حمید باقری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص علل کم‌محتوا شدن برخی کتب ادبی، اظهار کرد: چاپ کتاب و پخش آثار نسبت به قبل آسان شده است، در ادوار گذشته چاپ کتاب باید از فیلترهای زیادی عبور می‌کرد، این تسهیل انتشار خود سبب خامی آثار ادبی بوده، به‌علاوه وجود رسانه‌های متعدد و صنعت دیجیتال، چاپ کتاب را سهل و ساده کرده است، البته کتاب‌های خوب هنوز هم چاپ می‌شوند، اما آنقدر کتاب‌های کم‌محتوا زیاد هستند که کتب فاخر به چشم نمی‌آیند.

وی با بیان اینکه ممیزی و سانسور مانع دیگری برای نشر آثار پرمحتوا است، افزود: این عامل سبب می‌شود که آثار انتقادی و اجتماعی پخته فرصت چاپ پیدا نکنند و شرایط به‌گونه‌ای است که برای اینکه نویسنده اثرش با ممیزی برخورد نکند دست به خودسانسوری زده و طبیعتا کار او کم‌رنگ‌تر ‌شود.

این دکترای ادبیات فارسی به مسئله‌ سیاست‌گذاری‌های فرهنگی پرداخت و تصریح کرد: گرایش‌های سوگیرانه و سیاسی سبب شده تا نهادهای متولی کتاب از برخی کارهای اصیل حمایت نکنند به‌طوری که برخی از منتقدان ادبی اعتقاد دارند که مثلا دوره رمان‌های بزرگ به سر رسیده و اینک باید در ساختارهای دیگر ورود پیدا کنند، البته همه با این دیدگاه موافق نبوده و گاهی رمان‌های برجسته‌ای منتشر می‌شوند.

باقری با بیان اینکه در گذشته چاپ آثار با سرمایه‌گذاری ناشر انجام می‌شد، اظهار کرد: هر ناشری هیاتی علمی داشته که کار بررسی را عهده‌دار بود و با سخت‌گیری‌های زیاد آثاری انتخاب می‎شد، به‌صورت کلی نیز صنعت چاپ کاری تجاری و اقتصادی بوده و ناشرها معمولا می‌خواهند از کارشان سود ببرند اما اگر آثار شاعران جوان و ناشناخته را چاپ کنند، از آن‌جا که مخاطبی آنان را نمی‎شناسد کارها دیر به فروش رسیده به همین دلیل ناشر ضرر مالی متحمل می‎شود، بنابراین کسی که می‌خواهد اثری به چاپ برساند باید با سرمایه‌گذاری شخصی اقدام کند و خیلی از کتاب‌ها با تیراژ کم به چاپ می‌رسند، به‌علاوه  شبکه پخش کتاب نیز معمولا مافیایی عمل کرده و صرفا از نویسندگان خاص و یا با معرفی حمایت می‌کند.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه قلمرو چاپ آثار مرگزگرا بوده و اغلب کارها در پایتخت انجام می‌شود، بیان کرد: اگر بخواهیم ضعیف بودن نشر آثار پرمحتوا را در استان بررسی کنیم باید اذعان کنیم که استان‌های کوچک به دلیل جمعیت کمتر تریبونی ندارند، اگر کتابخوان‌های استان ما فعال هم باشند از آن‌جا که  تعدادشان کم است صدایشان معمولا به جایی نمی‌رسد، از طرفی مردم بیشتر شفاهی و به دنبال اطلاعات سریع هستند و رسانه‌ها اطلاعات را بیشتر به این سمت برده و مخاطبان را سطحی می‌کنند.

مشکلاتی که نبود نقد ادبی در تولیدات فاخر آثار ایجاد می‌کند

این دکترای ادبیات فارسی با اشاره به اینکه  ادبیات پدیده‌ای اجتماعی و متاثر از وضعیت جامعه است، اظهار کرد: اگر جامعه رو به پیشرفت، آفرینندگی و  تولیدگری هدایت شود، ادبیات آن نیز به همان شکل رشد کرده و پیش می‌رود، در زمان‌هایی که جامعه در حال رکود و ایستایی است، طبیعتا ادبیات نیز به انزوا کشیده می‌شود.

باقری گفت: ایجاد مهندسی فرهنگی و متولیان فرهنگی استان زمینه را برای رشد انتشار ادبیات قومیتی فراهم می‌کند، اما متاسفانه سیاست‌گذاری‌هایی وجود نداشته و از طرف مسئولان نیز احساس نیاز نمی‌شود، نمی‌توان گفت در استان، شاعران قومیتی کمتری نسبت به کشور وجود دارد، چرا که نویسندگان برجسته‌ای در منطقه ما پرورش پیدا کرده اما به‌گونه صحیح معرفی نشده‌اند.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: با کمی دقت می‌توان ریشه همه این مشکلات را نبود نقد ادبی درست مطرح کرد، فقدان این مهم باعث می‌شود که کارهایی که انجام می‌شود تشریفاتی باشد و به سلیقه جامعه توجه نشود و بیشتر آثار فرمایشی و مناسبتی جلوه‌دار می‌شود.

این دکترای ادبیات فارسی در پایان به مسئله ترجمه اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین علت‌های ضعف ترجمه این است که ایران عضو کنوانسیوم جهانی کپی‌رایت نیست، کشورهایی که عضو این قرارداد هستند حق تالیف ترجمه آثار برایشان وجود دارد، از طرفی دیگر شاید تا حدی به ذائقه مخاطب مربوط است که چه آثاری ترجمه شوند، از آن‌جا که در دهه‌های اخیر ذائقه کتاب‌خوان‌ها رشد نکرده است خیلی به دنبال آثار فاخر جهانی نبوده و انگیزه‌ای برای مترجمان ایجاد نمی‌شود.

انتهای پیام