یک عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: برداشت غیر مجاز 230 میلیون متر مکعب آب در بالادست موجب کاهش 500 میلیون متر مکعب آب در حوضه زاینده رود است، زیرا بالادست آب را از حوضه زاینده رود خارج می‌کند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه اصفهان، حمیدرضا صفوی روز گذشته (پنجشنبه) در نخستین همایش ملی پایداری آب در رودخانه زاینده رود که در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برگزار شد، با اشاره به اینکه کاهش 20 تا 40 درصدی منابع روان آب در سال 2050 کشور در تنش آبی کامل قرار خواهد داد، اظهار کرد: چنانچه مرز تنش آبی را یک هزار متر مکعب برای هر نفر در نظر بگیریم، متوسط تنش آبی در جهان سال 2012 به ازای هر نفر 6210 متر مکعب است در حالی که رقم در ایران در همین سال 1650 متر مکعب بوده است.

وی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی میزان مصرف آب در کشور نسبت به منابع آبی متعادل نیست و 9.8 میلیارد متر مکعب بیشتر از ظرفیت منابع آب تجدید پذیر برداشت می‌شود، افزود: میزان مصرف آب به نسبت منابع آبی موجود در کشور درست مانند خانواده‌ای است که دخل و خرج آن با هم همخوانی ندارد و امروز ما از منابع آبی که بجای مانده از نسل‌های قبل است، 10 میلیارد متر مکعب بیش از ظرفیت برداشت کرده‌ایم.

این استادیار دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه سرانه آب برای هر نفر در کشور یکسان نیست، گفت: میانگین سرانه آب در کشور برای هر نفر 1650 مترمکعب است درحالی‌که این سرانه در استان چهارمحال و بختیاری امروز به ازای هر نفر 12 هزار مترمکعب و در استان خوزستان 8 هزار متر مکعب و در استان اصفهان 900 مترمکعب است.

صفوی ادامه داد: اگر به این آمارها با دیدگاه حوزه‌ای نگاه شود، در حوضه کارون 5 هزار و 300 مترمکعب به ازای هر نفر و درحوضه زاینده رود بدون اجرای طرح‌های انتقال آب 600 متر مکعب و با اجرای این طرح‌ها 750 متر مکعب به ازای هر نفر آب وجود دارد، که این نشان دهنده آغاز تنش آبی در این حوضه است.

وی با بیان اینکه تنش‌های آبی موجب محدودیت منابع و در نتیجه اختلاف میان مصرف کنندگان شده و این اختلافات در چند سال اخیر به وضوح دیده می‌شود، اضافه کرد: علاوه بر جمعیت و تکنولوژی که در سال‌های اخیر موجب تغییر کاربری اراضی و افزایش نیازهای آبی در بخش‌های مختلف صنعت، شرب، محیط زیست و کشاورزی شده، جهان با تغییرات اقلیمی نیز مواجه است.

رییس پژوهشکده آب و فاضلاب دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به اینکه مدیریت عرضه و مصرف دو راهکار رفع بحران آبی در زاینده رود است، بیان کرد: آب تا 50 سال پیش به عنوان یک کالای مجانی در اختیار مردم قرار می‌گرفت، اما از دو دهه گذشته به عنوان کالای اقتصادی مورد توجه قرار گرفت و امروز یک کالای نادر است.

صفوی تصریح کرد: امروزه احیاء، تعادل بخشی و استفاده حداکثری از منابع مطرح است و سیاست مردان، جامعه‌شناسان، اکولوژیست‌ها و اقتصاددانان علاوه بر متخصصان هیدرولوژی باید برای رفع مشکلات آبی وارد این عرصه شوند.

وی با بیان اینکه چرخش آب در حوضه زاینده رود بسیار پیچیده است، خاطرنشان کرد: تاثیر آب‌های سطحی، کیفیت، کمیت، صنعت، شرب، کشاورزی، طومار تاریخی، آب‌های زیر زمینی، حق آبه ها، تالاب گاوخونی، رودخانه و فرهنگ و تمدن اصفهان در منابع آبی، چرخش آب در حوضه زاینده رود را بسیار پیچیده کرده است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان افزود: علاوه بر موارد ذکر شده، تصمیم‌های اتخاذ شده از استان مجاور و تصمیم گیری‌های کلان ملی که به ما دیکته می‌شود نیز در منابع آبی حوضه زاینده رود موثر بوده است و نتیجه‌ای جز خشک شدن رودخانه، عدم تامین حق آبه کشاورزان، افت آب‌های زیر زمینی، افزایش جمعیت و به تبع آن کاهش منابع آب تجدید پذیر و برداشت‌های بی رویه بالادست در بر نداشته و امروز شاهد کمبود 800 میلیون آب در این حوضه هستیم.

صفوی با بیان اینکه وزارت نیرو 50 میلیون متر مکعب آب به بالادست تخصیص می‌دهد، اما متاسفانه 230 میلیون مترمکعب آب برداشت می‌شود، ادامه داد: برداشت 230 میلیون متر مکعب آب در بالادست موجب کاهش 500 میلیون آب در حوضه زاینده رود است، زیرا بالادست آب را از حوضه زاینده رود خارج می‌کند در حالی که همین آب در پایین دست حوضه چرخش می‌کند و چندین بار مورد استفاده قرار می‌گیرد و این امر موجب کمبود 800 میلیون آب در حوزه آبی زاینده رود شده است.

وی تصریح کرد: این تخصیص‌ها باید برگردد و نباید اجازه داد آب از حوزه خارج شود، اگر اجازه ادامه این روند داد شود تا پایان ادامه پیدا می‌کند زیرا کافی نیست. برای مثال کاشت 782 هکتار باغ هلو و بادام و انتقال آب زاینده رود به ارتفاع 400 تا 500 متر یکی از نمونه‌های استان مجاور است.

رییس پژوهشکده آب و فاضلاب دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: در شرایط کنونی 2 تا 3 میلیارد متر مکعب آب در حوضه زاینده رود مصرف می‌شود و همین امروز هم این حوضه با کمبود آب مواجه است، اما در 1410 حتی با وجود بهره برداری از تونل بهشت آباد به این میزان یک میلیارد دیگر افزوده می‌شود.

صفوی افزود: اما موردی که مسئله را پیچیده‌تر کرده است افزایش درجه حرارت است، میانگین حرارت در ایستگاه کوهرنگ از 2.5 درجه به 3 درجه افزایش پیدا کرده است و همین موجب کاهش بارندگی و جابجایی 200 متری خط برف و ذوب یخچال‌ها می‌شود، روند افزایش دما در ایستگاه اصفهان نیز افزایش یافته است و بارندگی نیز روند کاهش خواهد داشت و از سال 2014 تا 2015 استان با کاهش منابع آب‌های سطحی و روان آب‌ها مواجه خواهد شد.

وی با بیان این‌که برای مواجهه با این مشکلات دو دسته اقدام مدیریتی و سازه‌ای باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: کمبود آب در حوضه زاینده در شرایط کنونی برای همه مشهود است، در سال 1303 تونل اول، در سال 64 تونل دوم و در آینده نزدیک تونل بهشت آباد به بهره‌برداری می‌رسد، اما طرح‌های انتقال آب نیز برای مصرف کنونی کافی نیست، زیرا بهره‌برداری از یک تونل انتقال آب به بیش از 15 سال زمان نیاز دارد و در این فاصله در برداشت و تخصیص آب تنش به وجود می‌آید.

بالادستی‌ها هیچ کنترلی بر برداشت‌های غیر مجار ندارند

این استادیار دانشگاه صنعتی اصفهان با تاکید بر لزوم اجرای طرح‌های انتقال بیان کرد: مشکل حوزه‌های مجاور سیلاب و مشکل ما کمبود آب و خشکسالی است، و این باید متعادل شود زیرا جمعیت حوزه مجاور به این استان مهاجرت کرده، اما آبی با خود نیاورده و می‌گوید آب را نیاورید! اما در کارخانه‌های اصفهان مشغول به کار شده و در این استان زندگی می‌کند.

صفوی با اشاره به لزوم توجه به اقدامات مدیریتی در حوضه آبی زاینده رود اظهار کرد: انتقال آب به استان بدون مدیریت نتیجه‌ای ندارد، مدیریت آب در بخش صنعت 27.6 میلیون متر مکعب در سال 1410 و در وضعیت کنونی 11 میلیون متر مکعب، در بخش شرب 44 میلیون متر مکعب در شرایط کنونی و 34 میلیون متر مکعب در سال 1410 برای ما صرفه جویی خواهد کرد.

وی با تاکید بر مدیریت یکپارچه بر حوضه آبی زاینده رود و لغو قانون مدیریت استانی آب تصریح کرد: برداشت‌های غیر مجاز در بالا دست از زمانی تشدید شد که مدیریت آب در حوضه زاینده رود استانی و هیچ کنترلی در بالادست بر روی این برداشت‌ها انجام نشد.

رییس پژوهشکده آب و فاضلاب دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: علاوه بر پیگیری طرح‌های مدیریتی، اجرای قانون و فرهنگ سازی در بخش‌های مختلف، طرح‌های انتقال آب باید اجرایی شود تا حق آبه‌داران به حق خود برسند، تخصیص‌های خارج از حوزه باید محدود و یا بازگردانده شود و مدیریت مصرف در بخش‌های مختلف اجرا شود.

انتهای پیام