باقي‌مانده‌هاي سراي قاجاري «دلگشا» كه برخي كارشناسان آن را با ارزش دانسته‌اند، پشت ديواره‌اي فلزي پنهان شده‌اند.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، دوم آذرماه سال گذشته سراي تاريخي دلگشا به‌شكل كامل تخريب شد و تا حكم جلوگيري از تخريب به مالك برسد، همه‌چيز به‌جز ساختمان و سردر ورودي‌اش از بين رفت. همان زمان، مديركل ميراث فرهنگي و گردشگري استان تهران ـ محمدابراهيم لاريجاني ـ بخش‌هاي باقي‌مانده را داراي اهميت بيش‌تري دانست و بر لزوم باقي ماندن آن‌ها تأكيد كرد؛ اما اوايل ارديبهشت‌ماه امسال، ورودي سرا دلگشا نيز با بتون پوشانده شد و از حدود چند هفته‌ي پيش نيز حصاري آبي رنگ و چند كانكس مقابل طبقه‌ي دوم سرا كه تنها نشانه‌هاي تاريخي اين بنا را در خود دارد، گذاشته شد تا بخش‌هاي باقي‌مانده‌ي سراي دلگشا نيز از ديد پنهان شوند.

يك كارشناس حوزه‌ي ميراث فرهنگي در اين‌باره به خبرنگار ايسنا توضيح داد: براساس نظر مسؤولان ميراث فرهنگي و در راستاي تخريب صورت‌گرفته در سراي دلگشا بايد بخش‌هاي باقي‌مانده كه در واقع، هويت خيابان 15 خرداد هستند و در مقابل ارگ سلطنتي كاخ گلستان قرار دارند، حفظ شوند، چون اين نما براي پاسخگويي به ضلع جنوبي كاخ گلستان و پس از ساخت خيابان 15 خرداد شكل گرفته است.

مهدي معمارزاده با تأكيد بر وجود يك هويت تاريخي در اين محدوده كه شامل كاخ گلستان و بازار تهران مي‌شود، گفت: پس از تخريب گسترده در سراي دلگشا، براي به‌سازي و بازسازي اين بدنه حتما مالك يا مالكان بايد با همكاري مديريت شهري، بنا را حفظ كنند و با رعايت خاطرات جمعي به بقاياي اين بنا احترام بگذارند و مرمت را به دست اداره‌ي ميراث فرهنگي و شهرداري بسپارند.

وي ادامه داد: اين كوچك‌ترين خواسته‌اي است كه اداره‌ي ميراث فرهنگي و مردم از كسي كه اين سرا را تخريب كرده است، دارند. قسمت باقي‌مانده، يك بخش كوچك از سراي دلگشاست و مي‌خواهيم مالك، آن را براي شهر و هويت بافت تاريخي تهران نگه دارد.

او بيان كرد: من به‌عنوان كارشناس ميراث فرهنگي فكر مي‌كنم، اين احترام بايد به حقوق شهروندي، شهر و مردم گذاشته شود، اگر مالك اين كار را انجام ندهد، در برابر قانون، احساسات و خواسته‌هاي عمومي جامعه ايستاده است.

وي توضيح داد: تا زمان ايجاد خيابان 15 خرداد، معماري سراي دلگشا جلوتر بود، به همين دليل، ورودي آن تخريب شد و نمايي كه در دوران پهلوي اول ساخته شد، قرار بود با سردر ورودي ميدان ارگ همخوان باشد و در واقع، يك نوع حرمت‌گذاري باشد به دروازه‌ي ورودي ميدان ارگ كه به سمت سبزميدان باز مي‌شود.

معمارزاده در ادامه با اشاره به تخريب خانه‌ي «صداقت» به‌عنوان يكي از فاخرترين و اصيل‌ترين بناهاي تاريخي تهران با حكم ديوان عدالت اداري، اظهار كرد: ديوان عدالت اداري مي‌گويد، ما بنا را فقط از فهرست آثار ملي خارج مي‌كنيم، ولي حكم تخريب براي هيچ بنايي نمي‌دهيم. بنابراين اينجا يك سوءاستفاده از حكم اين مرجع قضايي صورت گرفته است كه شهرداري بايد پاسخگوي آن باشد.

اين كارشناس ميراث فرهنگي ادامه داد: هماهنگي شهرداري در راستاي هر تخريبي بايد با استعلام از اداره‌ي ميراث فرهنگي صورت گيرد و سپس تخريب انجام شود؛ ولي شهرداري منطقه‌ي 11 تهران درباره‌ي خانه‌ي «صداقت» اين هماهنگي را انجام نداد. همچنين شهرداري منطقه‌ي 12 نيز درباره‌ي اتفاق‌هاي پيش‌آمده در بناهاي تاريخي كه با حكم ديوان عدالت اداري از ثبت خارج شده بودند، از جمله سراي دلگشا اين كار را نكرد. اكنون كه ديوان عدالت اداري اعلام كرده است، ما فقط آثار از ثبت ملي خارج مي‌كنيم و هيچ وظيفه‌اي براي دادن حكم تخريب و تراكم ساخت‌وساز نداريم، راهكارهاي قانوني توسط سازمان ميراث فرهنگي، شهرداري و مديريت شهري بايد بررسي شوند.

او تأكيد كرد:‌ بايد مديريت شهري به آن حد از آگاهي برسد كه در حفظ و نگهداري بناهايي كه در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده‌اند، كوشا باشد.

معمارزاده گفت: چندي پيش، در بخش توسعه‌ي فضاهاي فرهنگي در شهرداري، توصيه‌اي كتبي را ديدم كه در آن مديريت اين بخش از شهرداري منطقه‌ي 11 خواسته بود كه بناهاي با ارزش را بخرد و مرمت كند. جاي خوشبختي است كه اين‌گونه توصيه‌ها را در شهرداري داريم، اما متأسفانه به آن‌ها عمل نمي‌شود.

وي بيان كرد: ضوابط و مقررات قانوني ميراث فرهنگي كه يك سازمان دولتي است و براساس قوانين مجلس شوراي اسلامي انجام وظيفه مي‌كند و ديوان عدالت اداري كه براساس حكمي كه از شوراي نگهبان گرفته، درباره‌ي آثار تاريخي نظر مي‌دهد، وجهي است كه بايد مورد پيگيري قرار گيرد. البته تا جايي كه اطلاع دارم، اكنون اين قضيه توسط مجلس شوراي اسلامي در حال پيگيري است.

معمارزاده ادامه داد: دفاع قانون از نفع مالكان يك واقعيت و حق مسلم قانوني و شرعي است كه بايد دولت، ميراث فرهنگي و شوراي شهر براي آن راهكار مناسبي بيابند. هرچند قبلا راهكارهايي از جمله دادن زمين معوض و ارائه‌ي امكانات خاص تجاري در اين زمينه مطرح شده است.

او همچنين با اشاره به وجود چند دوره‌ي معماري ساختماني در كنار بقعه‌ي «بي‌بي شهربانو» در شهرري، اظهار كرد:‌ در كنار اين بقعه‌ي متبركه، نگين ارزشمندي از معماري دوره‌ي اسلامي تشكيل شده است، بايد از اين‌گونه موارد درس بگيريم و بناهاي كنوني را كه در دست داريم، با رعايت ضوابط خاص مرمت كنيم.

معمارزاده اضافه كرد:‌ سازمان ميراث فرهنگي در اين بعد ضعف دارد، بايد به آن توجه خاص كرد. هرچند اكنون معاونت ميراث فرهنگي در اين راستا تلاش خود را انجام مي‌دهد.

به گزارش ايسنا، سراي تاريخي دلگشا كه تهراني‌هاي قديم، آن را با نام «سراي وزير نظام» مي‌شناختند، دست كم 130 سال پيش در ضلع جنوبي خيابان 15 خرداد روبه‌روي ميدان ارك ساخته شد و با توجه به قدمتش، سال 1356 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد.

از حدود دو سال پيش، مالك بنا با هدف ساخت‌وساز درخواست تخريب سراي دلگشا را مطرح كرد كه پس از مخالفت سازمان ميراث فرهنگي و شهرداري منطقه‌ي 12 تهران، مالك به ديوان عدالت اداري شكايت كرد و اين ديوان نيز به خروج اثر از فهرست آثار ملي رأي داد. به‌دنبال آن، تخريب تدريجي اين سرا توسط مالك آغاز شد تا سرانجام اين بناي قاجاري با خاك يكسان شد.

انتهاي پيام