همه است و من اميدوارم رفاقت ما پايدار باشد و او براي ملت ايران زنده باشد.

بگذاريد من شعرهاي را كه دوست دارم براي شما اس‌ام ‌اس كنم

در ادامه اين مراسم عباس كيارستمي ، كارگردان سينما ، عكاس و نويسنده با تشكر از برگزاري اين مراسم گفت: باورم نمي‌شد كه اين گردهمايي پذيرش من در دنياي ادبيات باشد. اما وقتي امروز شما را مي‌بينم خوشحالم كه جسارت‌هايم در ادبيات مورد بخشش شما بوده است.

وي افزود: هيچ‌كدام از آثار من به قصد دخول در ادبيات نبوده است. من مي‌توانم در امر فيلم‌سازي و عكاسي به عنوان يك حرفه پذيرفتني باشم. من در اين مدت از دوستان ادبيات كارت دريافت كرده‌ام كه بعد از 30 سال عكاسي، هنوز از آن‌ها كارتي نگرفته‌ام.

وي با اشاره به علاقه‌اش به ادبيات و شعر گفت: پيش از كار فيلم‌سازي من به ادبيات و شعر علاقه‌مند بودم كه اين را بايد مديون پدرم بدانم. ما در خانه‌يمان كتاب شعر نداشتيم. اما او درباره‌ي هر چيزي شعر مي‌خواند. من شعر نيما را براي اولين بار از زبان پدرم شنيدم كه فكر نمي‌كردم او نيما را بشناسد. مجموعه كارهاي كه انجام داده‌ام دخالت در كارهاي شما نبوده و علاقه‌ي شخصي من بوده است.

او به نگارش كتاب «آتش» اشاره و عنوان كرد: كتاب شمس اولين كتابي بود كه به آن مراجعه كردم و در اوايل انقلاب كه كار فيلم‌سازي متوقف شده بود آن را مي‌خواندم. وقتي كارم بر شعر‌هاي سعدي و حافظ را به ناشر پيشنهاد دادم، رفتم سراغ مولانا و ديدم از دوره‌ي 10 جلدي اميركبير، همين كاري را كه براي دو كتاب پيش انجام داده‌ام، براي دو كتاب از اين 10 جلد انجام داده‌ام. اين كار را براي خودم انجام داده بودم. شمس خواندن كار سختي است. مانند جنگلي است كه اين‌قدر درخت دارد كه درخت‌هايش معلوم نيست. درضمن اول بايد قابليت انتخاب داشته باشيد تا بتوانيد آن را به پايان برسانيد. بايد با انتقاد بخوانيد و بگوييد اين غزل، غزل من نيست. هرس كردن اين كار ضروري است. وقتي حافظ يا سعدي مي‌خوانيد جز تحسين كاري نمي‌توانيد، بكنيد. اما گاه در ديوان شمس به غزلي برمي‌خورديد، كه نمي توانيد ادامه بدهيد. مانند غزل‌هاي تركي و عربي او.

كيارستمي كتاب «آتش» را از دو كار قبلي خود متفاوت خواند و گفت: تفاوت اين كار با دو كار قبلي‌ام اين است از بيت‌هاي غزل انتخاب كرده‌ام. براي اين كار بايد طوري بيت‌ها را كنار هم بچينيد كه معلوم نباشد قسمتي از آن حذف شده است. اميدوارم شما هم وقتي كتاب را مي‌خوانيد فكر كنيد كه مولانا اين غزل‌ها را دو بيتي يا سه بيتي گفته است. نگارش اين كتاب هفت سال طول كشيد و اميدوارم كسي به من بگويد اين كار را خوبي انجام داده‌ام چون كاري سختي بود.

در پايان اين نشست جلسه پرسش و پاسخي برگزار شد كه در آن خرم‌شاهي اين سوال را خطاب به كيارستمي طرح كرد كه آيا پيش از شما كسي كارهاي كلاسيك را به صورت شكسته‌ي پله‌اي مانند شعرهاي نو نوشته بود يا نه؟

كيارستمي در جواب اين سوال، پاسخ داد: اين را من نبايد پاسخ بدهم شما بايد بگوييد. من نمي‌توانم بگويم اين كار را براي اولين بار انجام داده‌ام.

سيمين بهبهاني در رابطه‌ي اين موضوع عنوان كرد: شكل نوشتن به تنهايي كاري نمي كند و من سابقه‌ي اين كار را نمي‌دانم.

در ادامه كيارستمي در پاسخ به بيان بهبهاني، عنوان كرد: من هم با شما موافقم كه با كوتاه كردن نمي‌توانيم از كارهاي كلاسيك كاري نو بيافرينيم. بلكه اين پيشنهادي تازه است براي كساني كه شعر زياد نمي‌خوانند.

وي افزود: اين كار حتما غلط‌هاي دارد كه در چاپ بعدي اگر منتشر شود، اصلاح مي‌شود. حالا مي خواهم آن را بخوانم و لذت ببرم. زيرا تاكنون كارگري آن را كرده‌ام. من اين مصرع را به ديوار آشپزخانه‌ام زده بودم: «به عشق خواجگي از بندگي چه محروميم». اين مصرع و مصرع‌هايي مانند آن. اين امكان را دارند كه به صورت اس‌ ام اس فرستاده‌شوند. اگر بخواهيد عشقتان را ابراز كنيد، نفرتتان را ابراز كنيد و يا منت بكشيد، مطالب زيادي براي اس‌ام اس كردن در اين كتاب هست. من با اس ام اس آشنا نيستم وگرنه اين كتاب را برايتان اس ام اس مي‌كردم. اس ام اس زبان دوران ما است و ما نمي توانيم آن را ناديده بگيريم. اس‌ام ‌اس تكليف شاعران را مشخص مي‌كند كه كوتاه بنويسند و با ايجاز با مخاطب ارتباط برقرار كنند.

او در ادامه اظهار كرد: زماني آيدين آغداشلو كه در اين مراسم نيست و دوست داشتم كه مي‌بود، درباره‌ي من گفته بود ‌«كيارستمي شعر شناس نيست اما شعردوست است.» بگذاريد من شعرهاي را كه دوست دارم براي شما اس‌ام ‌اس كنم.

به گزارش ايسنا، در اين مراسم جمعي از اهالي ادب و هنر از جمله  نويسندگان، نقاشان و چهره‌هايي چون حافظ موسوي، اسدالله امرايي، فريده گلبو، پري يوش گنجي و... حضور داشتند.

انتهاي پيام